Straalstroom domineert in het weekend weerbeeld Nederland

Zomerse temperaturen

Het zomerse weer is niet uitzonderlijk voor september. Hoewel de 24 graden die het vrijdag was aan de hoge kant is, is het ook nog goed mogelijk dat het tegen de 30 graden wordt in deze maand. Zeker aan het begin van de maand zijn de invloeden van de zomer nog goed te voelen. Echter, de straalstroom is in dit jaargetijde vaak krachtig en bevindt zich boven Nederland, waardoor het plotseling kan overgaan in regenachtig of zelfs stormachtig herfstweer.

Wat is de straalstroom?

De straalstroom is een relatief smalle strook in de troposfeer met hoge windsnelheden. Deze bevindt zich op een hoogte van ongeveer 10 km in de atmosfeer, rond 300 hPa. Er wordt pas van een straalstroom gesproken als de windsnelheid hier hoger is dan 100 km/h, maar er kunnen ook windsnelheden van meer dan 300 km/h voorkomen. Deze stroming beweegt van west naar oost. De straalstroom is te vergelijken met een rivier: hij meandert en kronkelt door de lucht, en de positie en stroming veranderen voortdurend door de tijd heen.

Hoe komt deze rivier aan lucht in de atmosfeer?

Het ontstaan van de straalstroom is een complex proces. Het heeft te maken met verschillende luchtmassa’s die elkaar tegenkomen. Dit komt door het verschil in temperatuur tussen de evenaar en de noord- en zuidpool. Dit creëert een verschil in luchtdruk, en samen met de draaiing van de aarde ontstaan er gebieden waar de windsnelheid (veel) hoger is dan in de omliggende gebieden.

Er zijn meerdere breedtegraden op aarde waar dit fenomeen optreedt. Zo is er op hogere breedtegraden de polaire of arctische straalstroom, en meer zuidelijk een zwakkere subtropische straalstroom. In Nederland merken we alleen het effect van de polaire straalstroom, die zich meestal tussen 45 en 65 graden breedte bevindt. Deze is het sterkst in de winter, doordat het temperatuurverschil tussen de polen en de evenaar dan het grootst is.

De snelheid in de straalstroom is niet overal gelijk. Dit betekent dat de straalstroom niet altijd een volledig aaneengesloten stroming is. Er zijn gebieden waar de snelheid een stuk hoger is dan in de omliggende gebieden, de zogenaamde 'jet streaks'. Deze jet streaks gaan vaak gepaard met extreem weer en veel regen.

Weerbeeld in Nederland

Grofweg zijn er drie situaties van de straalstroom mogelijk, met elk een bijpassend weerbeeld

1. De straalstroom bevindt zich ten noorden van Nederland: Er hangen hogedrukgebieden boven Nederland en het is zonnig, rustig en stabiel weer.
2. De straalstroom bevindt zich ten zuiden van Nederland: Het is wisselvallig, relatief koud weer. Lagedrukgebieden liggen in de buurt van Nederland.
3. De straalstroom bevindt zich boven Nederland: Lagedrukgebieden worden aangevoerd door de straalstroom. Het is wisselvallig en het kan stormachtig zijn.

Huidige situatie

Op dit moment bevindt de straalstroom zich ten noorden van Nederland, waardoor we dus zonnig weer hebben. Vannacht schuift deze vanaf het westen onze kant op, en vanaf morgen ligt een actieve regio van de straalstroom boven ons land. Een lagedrukgebied komt vanuit het westen onze kant op, en vannacht zijn hoge windsnelheden mogelijk, die tot zondagochtend kunnen aanhouden. De temperatuur zal ook flink dalen, zondag wordt het gemiddeld 16 graden. De windrichting draait van zuid naar noord met de omslag in temperatuur mee. Ook komt er meer bewolking aan, die korte, pittige buien kan veroorzaken, mogelijk met onweer zaterdagavond.

Straalstroom zondagochtend boven Nederland. Bron: Wettercentrale.de

Ook daarna blijft de straalstroom in de buurt

Na het weekend zwakt de straalstroom boven ons land af. Echter, blijft een deel van de bewolking aanvoeren door een overheersende stroming uit het noordwesten. De kans op veel neerslag in één keer neemt af, maar een bui blijft niet uitgesloten.