Zeldzame tweede officiële hittegolf in het licht van zomerbeleving

Groter gebied haalde hittegolf

Van 7 tot en met 15 augustus registreerden zestien van de 35 KNMI meetstations een hittegolf (46%). Het waren er meer dan tijdens de eerdere hittegolf, toen veertien stations het criterium behaalden. Een hittegolf in Nederland bestaat uit ten minste vijf achtereenvolgende zomerse dagen (maximumtemperatuur hoger dan 25°C), waarvan drie tropische dagen (maximumtemperatuur hoger dan 30°C).

In tegenstelling tot tijdens de maandwisseling van juni naar juli werd deze keer ook in het oosten de hittegolf gemeten. Ook duurde deze hittegolf op meerdere plaatsen langer dan de minimale 5 dagen. In Limburg en Noord-Brabant duurde het 8 dagen en in Eindhoven zelfs 9, waarvan 5 tropische dagen.

Kaart van de hittegolf in de periode 7-15 augustus 2025. De KNMI stations zijn aangegeven met gekleurde bolletjes: groen voor een hittegolf, rood voor geen hittegolf en rood met oranje voor bijna een hittegolf. Kaart aangepast van: LogboekWeer.nl

Minder intens

Ondanks de langere duur kan deze hittegolf als minder intens worden omschreven dan die van eind juni. Door een combinatie van factoren liep de maximumtemperatuur minder hoog op en werd het op zijn warmst 34,6°C (gemeten in Volkel op 13 augustus).

Hoe sterk een hittegolf is, wordt weergegeven met het hittegolfgetal. Elke dag met een maximumtemperatuur boven de 25°C draagt puntsgewijs hieraan bij. Het hittegolfgetal van de eerdere hittegolf varieerde van 25,1 tot 44,1, terwijl die van deze hittegolf varieert van 20,7 (Schiphol) tot 41,9 (Eindhoven).

Statistiek van de KNMI weerstations van 7 tot 15 augustus. Op 16 van de 35 stations werd het hittegolfcriterium behaald.

Op geen enkele dag werd een temperatuur hoger dan 35°C gemeten, wat in eerdere berekeningen nog wel even mogelijk leek. Wat dit betreft komt deze hittegolf minder hevig uit de bus, ook al was het in grote delen van het land langer warm dan tijdens de eerdere hittegolf. Dit is ook deels te wijten aan het criterium omdat een temperatuur van 29,6°C even heet voelt als 30,0°C, maar het niet meetelt als nog een tropische dag (zoals Lelystad op 12 augustus).

Zomerbeleving

Dat deze hittegolf feitelijk minder intens was, werd door sommigen ook zo ervaren. Door de (plaatselijk) bewolkte start op 12 en 14 augustus duurde het even voordat de temperatuur omhoog ging. In de middag op het heetste moment waren velen nog aan het werk, maar ’s avonds koelde het eigenlijk vrij snel al weer af.

De zeewind droeg in het westen bij aan een andere ervaring van de hittegolf. Veel weerstations aan de kust hadden maar één tropische dag en op de Waddeneilanden werd de 30 graden niet gehaald. Aan de andere kant van het land merkte men meer van de hitte en dat is ook te zien aan de natuur. Plassen en sloten hebben een sterk verlaagde waterpeil, en het blad van struiken verkleurt. De beleving was daar fors warmer, met een aantal dagen ruim boven de 30 graden en een oplopende luchtvochtigheid. Het temperatuurverschil tussen het noordwesten en zuidoosten kan zo wel 10 graden zijn tegen het einde van de middag. De zomerbeleving hangt daarom niet alleen af van de cijfers of persoonlijke ervaring, maar ook de locatie.

Zelden twee hittegolven

In 1941, 2006, 2018 en 2019 kwam het ook tot twee hittegolven binnen één zomer; dat is slechts vier keer eerder. Het kwam sinds het begin van de metingen bijna niet eerder voor dat het met een lange tussenperiode weer grootschalig heet wordt.

Tussen de hittegolven van deze zomer zaten 40 dagen. In 1941 zaten er 9 dagen tussen de twee hittegolven, in 2006 8 dagen en in 2018 was er een onderbreking van één dag. In 2019 duurde het ook langer voor de tweede hitte-opstoot, namelijk 26 dagen. De hittegolven van 1941, 2006 en 2018 vielen min of meer in één langere periode met overwegend warm tot heet weer. In 2019 en 2025 vielen de twee hittegolven in juli en augustus, wat in feite een lange zomer beschrijft. Ook al voelde het in de lange tussenperiode dit jaar lang niet altijd zomers aan.

Het is opmerkelijk dat het in 2025 tot twee hittegolven kwam, terwijl in 2024 het lang niet zo heet werd. Vorig jaar werd op geen enkel meetstation een hittegolf geregistreerd en dat was voor het eerst in 13 jaar. De drukverdeling was deze keer veel gunstiger voor het drijven van extreem warme lucht naar Nederland. Het was vanaf het voorjaar al erg warm, zonnig en droog – een patroon waar 2025 nog lang bekend voor zal zijn.