Warmte schuift op: Vrijdag nu warmste dag van de week

In de huidige klimaatperiode (1991-2020) komt gemiddeld de eerste officiële landelijke tropische dag voor op 29 juni. Daarvoor moet het in De Bilt 30°C of warmer worden. Vorig jaar gebeurde dit op 26 juni en een jaar eerder op 11 juni. Voor velen kenmerken dergelijke temperaturen pas echt de zomer – zeker in het vooruitzicht na een reeks zwaarbewolkte, regenachtige en relatief koele dagen.

Zo warm wordt het

De wisselvalligheid bijbehorend aan persistente lagedrukgebieden in de buurt van de Noordzee maakt vanaf woensdag plaats voor stabieler weer. Hogedrukgebieden dringen vanuit de Azoren door in West-Europa om vervolgens boven Scandinavië te eindigen. Omdat de lucht hier met de klok mee omheen stroomt, vormt in Nederland een wind uit het oosten. En zomerliefhebbers weten: een oostenwind in de zomermaanden brengt vaak warme en zonnige omstandigheden voor heel het land.

Een warme luchtsoort dringt vanaf donderdag door tot Nederland, terwijl koele lucht alweer staat te popelen om het over te nemen. Gemaakt op Meteologix.com (ECMWF model)

Woensdag is de eerste warmere dag van de week en schijnt de zon uitbundig. Het wordt maximaal ongeveer 20 graden bij een zwakke tot matige wind uit noordelijke windrichtingen. Donderdag bereikt de warme lucht dan echt ons land. In deze lucht, welke op een hoogte van 1,5 km zo warm is als 15 tot 18 graden, stijgt de temperatuur aan het oppervlak naar maxima van 22 graden in het noorden en 28 graden in het zuiden van Nederland. In deze warme bovenlucht werd het afgelopen weekend al zeer warm in het zuiden van Spanje (ruim 40 graden). In de loop van woensdagnacht draait de wind naar het oosten en neemt overdag toe in kracht. Afgezien van wat hoge bewolking is het grotendeels zonnig.

Vanaf vrijdag bevindt Nederland zich in het warmste deel van de luchtsoort. Het wordt landelijk warmer dan 25 graden en regionaal liggen de maximale temperaturen tussen de 29 en 32 graden. In het noorden lijkt het een tikkeltje minder warm te worden, maar nog steeds vrij zomers. De wind is veelal zwak en er is weinig bewolking, wat bijdraagt aan een zomerse weerbeleving. De aangevoerde lucht is ook relatief vochtig, waardoor het benauwd aanvoelt en onweersbuien kunnen vormen.

Onweerkansen

Zaterdag zijn de omstandigheden vergelijkbaar, maar valt het hoogtepunt van de warmte eerder op de dag door de stijgende kans op onweer. Op de kustgebieden na wordt het regionaal 28-31 graden. Aan de westkust is meer bewolking aanwezig en komt de wind uit het zuidwesten, waardoor de warmste lucht die omgeving niet goed kan binnendringen. Later op de dag wordt het een strijd tussen de warme luchtsoort in het oosten en de koelere luchtsoort die oprukt vanuit het westen. Op het grensvlak van deze luchtsoorten vindt veel dynamiek plaats en kunnen stevige buien ontstaan.

De exacte timing en locatie van de onweersbuien is nog niet met zekerheid te zeggen. Er zullen zich ook zware onweersbuien kunnen voordoen in deze toestand van de atmosfeer. Op dit moment wordt er zaterdag op grotere schaal onweer verwacht dan vrijdag, maar op beide dagen kan het lokaal flink gaan spoken.

Zondag is het gedaan

Op zondag heeft de koelere luchtsoort terrein gewonnen en blijven de temperaturen gematigder. Het signaal van de modellen is wisselend: waar GFS met een vrij warme berekening komt, liggen de verwachtingen van andere modellen rond de 20 graden. Onder invloed van een westen- tot noordwestenwind is er wat buienactiviteit. Na maandag lijkt een nieuwe periode met stabiel zonniger weer van start te gaan.

Tot een record komt het waarschijnlijk niet

De datum-warmterecords van 12, 13 en 14 juni staan respectievelijk op 31,3°C (1919), 31,5°C (2006) en 30,2°C (1948). De kans dat één van deze records verbroken wordt is klein, maar niet onmogelijk. Hoewel lijntjes van sommige modelruns in de ensemble hier overheen gaan, ligt de waarschijnlijkheid van deze extreme berekeningen lager. Op dit moment is er binnen de spreiding van modellen nog onzekerheid over de daadwerkelijke maximumtemperaturen richting het weekend. Maar dat het warm wordt, is zeker!