Foto gemaakt door National Snow and Ice Data Center (NSIDC) - De ijsbedekking is groter dan de laatste jaren, maar nog altijd ver onder het langjarig gemiddelde (de oranje lijn).
Foto gemaakt door National Snow and Ice Data Center (NSIDC)De ijsbedekking is groter dan de laatste jaren, maar nog altijd ver onder het langjarig gemiddelde (de oranje lijn).
Nu

Arctisch zeeijs minimum lijkt bereikt: ver onder gemiddeld, maar hoger dan afgelopen jaren

Het zeeijs in het arctisch gebied groeit momenteel voor de 5e dag op rij aan, en daarmee lijkt het zeeijs-minimum voorbij te zijn. De oppervlakte van het zeeijs is groter dan de minima van de laatste jaren. Het huidige oppervlak bedraagt zo'n 4,7 miljoen vierkante kilometer en dat goed voor een twaalfde plek voor wat betreft de laagste zee-ijs minima sinds het begin van de metingen.

Het smeltseizoen in het Arctisch gebied begint over het algemeen in maart. Dan is het ijsoppervlak het grootst. In de maanden daarna komt de gemiddelde temperatuur geleidelijk boven het vriespunt uit en is het bovendien 24 uur per dag licht, waardoor het ijs smelt. Het smeltseizoen eindigt gemiddeld genomen halverwege september, wanneer de temperaturen in het grootste deel van het arctisch gebied weer onder het vriespunt duiken, en het zeeijs bereikt rond die tijd dus ook zijn minimum. Zo ook dit jaar.

Meer ijs dan voorgaande jaren, maar de trend is duidelijk

Opvallend is dat de hoeveelheid ijs nu een stuk groter is dan in de voorgaande jaren. Zo waren er maar liefst 11 jaren waarin de minimale ijsbedekking lager lag dan nu. Ook is het ijsoppervlak zo'n 350.000 vierkante kilometer groter dan het gemiddelde over de jaren 2010-2020. Ter vergelijking: vorig jaar lag het minimum ijsoppervlak op 3,74 miljoen vierkante kilometer. Als we kijken naar de jaren 2000-2010, de jaren '90 en de jaren '80 zien we echter nog altijd een duidelijk benedengemiddeld ijsoppervlak. De minimale ijsbedekking was in die jaren respectievelijk 750.000, 1,9 miljoen en 2,6 miljoen vierkante kilometer groter.

Foto gemaakt door Polar Portal (polarportal.dk) - De hoeveelheid ijs aan het eind van het smeltseizoen is dit jaar duidelijk hoger dan tijdens voorgaande jaren.
Foto gemaakt door Polar Portal (polarportal.dk)De hoeveelheid ijs aan het eind van het smeltseizoen is dit jaar duidelijk hoger dan tijdens voorgaande jaren.

Meerjarig ijs bijna recordlaag

Hoewel de -vergeleken met voorgaande jaren- relatief grote ijsbedekking positief nieuws lijkt, ligt dat in werkelijkheid toch iets genuanceerder. Zo is de totale hoeveelheid meerjarig ijs bijna op een recordlaag niveau. Meerjarig ijs is, zoals de naam al zegt, ijs dat meer dan één jaar oud is, oftewel, ijs dat tenminste één zomer overleeft. Dit ijs is over het algemeen het dikste ijs en het sterkst van structuur. Nu het meerjarige (en dus dikke ijs) een steeds kleinere rol speelt, wordt het ijs kwetsbaarder. Het breekt makkelijker, wat ook het afsmelten ervan weer bevorderd.

Dit is ook terug te zien in de ijsdikte. Vroeger was het heel normaal dat het meerjarige noordpoolijs meer dan 5 meter dik was op meerdere plekken noord van Canada, Groenland en zelfs Rusland. Tegenwoordig haalt het ijs deze dikte bijna niet meer en is nog maar een klein deel van het ijs dikker dan twee meter.

'Diffuus ijs'

Daar komt nog eens bij dat het zee-ijs oppervlak is gedefinieerd als 'het oppervlak waar tenminste 15% bedekt is met ijs'. Het ijsoppervlak wordt 'geteld' met behulp van satellietbeelden, en elke 'pixel' waarop tenminste 15% ijsoppervlak te zien is, telt mee voor de totale zeeijs-oppervlak, en dus ook wanneer het overgrote deel van de zee open ligt. Dit jaar is er vooral veel van dit 'diffuse' ijs te vinden in de Beaufort Zee, noord van Alaska.

Recordweinig ijs in Groenlandzee

Zoals gezegd staat 'meer ijs dan voorgaande jaren' dus niet gelijk aan 'veel ijs'. Over de gehele lijn ligt er nog steeds veel minder ijs dan wat er volgens het 'langjarig gemiddelde' zou moeten liggen. Eén plek waar bijzonder weinig ijs ligt, is de Groenlandzee. Hier is heeft de ijsbedekking het laagste niveau sinds het begin van de metingen bereikt. In bijvoorbeeld de Oost-Siberische Zee en de Noordwestelijke Doorvaart (Northwest Passage), de omgeving rondom de poolarchipel van Cananda, ligt weer meer ijs dan voorgaande jaren.

Dat het minimum ijsoppervlak groter is dan de afgelopen jaren, wil niet zeggen dat hetzelfde het geval gaat zijn voor het maximumoppervlak aan het eind van de komende winter. Dat hangt van verschillende factoren af, zoals de temperaturen in het noordpoolgebied de komende winter, de windrichtingen in het poolgebied en hoe hard het waait. Ook neerslag en specifiek sneeuwval spelen een rol.

Daan van den BroekMeteoroloog