Zon op actiefste punt in meer dan 20 jaar tijd
De zon is op dit moment veel actiever dan verwacht. Het gemiddeld aantal zonnevlekken aan het oppervlak van de zon bereikte in de junimaand zelfs het hoogste punt van de laatste 21 jaar. Voor veel volgers van de zon kwam dat zeer onverwacht.Al ruim twee jaar op rij komt het aantal zonnevlekken aan het oppervlak van de zon hoger uit dan verwacht. De verschillen met het oorspronkelijke spoorboekje zijn daarbij alleen maar groter geworden. Met nog enige tijd te gaan tot het maximum, wordt een verdere toename van de activiteit van de zon voorzien, met nieuwe zonnestormen, noorderlicht en op de zon vele grote groepen zonnevlekken. Een voorbeeld van een extreme zonnestorm die de aarde in de jaren twintig van de vorige eeuw trof, is hier te lezen.
Helemaal terug naar 2002
De activiteit aan het oppervlak van de zon was in juni zo groot dat we helemaal naar het jaar 2002 terug moeten om een vergelijkbaar actieve periode terug te vinden. Dat was toen cyclus 23 bijna zijn hoogtepunt bereikte. Er zouden nog een paar zeer actieve momenten volgen, met de sterkste geregistreerde zonnevlam ooit daarbij. Tot in Texas, in het zuiden van de VS aan toe, was toen het Noorderlicht te zien; een ongekende situatie.
Na cyclus 23 kwam cyclus 24, die een stuk zwakker was en tot de zwakste cycli van de afgelopen eeuw behoorde. Volgens de eerste verwachtingen van zondeskundigen had dat ook met de huidige cyclus 25 het geval moeten zijn. In de aanloop ernaartoe waren er lang discussies over de vraag of we misschien niet naar een soort Maunderminimum op weg waren, een periode tussen 1600 en 1750 waarin de zon nauwelijks actief was.
Oorspronkelijke verwachting klopte niet
Gaandeweg de nieuwe cyclus bleek echter dat de oorspronkelijke verwachtingen het bij het verkeerde eind hadden. Een groep onderzoekers, die op een andere manier naar de zonnevlekkencyclus keken, gaf in een vroegtijdig stadium ook al een waarschuwing af. Volgens hen zou de nieuwe cyclus juist weleens tot de sterkste cycli ooit kunnen gaan behoren. Het heeft er steeds meer de schijn van dat ze gelijk krijgen.
Ook over het moment waarop de huidige zonnevlekkencyclus zijn maximum zal bereiken, wordt gediscussieerd. Was de overtuiging van de meeste volgers tot nu toe dat het maximum in de loop van het jaar 2025 zou worden bereikt – over twee jaar dus – nu zijn steeds meer geluiden te horen dat het aan het eind van dit jaar misschien al zover is.
Voorlopig veel activiteit
Ongeacht het moment waarop het maximum van deze cyclus valt, is duidelijk dat de zon voorlopig behoorlijk actief zal blijven. Dat betekent nieuwe kansen op grote groepen zonnevlekken, zonnevlammen en bij ons op aarde noorderlicht en misschien ook wel zonnestormen. Een andere bijkomstigheid is dat het seizoen van de lichtende nachtwolken dit jaar in ons deel van de wereld maar niet op gang wil komen. Ook dit hangt met de actieve zon samen. De voor de vorming van de lichtende nachtwolken benodigde kosmische straling kan de aarde door de actieve zon maar moeilijk bereiken. Daardoor komen lichtende nachtwolken veel minder voor dan anders. Dat geldt zeker op onze breedten.
