Moessonregens in Pakistan zorgen al maandenlang voor problemen
Eind juni begon de moesson in Pakistan en de hevige regenval veroorzaakte een reeks verwoestende overstromingen. Het heeft grote aantallen slachtoffers, schade aan de infrastructuur en massale evacuaties tot gevolg. Op het moment van schrijven zijn de problemen nog lang niet voorbij.Dynamiek van de moesson
De Zuid-Aziatische moesson is een jaarlijks terugkerend fenomeen in het zomerhalfjaar. Afhankelijk van de locatie van een land, krijgt het op een bepaald moment te maken met neerslagpieken. In Pakistan valt het hoogtepunt van de moesson in de maanden juni tot en met september. De Zuid-Aziatische moesson komt tot 25 graden noorderbreedte.
De moesson wordt veroorzaakt door de toename van de zonnestraling boven het continent aan het begin van de zomer. Het landoppervlak warmt sterk op en daardoor draait het temperatuurgradiënt om. De lucht stroomt eerst aflandig, maar door de verandering in temperatuurgradiënt wordt de wind aanlandig. De windrichting draait dus op grote schaal van zuidelijk naar noorderlijk. Vochtige luchtmassa’s botsen met continentale luchtmassa’s en dat leidt tot enorme hoeveelheden neerslag. Dit is in feite de noordwaartse verschuiving van de intertropische convergentiezone (ITCZ).
Kaart met de algemene patronen van de Zuid-Aziatische moesson, wat te maken heeft met verschuivingen in de ITCZ. Bron: KSG India
Voorspelbaarheid
De moessons variëren in intensiteit van jaar tot jaar. Watertemperaturen, grootschalige circulatiepatronen en complexe interacties tussen de systemen beïnvloeden het verloop en de locatie van de moesson. Het is een ingewikkeld systeem waar nog veel onduidelijkheden over zijn, wat het voorspellen ervan zeer lastig maakt. Dit jaar blijkt het een intens moessonseizoen met grote gevolgen.
Verwoesting
Tegen het einde van de maand augustus lagen de neerslagsommen van moessonregens 21% boven de normaal in het hele land. In de provincie Punjab was dit 36% meer dan normaal. De Punjab regio wordt ook wel de graanschuur van Pakistan genoemd omdat er veel rivieren doorheen stromen. Het nadeel van deze rivieren is dat het snel fout kan gaan als er op grote schaal veel neerslag valt.
Omdat rivieren overstroomden door de hevige regenval in Noord-India, liet India water weglopen van stroomopwaarts gelegen dammen, waardoor rivieren in Pakistan buiten hun oevers traden. Miljoenen inwoners moesten worden geëvacueerd en raakten hun huis en inkomen kwijt.
Meer dan 8000 huizen, 200 bruggen en 700 kilometer aan wegen zijn beschadigd of verwoest. 2,2 miljoen hectare landbouwgrond staat onder water, waardoor oogsten mislukken en de voedselprijzen stijgen. In september steeg de prijs voor tarwe met 25%. Het duurt weken voordat het water wegtrekt uit het gebied en landbouwgrond is na ernstige overstromingen tot zelfs wel 18 maanden onbruikbaar.
Vaker getroffen
Pakistan behoort tot de vijf meest getroffen landen door extreem weer. Het heeft de laatste jaren veel klimaatrampen doorgemaakt, zoals de recordoverstromingen in 2022, maar ook extreme hittegolven en droogte. Zijn lage plaats in de Global Climate Risk Index (CRI) laat zien dat het een zeer kwetsbaar land is. De CRI benadrukt dat minder ontwikkelde landen vaak onevenredig hard worden getroffen door de gevolgen van klimaatverandering vanwege beperkte middelen voor adaptatie.
In het huidige klimaat, met een opwarming van 1,3°C ten opzichte van pre-industriële waarden, is een gebeurtenis als deze niet erg zeldzaam. De geschatte terugkeerperiode is ongeveer vijf jaar. Volgens de World Weather Attribution tonen neerslagtrends aan dat de maandelijkse regenval in het gebied nu ongeveer 22% intenser is dan het zou zijn geweest in een klimaat dat niet was opgewarmd.
