Wat maakt april zo grillig?
April doet wat hij wil. Het is een uitspraak die we allemaal kennen en die elk jaar weer waarheid lijkt te worden. De ene dag kunnen we zonder jas naar buiten, terwijl we de volgende dag een hagelbui over ons heen krijgen. Waar komt die grilligheid van april eigenlijk vandaan? En is het dit jaar uitzonderlijk of juist typisch?Een maand van contrasten
April vormt de overgang van winter naar zomer. De zon krijgt steeds meer kracht, maar dat betekent niet dat de atmosfeer meteen meewerkt. Koude lucht uit het noorden kan nog steeds gemakkelijk naar Nederland stromen, terwijl warme lucht uit het zuiden zich ook al af en toe aandient. Dit heeft als resultaat dat verschillende luchtsoorten met elkaar botsen wat tot wisselvallig weer leidt.
Grote temperatuurverschillen
Typisch voor april (en de lente) zijn de grote temperatuurverschillen. Zowel van dag tot dag als binnen één dag kunnen grote verschillen optreden. Ochtendvorst is zeker nog mogelijk, terwijl het in de middag ineens 20 graden kan worden. Dit komt doordat de zon in april al behoorlijk hoog aan de hemel staat en flink wat energie levert. Zeker als de lucht droog is en er weinig bewolking is, kan het snel opwarmen.
Aprilse buien
Een ander bekend fenomeen zijn de "aprilse buien". Dit zijn vaak stevige regen- of hagelbuien, soms zelfs met onweer. Ze ontstaan meestal doordat de bovenlucht nog koud is, terwijl het aan de grond al flink opwarmt. Dat temperatuurverschil zorgt voor onstabiliteit, waardoor buien makkelijk ontstaan, vooral in de middag. Zo vielen er ook afgelopen paasweekend een aantal buien, die snel weer voorbij waren. Deze waren moeilijk te voorspellen omdat ze erg plaatselijk kunnen zijn.
Deze buien zijn vaak kort, fel en lokaal. Het ene moment schijnt nog de zon, het volgende moment zit je midden in een hagelbui. Vijf minuten later is het weer droog.
De voorbode was al te zien aan de hoeveelheid ijswolken of cirrus wolken afgelopen week. Dit kan namelijk een teken zijn van een naderend koufront of lagedrukgebied.
Ook invloed van de straalstroom
De straalstroom speelt ook een belangrijke rol in het aprilweer. Deze snelstromende luchtstroom van west naar oost op zo’n 10 kilometer hoogte bepaalt waar lagedruk- en hogedrukgebieden zich bevinden. In april meandert de straalstroom sterk. Hierdoor kunnen weersystemen lang op hun plek blijven, ook lagedrukgebieden. Op het moment dat de straalstroom ten noorden van ons bevindt, hebben we vaak goed weer. Komt de straalstroom echter zuidelijk langs ons heen, dan hangen er lagedrukgebieden in de buurt van Nederland. Dit brengt koude en vochtige lucht met zich mee via de Noordzee, wat voor meer wolken, regen, en koelere temperaturen zorgen. Na een periode van droogte zit de straalstroom nu ten zuiden van ons, wat wisselvalliger weer oplevert.
Is dit jaar bijzonder?
April 2025 laat opnieuw zien hoe grillig deze maand kan zijn. We zagen al een paar warme dagen met temperaturen boven de 20 graden, maar ook momenten met regen- en hagelbuien. Daarmee past deze maand prima in het beeld van een klassieke april. Ook qua temperatuur zitten we best gemiddeld, zelfs iets aan de hoge kant. Met een gemiddelde van 11.5 is het meer dan 1.5 graden warmer dan het langjarig gemiddelde van 9.8 graden Celsius.
De grilligheid van april is eigenlijk heel logisch als je kijkt naar de atmosferische processen die in deze tijd van het jaar spelen. Het is de maand waarin de lente volop aan de gang is, maar de ook de invloed van de winter nog te voelen is. En zolang dat zo is, blijft april een maand waarin het weer zich niet makkelijk laat voorspellen, en waarin we elke dag weer verrast kunnen worden.
