Rondgaande misinformatie over middel tegen methaanuitstoot van koeien benadrukt het belang van wetenschapscommunicatie
In het Verenigd Koninkrijk zijn complottheorieën ontstaan over de toevoeging van Bovaer aan veevoer nadat misinformatie zich verspreidde binnen sociale media. De aankondiging van het gebruik van Bovaer, ontwikkeld om de uitstoot van methaan door koeien te verminderen, werd al snel verdraaid in een negatief verhaal over gezondheidseffecten. Betere communicatie had de ophef kunnen voorkomen.Uitgebreid onderzoek verricht
Voordat het zuivelbedrijf Arla het middel in gebruik nam, is het uitvoerig getest door de Britse Voedsel- en Warenautoriteit (FSA). Bovaer is de naam van het additief 3-nitrooxypropanol (3-NOP). 3-NOP is gedurende 10 jaar getest en zowel door de Europese als de Britse Voedsel- en Warenautoriteit goedgekeurd voor gebruik.
3-NOP is één van de additieven die aan vee worden gegeven om winderigheid te verminderen. Bij het verteren van gras komt methaangas vrij, wat een sterk broeikasgas is (28 keer sterker dan CO2). Ongeveer 30% van de door de mens veroorzaakte methaanuitstoot is afkomstig van vee. Door bevolkingsgroei en economische ontwikkeling stijgt de vraag naar dierlijke eiwitten en zou het aandeel van de methaanuitstoot van vee kunnen stijgen naar 70%. Voedseladditieven die de methaanproductie in de maag van de koe helpen te verminderen, geven ademruimte in de strijd tegen klimaatverandering, zeggen wetenschappers.
Kritiek ging als lopend vuur
In november kondigde Arla aan dat het een pilot zou uitvoeren met Bovaer. Het product werd massaal in twijfel getrokken. De reacties groeiden op sociale media met protesten tegen zuivelproducten van Arla en claims over schadelijke gezondheidseffecten. Ondanks dat overheidsinstanties het desinformatie noemt, denken veel mensen op X dat het klopt.
Schadelijkheid niet aangetoond
Sommige gebruikers verwezen naar een rapport van de FSA uit 2023, welke concludeert dat 3-NOP irriterend is voor de huid en mogelijk schadelijk bij inademing. Daarna bracht de FSA verdere richtlijnen uit over de veiligheid van het gebruik van Bovaer. Het additief vormt geen risico voor menselijke consumptie omdat het wordt afgebroken in het spijsverteringskanaal van de koe. Het is dan niet aanwezig in de geproduceerde melk. Alleen wanneer 3-NOP in de productiefase in pure vorm wordt gehanteerd, heeft het onveilige eigenschappen.
Ook werd aangehaald dat 3-NOP kanker zou kunnen veroorzaken, maar dat werd door de Britse overheid ontkracht. Na een beoordeling werd geconcludeerd dat het additief niet kankerverwekkend is bij de aanbevolen opnamesnelheid. In Nederland werd Bovaer door FrieslandCampina en DSM-Firmenich bij 158 bedrijven getest en werd het product ‘volkomen veilig’ verklaard. Dat werd enkele jaren geleden ook aangetoond in onderzoek van de Universiteit van Wageningen. Meerdere wetenschappers hebben op de geruchten gereageerd en geven aan dat 3-NOP in de goedgekeurde doses niet schadelijk is voor consumptie door mens en dier.
De wetenschap moet steeds vaker strijden tegen nepnieuws en het online circuleren van angstverhalen. Het afnemende vertrouwen in wetenschappelijk onderzoek gaat ten koste van innovaties en veel wetenschappers maken zich zorgen over die ontwikkeling.
