De trieste staat van het Arctische zee-ijs
Het gaat slecht met het ijs op de noordpool. Dat door klimaatverandering de ijsmassa in het noordpoolgebied gestaag kleiner wordt, is algemeen bekend. Maar een tweet van het account van de MOSAiC Expedition, was een schok voor veel mensen.We schreven er in februari al over: afgelopen winter was een relatief goed ijsjaar voor het noordpoolgebied. We benadrukten destijds al wel het woord relatief. Qua oppervlak was de hoeveelheid ijs een stuk groter dan de afgelopen jaren. Een opsteker, maar nog altijd lag het oppervlak duidelijk onder het langjarig gemiddelde. Kijk je naar het volume, oftewel het aantal kubieke meters aan ijs, lag 2020 alsnog onderin de grafiek. Het ijs was dus dun. En dat maakte het ijs deze zomer maar al te kwetsbaar.
Hete zomer doet zee-ijs geen goed
Temperaturen van meer dan 30 graden kwamen de afgelopen zomer voor in het noorden van Rusland, vrijwel direct aan de kust van Noordelijke IJszee. Niet veel later volgde een all-time warmterecord voor de Archipel Spitsbergen (ook bekend als Svalbard). Waar het hier de afgelopen winter eindelijk weer eens écht koud was met een relatief grote hoeveelheid zee-ijs in de omgeving van Spitsbergen en de Barentszzee, daar is de hoeveelheid ijs in de Svalbard-regio nu bijna recordlaag. Dit is slechts een voorbeeld: de situatie is in het gehele Arctische gebied zorgelijk. Kijk hieronder maar naar de hoeveelheid zee-ijs: de huidige ijsbedekking is veel kleiner dan de gemiddelde ijsbedekking.
Het verdrietige plaatje vanaf Polarstern
Een plek die volgens de bovenstaande kaart wél met ijs bedekt is, is de geografische noordpool. Het meest noordelijke punt van onze aardbol, op 90 graden noorderbreedte, kreeg afgelopen week bezoek van het schip Polarstern. Het schip, dat dienstdoet aan de onderzoekers van de MOSAiC expedition, kon zonder problemen zo ver het noordpoolgebied indringen. Op de foto die de groep postte - zie de tweet hieronder - is te zien hoe dat kon. De geografische noordpool is niet (meer) bedekt met een massieve, dikke ijslaag. In plaats daarvan, bestaat het oppervlak uit afgebroken, dunne ijskorsten met daartussen stukken open water. Het laat zien dat het plaatje van de ijsbedekking hierboven niet representatief is. Het plaatje ging natuurlijk razendsnel rond op twitter en werd gedeeld door veel bezorgde (klimaat)wetenschappers en meteorologen.
Zee-ijs concentratie
Meer representatief is dan ook de zee-ijs concentratie. Alle stukken zee waarvan 15% of meer bedekt zijn met ijs, worden gerekend als ijsbedekking, maar slechts een gedeelte daarvan is dus daadwerkelijk massief ijs. Dik, meerjarig ijs, verdwijnt steeds vaker en het -toch al kleine- ijsoppervlak maakt steeds vaker plaats voor bros en dun enkeljarig ijs: ijs dat makkelijker breekt en sneller smelt.
Op naar de winter!...
We sluiten af met een grafiek van het ijsoppervlak in het Arctisch gebied. Waar we eerder dit jaar op een recordlage waarde zaten, zitten we daar inmiddels weer boven. Goed nieuws is dit nog altijd niet, want we zitten nog steeds heel ruim onder het langjarig gemiddelde. De grofweg 5 miljoen vierkante kilometer ijsbedekking waar we nu mee te maken hebben, zal de komende weken nog verder afnemen - we zitten immers nog in het smeltseizoen. Normaal gesproken stagneert de smelt begin september om halverwege september weer aan een groei te beginnen, maar de afgelopen jaren ging die smelt soms langer door en liet de groei dus langer op zich wachten. De komende maanden zullen uitwijzen in hoeverre het zee-ijs zich in het winterhalfjaar weer zal herstellen...
Bronnen: NSIDC en MOSAiC
