Is de zware lentehittegolf in Azië het “nieuwe normaal”?

Hoe heet was het?

In steden als Delhi en Jaipur in het noordwesten van India lagen middagtemperaturen de afgelopen dagen rond of zelfs boven de 40 graden. Hoewel dit relatief normale waarden zijn, lag de temperatuur vrijwel elke dag van de maand enkele graden boven het langjarig gemiddelde. Dit was ook het geval in het oosten van Pakistan, waar in de stad Sukkur op 29 april een temperatuur van 48°C gemeten werd. Naast de extreem hoge dagtemperaturen zijn het de warme nachten die een hittegolf extra zwaar maken. In veel nachten werd het niet koeler dan 25°C – lastig om goed in uit te rusten.

Ook in mei hittegolven verwacht

Het Indiase Meteorologische Departement meldde woensdag dat de meeste delen van het land in mei bovengemiddelde temperaturen zullen ondervinden en een hoger aantal hittegolfdagen dan normaal. In de meeste delen worden 2 tot 7 hittegolfdagen verwacht, 1 tot 4 dagen meer dan normaal. Veel regio’s in het westen van India registreerden in april 4 tot 11 hittegolfdagen.

De hittegolfverwachting in India voor de maand mei. Bron: Times of India

In april en mei staat de zon bijna loodrecht boven Zuid-Azië en kan het sterk opwarmen. Hooggebergtes verhinderen de aanvoer van koude poollucht en er valt in deze maanden niet veel neerslag, waardoor het oppervlak veel hitte opneemt. Door de sterke opwarming wordt uiteindelijk de Indiase moesson aangedreven, welke de start van het regenseizoen markeert in juni. Door klimaatverandering worden deze patronen versterkt en intensiveert het droge, hete seizoen.

Climate Risk Index

Azië behoort tot één van de zwaarst getroffen gebieden door de gevolgen van klimaatverandering. China en India staan respectievelijk op de tweede en zesde plaats in de klimaatrisico-index (CRI), waar de landen met de meeste economische verliezen en dodelijke slachtoffers van extreme weersomstandigheden in de periode 1993-2022 worden gerangschikt.

China, India, Pakistan en de Filippijnen worden getroffen door terugkerend extreem weer, een categorie van de CRI die steeds relevanter wordt. Het rapport stelt dat er duidelijke aanwijzingen zijn dat klimaatverandering het risico op ongewoon extreme gebeurtenissen vergroot. Het heeft effect op de frequentie, intensiteit en duur van extreme weersomstandigheden. Wat voorheen als een zeer ongebruikelijke bedreiging werd beschouwd, wordt steeds meer de norm. Een voorbeeld van zo’n extreme gebeurtenis is de recordhittegolf van april-mei 2023 die veel landen in Zuidoost-Azië trof. 70% van alle weerstations in Thailand, Laos, Cambodja, Myanmar en Vietnam registreerden dagelijkse maximumtemperaturen van meer dan 42°C. Meerdere temperatuurrecords werden verbroken, zoals 49°C in Thailand en 44°C in Vietnam aan het begin van mei. Resultaten van een uitgebreid onderzoek duiden op een zeldzaam evenement dat eens in de 129 jaar voorkomt (met 4 dagen van meer dan 34,3°C gemiddeld over Continentaal Zuidoost-Azië).

Ondanks dat een krachtige hittegolf als die van 2023 onwaarschijnlijk is, hebben ook zwakkere hittegolven vaak al brede gevolgen voor de gezondheid, landbouw en natuurbranden. Stedelijke hitte verergert de problemen omdat het in veel megasteden tegenwoordig tot wel 3 graden warmer wordt dan in het verleden. Een ander rapport concludeert dat het voorkomen van grote positieve temperatuurafwijkingen en extreem droge omstandigheden in het pre-moessonseizoen steeds gebruikelijker wordt in Zuid-Azië, wat blijkt uit een analyse van vergelijkbare gebeurtenissen aan de hittegolf van april 2025. Het is niet langer de vraag of hittegolven verband houden met klimaatverandering, maar welke drempels we zullen gaan bereiken.

Klimatologische gegevens uit een analyse van de april 2025 hittegolf in India. Bron: ClimaMeter