Waarom het op het perron altijd zo koud aanvoelt
Waarschijnlijk herken je het wel: je staat te wachten op de trein en plotseling trekt de wind aan. Een ijzige kou waait over het perron. Het is donker, miezerig en winderig. Nu de dagen korter worden en de temperatuur daalt, overkomt dit steeds meer reizigers. Maar waarom voelt het op stations eigenlijk altijd kouder dan elders, en wat kun je eraan doen?Wind op het station
De wind op het perron ontstaat vooral omdat stations vaak op open plekken liggen met weinig obstakels. Dat geldt met name voor stations zonder overkapping, maar zelfs met een kap merk je vaak weinig verschil. Aan de randen van het station is er nauwelijks beschutting, waardoor de wind vrij spel heeft en over het hele perron kan waaien.
Gebouwen rondom een station kunnen de wind bovendien sturen of versnellen. Uit een recente Spaanse studie bleek dat hoe hoger de bebouwing, hoe complexer de windpatronen aan de grond worden. Hoge constructies zoals masten, gebouwen en perronkappen kunnen de luchtstroming zo beïnvloeden dat het op sommige plekken juist extra tochtig aanvoelt.
Passerende treinen zorgen voor nog meer luchtbeweging. In ondergrondse stations ontstaat het zogenoemde piston effect: het drukverschil duwt de lucht voor de trein uit en zuigt erachter weer lucht aan, wat korte windvlagen veroorzaakt. Op open stations merk je dat net zo goed. Een passerende trein brengt de lucht in beweging en veroorzaakt turbulentie, waardoor de wind ineens in je gezicht slaat. Dan trek je vanzelf de rits van je jas nog wat dichter.
Gevoelstemperatuur
Door wind en gebrek aan beweging op het perron kan zo behoorlijk koud aanvoelen op het station. Dit komt doordat de gevoelstemperatuur lager kan zijn dan de daadwerkelijke temperatuur. De wind zorgt voor verlies van extra warmte. Er is zelfs een formule voor opgesteld om dit te berekenen, met behulp van de JAG-methode (Joint Weather Group on Weather indices). Bij -5 graden Celsius en wind van 45 km/uur (op 10 meter hoogte) voelt het al aan als -15 graden. Deze methode hanteert het KNMI ook en gebruikt het om weer waarschuwingen af te geven. Zo is het code geel bij een gevoelstemperatuur van -15 graden of lager, en code oranje vanaf -20 graden.
Waterkoud en donker
Hoewel zonneschijn en luchtvochtigheid niet zijn opgenomen in de formule voor de gevoelstemperatuur, beïnvloeden ze wel degelijk hoe koud het aanvoelt. Zodra de zon schijnt, lijkt de kou minder snijdend, vooral als het windstil is. Sta je daarentegen in het donker op het perron te wachten, dan voelt het juist sneller ijzig aan. Luchtvochtigheid speelt eveneens mee, al is het effect kleiner bij lage temperaturen, omdat koude lucht minder vocht kan bevatten. Dat merk je goed bij het begrip “waterkou”. In vochtige lucht voert water warmte van je lichaam efficiënter af, waardoor het kouder lijkt dan het werkelijk is.
In de zomer heeft vocht juist een omgekeerde invloed: dan voelt de lucht bij warmte sneller benauwd aan. In vochtige omstandigheden verdampt zweet minder goed, waardoor je lichaam moeilijker warmte kwijt raakt. In koude lucht speelt dit nauwelijks een rol, simpelweg omdat die al droog is en weinig vocht kan vasthouden.
Zo blijf je warm
Het komt tegenwoordig steeds minder vaak voor dat de gevoelstemperatuur zo laag wordt dat het KNMI hiervoor waarschuwt. Toch kan het in de winter nog behoorlijk koud zijn op het perron. Hoe blijf je dan warm? Het allerbelangrijkste: kleed je goed aan. Met voldoende lagen sta je minder snel te rillen. Check het weerbericht of de weer.nl-app voor vertrek, zodat je weet wat je kunt verwachten. En mocht je die extra sjaal vergeten zijn, helpt een warme kop koffie of thee altijd om je even op te warmen.
