Supermaan tijdens pakjesavond en waarom is de maan soms overdag te zien?
Vrijdag is het volle maan. Hoewel dat elke maand gebeurt, blijft het een bijzonder moment waar veel mythes en verhalen omheen hangen. In werkelijkheid is het een natuurlijk verschijnsel dat te verklaren is door de stand van de aarde, de maan en de zon. De maan staat van alle hemellichamen het dichtst bij ons, en daardoor kunnen we haar zo goed bewonderen.Vrijdagavond is het bovendien een supermaan. Dan lijkt de maan groter en helderder dan normaal, omdat ze dichter bij de aarde staat. Hoe dat precies zit, en waarom je de maan soms zelfs overdag kunt zien, lees je hieronder.
Hoe beweegt de maan om de aarde?
Om te begrijpen waarom de volle maan slechts een keer per maand te zien is, moeten we eerst kijken naar de baan van de maan. De maan draait namelijk in 29,53 dagen een rondje om de aarde heen, iets minder dan een kalendermaand. Het bijzondere hierbij is dat de maan altijd met dezelfde zijde naar de aarde gericht is. Dit komt omdat de maan precies in dezelfde tijd om haar as draait als dat ze een baan om de aarde maakt. We zien dus altijd dezelfde kant van de maan, en blijft de andere zijde, de “achterkant van de maan” genoemd, voor ons verborgen.
Maanfasen
Tijdens dit rondje om de aarde bereikt de maan verschillende fasen. Dit komt omdat de zon vanaf de andere kant op de maan schijnt. Bij nieuwe maan staat de maan tussen de aarde en de zon in, waardoor we de niet verlichte kant van de maan zien. Dit is de nieuwe maan. Daarna volgt de wassende sikkel, eerste kwartier, wassende maan, volle maan, afnemende maan, laatste kwartier en afnemende sikkel.
Maanfasen. Bron: Starwalk.space
Volle maan
Wij zien de verschillende maanfasen omdat de zon de maan altijd vanaf dezelfde kant verlicht, terwijl de maan om de aarde draait. Afhankelijk van de hoek die de maan ten opzichte van de aarde en de zon maakt, zien we een specifieke fase.
De maan wordt dus altijd voor de helft beschenen, maar dat deel is niet altijd naar de aarde gericht. Alleen bij volle maan zien we de volledig verlichte kant. Dat gebeurt slechts één keer per maancyclus.
Waarom is de maan soms ook overdag te zien?
Soms zie je de maan al overdag aan de hemel. Dat komt doordat de maan meer dan de helft van de maand hoog genoeg boven de horizon staat terwijl de zon nog schijnt. Vooral rond eerste en laatste kwartier staat de maan ver van de zon aan de hemel, waardoor hij ook overdag zichtbaar wordt. De heldere, witte reflectie steekt dan goed af tegen de blauwe lucht.
Wat is een supermaan?
De afstand van de aarde tot de maan is echter niet altijd hetzelfde, waardoor de maan in een elliptische baan om de aarde heen beweegt. Zo is de kortste afstand 363.345 km en de grootste afstand 405.500 km. Hierdoor kan de maan ook veel groter of kleiner lijken dan deze eigenlijk is. Dit kan tot wel 10% in grootte en 30% in helderheid verschillen. Wanneer de maan zo dicht bij de aarde staat, heet het ook wel een supermaan. De maan zal deze fase bereiken op vrijdag om 00:14, en nog steeds zichtbaar zijn op vrijdagavond, pakjesavond. Daarna zal de eerstvolgende supermaan zijn op 24 december 2026.
Hoe kan je de supermaan zien?
De volle maan komt vrijdag rond zonsondergang op en staat ’s avonds hoog aan de hemel. Daardoor is hij normaal goed zichtbaar, maar de weersomstandigheden lijken niet ideaal: vanuit het zuidwesten trekt halverwege de middag bewolking over het land, die tot in de avond aanhoudt. Lokaal kan er wat lichte regen vallen. Wie toch een glimp van de supermaan wil opvangen, maakt donderdagavond of in de nacht naar vrijdag de meeste kans, vooral in het zuiden, waar het mogelijk opklaart.
