Omvangrijke ‘hittekoepel’ stuwt kwik richting 40 graden later!

De meeste langetermijnprognoses van een aantal toonaangevende weercentra gaven eerder al aan dat ook de maanden juli en augustus veelal voorbeeldig zomerweer kunnen gaan opleveren.

Juli en augustus ook flink zomers

Wat de korte termijn betreft ligt de volgende warmtegolf alweer op de loer en tijdens het komende weekend zal menigeen vast weer steen en been klagen vanwege de hitte.

We vergeten wel eens dat niet iedereen in z’n nopjes is met formidabel zomerweer waarbij de middagtemperatuur dagelijks de 30 graden riant overstijgt. Uit biometeorologisch onderzoek blijkt nog steeds dat de meeste mensen een graad of 23 het aangenaamst vinden buitenshuis.

Perceptie buitentemperatuur

Bij de perceptie van de buitentemperatuur is de relatieve vochtigheid van de lucht van eminent belang. Afgelopen zaterdagmiddag was het bijna niet te harden in Oost-Nederland. De combinatie van 27-28 graden en zo’n 70 procent luchtvochtigheid was vrijwel niet te doen voor de onwennige Hollander. De hitte van het Midden-Oosten is soms zelfs wat dragelijker. Als het in Koeweit maar liefst 48 of 50 graden wordt met slechts 2 procent vocht in de lucht, is het nog best enige tijd uit te houden in de schaduw.

Vorige week donderdag tot en met zaterdag werd het iedere dag tropisch warm in een deel van Nederland met de climax afgelopen zaterdagmiddag (ruim 32 graden in de regio Twente)

Van een regionale hittegolf in Zuid-Limburg (officieel vijf dagen meer dan 25 waarvan drie boven de 30 graden) was geen sprake. Zondagmiddag 15 juni leverde geen zomerse 25 graden op.

Eerste hittegolf zomer 2025

Voor de eerste hittegolf van 2025 moeten we dus opnieuw punten gaan halen en dat gebeurt de komende week volop.

We krijgen te maken met een schoolvoorbeeld van een zogenaamde hittekoepel die in het Engels heat dome wordt genoemd. Ze waren regelmatig berucht in Amerika en ook in Rusland. Ronduit gevaarlijke hitte openbaarde zich soms als gevolg van deze hittekoepels.

Hittekoepel boven Europa wordt weersbepalend

Deze omvangrijke hittekoepel gaat zich installeren boven een deel van Europa de komende week. Dit zogenaamde dynamische hogedrukgebied herbergt een flink contingent warmte tot op flinke hoogte. Op grote schaal vormen zich daalbewegingen van de lucht in zo’n anticycloon en middels het ‘fietspompeffect’ wordt de lucht adiabatisch verwarmd. Deze gestage temperatuurstijging werkt uiteraard door naar het leefniveau op de grond.

Spanje wordt echt zinderend (zie het fel roze kaartje van de te verwachten temperatuur op 1500 meter hoogte) met maxima die tot wel 44 of 45 graden kunnen geraken tot in Catalonië aan toe. De afgelopen weken was het in Spanje trouwens al record warm voor juni.

Extreme Spaanse warmte richting Benelux

Deze zone met extreem warme (boven)luchten lijkt zich allengs uit te breiden naar de Benelux. Zowel het Europese weermodel als het Amerikaanse mikken op een hausse van de juniwarmte rond 24 juni. Waarschijnlijk volgen dan twee dagen met bijzonder hoge temperaturen in de Benelux.

De zuidelijke delen hebben de meeste kans op de topmaxima die tussen 35 en 38 graden kunnen uit gaan komen. Nederland is (zoals wel vaker) gesitueerd in de periferie van het uitgestrekte 'bloedrode' Europa.

Grote temperatuurverschillen tussen Friesland en Zuid-Limburg acht ik dan zeker denkbaar. Leeuwarden kan dan bijvoorbeeld een frisse 18 graden noteren, terwijl het in het zuidoosten van Brabant bijna afzien is met ruim 35 graden.

Positie spil van het Hoog van belang

De exacte positie van het majestueuze, tot in de bovenlucht goed doortimmerde hogedrukgebied, dat zich sterk gaat ontwikkelen naarmate de week vordert, is van belang voor het temperatuurprofiel in ons land. Voorlopig ga ik uit van een wat meer diffuus opererend (anticyclonaal) systeem dat zich over een groot deel van West-Europa zal uitstrekken. Vanwege weinig barometrische gradiënt en de combinatie in casu met de steeds verder opwarmende bovenlucht in samenspel met veel zon en dito hoge bodemtemperaturen, geeft dit scenario eigenlijk de allerhoogste middagtemperaturen die ik net noemde.

Solide hogedrukgebied boven Noordzee gewenster

Mocht het hoog met een apart (en bestendig) filiaal domicilie kiezen boven het Noordzeegebied (de geschetste situatie richting het komende weekend al) komt er eveneens grandioos weer, maar volgen geen idioot hoge temperaturen vooreerst. Bij een matige bries uit het oosten is het dan eerder 27 of 28 graden dan 34 of 35. Velen zullen voor dit nagenoeg ideale zomerscenario willen tekenen denk ik. Het zeilweer op plas en zee wordt dan overigens uit de kunst.

We kunnen ons dus weer gaan opmaken voor een warme, of zelfs hete periode waarbij het hoogtepunt van het tropische weer waarschijnlijk vlak na de langste dag valt. Een zeer uitgebreid en goed ontwikkeld hogedrukgebied dat zich pontificaal etaleert boven het Europese vasteland, wordt goeddeels verantwoordelijk voor deze wellicht zinderende episode.

Uiteraard volgt weer een koelere - en wat wisselvalliger fase na deze thermische excessen.

Rest zomer dus ook veelbelovend

Maar in juli en augustus volgen ongetwijfeld meer tijdvakken met warmte en hitte. We kunnen er niets (meer) aan doen. De zomers van tegenwoordig grossieren niet meer in langdurige koelten en voortdurende wisselvalligheden zoals in de jaren zeventig - en tachtig van de vorige eeuw.