Wat is het verschil tussen de astronomische herfst en meteorologische herfst?
Maandag is de astronomische herfst officieel begonnen. De meteorologische herfst start daarentegen elk jaar op 1 september. De twee verschillen in definitie van het begin van de herfst maken het soms onduidelijk wanneer dit precies begint. Het hangt er vanaf welke definitie je gebruikt. De meteorologische herfst begint drie weken eerder dan de astronomische herfst. Waardoor dit grote verschil?Astronomische herfst
Door de schuine stand van de aarde waarmee deze om de zon draait, ontstaan de seizoenen. In de zomer krijgt het noordelijk halfrond zo meer zon, en in de winter juist minder. De astronomische herfst begint op het moment dat de zon loodrecht boven de evenaar staat. Noordelijk en zuidelijk halfrond krijgen dan precies evenveel zonlicht. Dit moment heet de herfst-equinox en markeert het begin van de herfst op het noordelijk halfrond en de lente op het zuidelijk halfrond. De andere seizoenen worden ook door dit principe bepaald, alleen dan door de keerkringen. Bereikt de zon de Kreeftskeerkring (23,5° N), dan begint de zomer. Wanneer de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat (23,5° Z), begint de winter.
Geen vaste datum
Het moment dat de astronomische herfst begint en de zon precies boven de evenaar zit, verschilt per jaar. Dit heeft meerdere oorzaken. Ten eerste duurt niet elk jaar precies 365 dagen, maar net iets meer waardoor er eens in de vier jaar een schrikkeljaar plaatsvindt. Ook is de baan van de aarde om de zon niet precies een cirkel, maar meer ellipsvormig. Hierdoor duren de verschillende astronomische seizoenen niet allemaal even lang. Hierdoor begon bijvoorbeeld in 2025 de herfst op 22 september om 20:19. Voor het gemak wordt echter vaak aangehouden dat de astronomische herfst op 21 september begint.
Meteorologische herfst
Al enkele eeuwen geleden is naast de astronomische herfst ook de meteorologische herfst ingevoerd. Dit is volgens internationale afspraken gegaan, zodat het makkelijker is om met meteorologische en klimatologische data te werken. Het is namelijk een stuk simpeler om standaard 1 september aan te houden, dan voor elk jaar te moeten uitzoeken wanneer precies de herfst begint. Zo duurt elk seizoen ook precies drie maanden, de herfst van 1 september tot 1 december. Dit maakt het makkelijker om weerstatistieken met elkaar te vergelijken.
De herfst schuift op
Hoewel de standaarden voor het begin van de herfst hetzelfde blijven, lijkt de herfst steeds later te beginnen. De zomer duurt gemiddeld langer en is warmer, de winter korter en wordt milder. Volgens het KNMI verschuift hierdoor het begin van de herfst gemiddeld een kwart dag per jaar.
Dit lijkt misschien weinig, maar over een langere periode heeft dit merkbare gevolgen voor mens en natuur. De herfst wordt hierdoor ook zachter. In de toekomst zal de temperatuur van de herfst ook verder toenemen. Op het klimaatdashboard van het KNMI is te zien wat de verwachte temperatuur is van dit seizoen bij verschillende scenario’s. In het meest extreme scenario kan het zelfs gemiddeld 16 graden worden in de herfst in 2100. Als we de CO2-uitstoot weten te beperken, dan wordt de gemiddelde temperatuur in de herfst ongeveer 12 graden. Ter vergelijking: de huidige gemiddelde herfsttemperatuur is 11,7 graden.
Doet het weer mee met de astronomische herfst?
De komende week blijft het nog aangenaam nazomerweer. De maximumtemperaturen liggen tussen de 16-18 graden, in het weekend kan dit zelfs iets oplopen tot 20 graden. Wolkenvelden en opklaringen wisselen elkaar af en het blijft waarschijnlijk grotendeels droog, op een enkel buitje na. Het typische herfstweer met veel wind en regen laat nog even op zich wachten.
