Een zacht en zonnig einde voor oktober in zicht
De herfst op het noordelijk halfrond is, meteorologisch gezien, al bijna toe aan zijn laatste maand. De zomerwarmte is voelbaar voorbij, maar het blijft relatief warm voor de tijd van het jaar. Ook de laatste week van oktober zal met rustig weer verlopen.Warme lucht
Sinds 16 oktober liggen de maximumtemperaturen in Nederland dagelijks boven de normaal. De normaal van deze periode is 14,2°C, maar de gemiddelde temperatuur in De Bilt gaat daar met 17,4°C ruim overheen. Ook komende week lijken de temperaturen boven de norm uit te komen, met 15,9°C tegen 13,3°C normaal. Dezelfde berekening voor de minimumtemperatuur komt ook 2 tot 4 graden hoger uit dan gemiddeld.
De bron van deze warme lucht vinden we wederom in een hogedrukgebied dat zich boven Oost-Europa bevindt. Hierdoor waait in Nederland een zuidelijke tot zuidoostelijke wind en wordt warmere lucht aangevoerd. De temperaturen stijgen vrijdag en zaterdag tot nabij de 20 graden, maar dit gaat regionaal gepaard met bewolking. Een koufront brengt rond het weekend wat wisselvalliger weer, maar we hoeven geen grote neerslaghoeveelheden te verwachten.


Ook mooi na het weekend
In eerdere modelberekeningen leek het komende week even kouder te worden onder invloed van een noordwestenwind. Nieuwe verwachtingen laten deze koude lucht Nederland niet bereiken. Het hogedrukgebied dat een noordwestenwind zou brengen, blijft ten zuidwesten van Nederland en heeft verder naar het noorden geen invloed op de windrichting.
Boven Duitsland ontstaat maandagmiddag een nieuw hogedrukgebied. Hier zal dat gaan leiden tot een rustig weerbeeld met aangename temperaturen en opklaringen. Maandag en dinsdag is het grotendeels bewolkt en kan een spatje regen vallen. De daaropvolgende dagen is het afwisselend zonnig en bewolkt en blijft het droog. De temperaturen komen overdag net boven of onder de 15 graden uit en gaan meer richting de gemiddelde waarden voor eind oktober. Het warmst wordt het in de zuidelijke helft van het land door een zuidwestelijke windrichting. Het waait niet hard, maximaal windkracht 2 à 3. Alleen maandag waait in de kustgebieden een matig tot vrij krachtige wind.
Mist: een addertje onder het gras
In de herfstnachten ontstaat regelmatig mist en laaghangende bewolking. De warmte van de opkomende zon lost deze mist geleidelijk op. Hiervoor moet de zonnestraling wel krachtig genoeg zijn en dat lukt niet altijd, zoals afgelopen woensdag. ’s Nachts vormde op veel plekken een mistlaag, die overdag met moeite verdween. In het midden van het land verdween de laaghangende bewolking uiteindelijk, maar in grote delen van het noorden en oosten bleef het hangen. Het is voor meteorologen een grote en vrijwel onmogelijke uitdaging om precies te voorspellen waar de mist wel en niet oplost gedurende de dag. Het al dan niet opklaren na een mistige nacht leidde woensdag tot een tweedeling in de temperaturen. In het zuiden en zuidwesten werd het relatief warm met ruim 16-17 graden. Daarentegen werd het onder de bewolking in het noordoosten op sommige plekken niet warmer dan 12-13 graden. Dan voelt het ineens toch niet als een warme oktoberdag.

Een tweedeling in de temperatuur op woensdag 23 oktober. De mist lostte wel op in het zuiden, maar niet in het noorden. Het bleef daar een stuk kouder. Bron: KNMI
Warmteverdeling op Aarde
Zowel de tropen als de polen zijn op dit moment warmer dan gemiddeld. Op de Noordpool is het grootste deel van het gebied tot wel enkele graden warmer dan het gemiddelde van 1991-2020. Op de Zuidpool is het verschil minder groot door het geïsoleerde circulatiepatroon. Daar is de temperatuurafwijking ongeveer een halve graad. De tropen zijn ongeveer 0,6 graden warmer dan gemiddeld.
Door de Arctische amplificatie gaat de opwarming richting de polen sneller dan op lagere breedtegraad. Kort door de bocht betekent dit dat hoe noordelijker op aarde, hoe warmer het de laatste decennia is geworden. In Nederland merken we dit ook. Tot nu toe verloopt 2024 als het warmste jaar ooit. Er zijn nog enkele weken te gaan, maar de kans is vrij groot dat een nieuw record behaald wordt.