Waarom zitten weerapps er zo vaak naast?

Waarom voorspellen weerapps regen zo vaak verkeerd?

Weerapps zitten er regelmatig naast als het om regen gaat. Een bui komt eerder of later dan voorspeld, of komt het zelfs helemaal niet. Of de regenradar toont dat het droog is, terwijl buiten toch echt regen valt. Vaak is best goed in te schatten hoe warm het wordt, en wat de maximum en minimum temperatuur wordt die dag. Echter is regen vaak een ander verhaal. Tenzij het gaat om een koudefront, is het vaak erg lastig te zeggen wanneer de regen precies gaat vallen, en of het überhaupt gaat regenen. Soms lijkt het alsof de voorspellingen uit de lucht gegrepen zijn. Toch zijn de voorspellingen echt gebaseerd op waarnemingen en modellen. Ze komen dus zeker niet zomaar uit de lucht vallen.

Hoe werkt een neerslagradar?

In Nederland staan twee neerslagradars van het KNMI die de regen detecteren. In Herwijnen en Den Helder zijn twee radars die pulsen van elektromagnetische straling uitzenden. Zodra dit een regendruppel tegenkomt, wordt het signaal deels teruggekaatst naar de radar. Zo kan worden afgeleid waar en hoe intens het regent, aan de hand van hoeveel van het uitgezonden signaal terugkomt. Dit wordt gebruikt om te bepalen waar zich om dat moment een bui bevindt, en wat voor soort bui het is.

Toch gaat dit lang niet altijd even goed. Zo wordt motregen vaak gemist, omdat de druppels te klein zijn om het signaal terug te kaatsen. Op deze manier lijkt het soms droog in de weerapp, terwijl je van de miezer toch best nat kan worden. Ook kunnen radars weleens een vals signaal opvangen, bijvoorbeeld door het overtrekken van een zwerm vogels.

Wolken zijn lastig te voorspellen

Om regen te hebben, moet er eerst een wolk zijn. En laat dat nu net iets zijn dat lastig te voorspellen is. Wolken kunnen plots ontstaan, snel toenemen of juist ineens oplossen. Dit hangt sterk af van lokale omstandigheden, zoals temperatuur, vochtigheid en wind, en is daarom moeilijk vooraf in te schatten.

Lokale buien maken het extra moeilijk

Bij grootschalige buien of koufronten die over heel Nederland trekken, is het redelijk goed te voorspellen dat het langdurig en op veel plaatsen gaat regenen. Echter zijn de buien van deze week kleiner en veel lokaler. Hierdoor kan het in het ene dorp regenen, terwijl het 5 kilometer verderop droog blijft. Dit draagt bij aan de onvoorspelbaarheid van de buien. Zo kan bij een lichte draaiing van de windrichting de wolk plots een iets andere kant bewegen dan verwacht, waardoor de bui toch op een andere plek terechtkomt. Daardoor zijn dit soort buien voor weerapps lastig om goed te voorspellen.

Modellen en hun beperkingen

Veel weerapps tonen een bewegende radaranimatie waarop je kunt zien hoe een bui zich verplaatst. De eerste paar beelden zijn echte metingen van de radar, maar het laatste deel van de animatie is een voorspelling. Op basis van de huidige waarnemingen maken modellen een inschatting van waar de neerslag naartoe trekt. Dit proces, het voorspellen van het weer op zeer korte termijn, wordt ook wel nowcasting genoemd. Zulke nowcastingmodellen zijn redelijk betrouwbaar voor een uur vooruit, maar kunnen alsnog flink mis zitten bij kleine of plotselinge buien.

Niet alle modellen werken hetzelfde, en verschillende apps gebruiken soms andere bronnen. Daarom kan het gebeuren dat de ene app regen voorspelt, terwijl de andere droog weer aangeeft. Geen enkele app heeft een glazen bol, de voorspellingen zijn gebaseerd op modeluitkomsten, en die zijn per definitie onzeker.

Houd zelf het weer in de gaten

De weerapps zijn dus lang niet altijd even betrouwbaar, maar dit betekent niet dat je ze moet negeren. Ze geven vaak een redelijke indicatie van de kans op regen. Door zelf het algemene weerbeeld in de gaten te houden, kun je beter inschatten of er een bui aankomt. Zo is er deze week vrijwel dagelijks kans op korte, pittige buien. Een paraplu of regenjas meenemen is dus geen overbodige luxe. Of kijk voor je op pad gaat even omhoog, de wolken vertellen soms meer dan je weerapp.