Hittegolf gehaald - waar wel en waar niet?

Toch was het niet overal in Nederland even heet. In de periode van 27 juni tot en met 2 juli registreerden maar liefst veertien van de 35 KNMI meetstations een hittegolf (40%). Het criterium hiervoor is: ten minste vijf achtereenvolgende zomerse dagen (maximumtemperatuur hoger dan 25°C), waarvan drie tropische dagen (maximumtemperatuur hoger dan 30°C). Waar dit op sommige plaatsen ruimschoots behaald werd, zijn er ook veel stations die uiteindelijk niet aan dit criterium voldeden.

Kaart van de hittegolf in de periode 27 juni - 2 juli 2025. De KNMI stations zijn aangegeven met gekleurde bolletjes: groen voor een hittegolf, rood voor geen hittegolf en rood met oranje voor bijna een hittegolf. Kaart aangepast van: LogboekWeer.nl

Vooral in het zuiden en midden

De stations die wel aan het Nederlandse criterium voor een hittegolf voldeden, bevinden zich met name in de zuidelijke helft van het land. Omdat in De Bilt vijf zomerse en drie tropische dagen werden gemeten, is er sprake van een officiële landelijke hittegolf. Al is de term ‘landelijke hittegolf’ enigszins misleidend. Het verschil tussen een ‘regionale’ en ‘landelijke’ hittegolf zou naar mijn idee niet moeten afhangen van de temperatuur in De Bilt, maar dat terzijde. We houden het op een officiële hittegolf die de maandwisseling markeerde.

Vanwege de geografische ligging is het in het zuiden, oosten en midden van het land makkelijker om het hittegolf criterium te halen. Deze regio’s ondervinden immers minder invloed van de koele zeelucht en warmen vaak eerder op.

Noordelijke helft minder heet

De bovenlucht was de afgelopen week zó warm, dat elk KNMI station op 1 juli een temperatuur van boven de 30°C registreerde. Ook op de Waddeneilanden! Echter was dit voor veel plaatsen de enige tropische dag en zat het vastleggen van een hittegolf er niet in.

Op de stations van Lelystad, Twenthe, Hupsel en Cabauw kwam het nét niet tot een hittegolf. Deze stations zagen wel een onafgebroken reeks van vijf dagen van ten minste 25°C, maar kwamen één tropische dag tekort voor de hittegolf titel. Het kwam op deze stations op 30 juni net niet tot de 30°C.

Intensiteit

Het hittegolfgetal geeft de sterkte van een hittegolf weer. Hoe hoger het hittegolfgetal, hoe heviger de warme periode. Hierbij worden alle waarden boven de 25°C bij elkaar opgeteld. Bijvoorbeeld een dag van 30,2°C draagt 5,2 punten bij.

Het hittegolfgetal van deze periode varieert van 25,1 (Rotterdam) tot 44,1 (Maastricht) en verschilt dus nogal tussen de regio’s. De hoogste temperatuur werd op 2 juli gemeten in Maastricht en bedroeg 39,0°C. Dit is de op vier na hoogste temperatuur ooit gemeten in Nederland. In De Bilt kwam het tot twee datum-warmterecords met 35,5°C op 1 juli en 33,8°C op 2 juli. Op drie stations duurde de hittegolf zes dagen, op de overige stations ging het niet langer door dan het minimumaantal van vijf dagen. Op 3 juli werd het nergens warmer dan 25°C en was de hittegolf officieel ten einde.

Statistiek van de KNMI weerstations van 27 juni tot 3 juli. Op 14 van de 35 stations werd het hittegolfcriterium behaald.

Na een droge lente …

In het voorjaar onderzocht ik de invloed van de mate van droogte tijdens het lenteseizoen op het weer tijdens het zomerseizoen. De conclusie was dat de kans op een droge en warme zomer groter is na een droge en zonnige lente. De lentemaanden waren dit jaar erg droog en zonnig, waardoor dus de kans groter zou zijn dat de zomer gemiddeld warm uitkomt. De golven van warme lucht en het bereiken van regionale hittegolven bewijzen deze stelling. Een garantie was het niet, maar de warme en zonnige weersomstandigheden blijken erg hardnekkig dit jaar.