Nederland ontwaakt in dichte mist: hoe kon dit zo snel ontstaan?
Vanochtend was er op veel plekken dichte mist aanwezig, wat als een deken bijna heel Nederland bedekte. In veel provincies was het zicht minder dan 100 meter. Dit zorgde voor veel verkeershinder. Hoe kon het zo mistig worden en kunnen we dit komende dagen ook verwachten?Stralingsmist uit een stille nacht
De mist van vanochtend was een typisch voorbeeld van stralingsmist. Deze soort mist ontstaat op nachten waarin het aardoppervlak snel kan afkoelen, omdat er meer warmte wordt uitgestraald dan er binnenkomt. Onder een heldere hemel gaat dit proces nog sneller, waardoor de lucht vlak boven de grond mee afkoelt. Zodra de temperatuur in de buurt komt van het dauwpunt raakt de lucht verzadigd en condenseert het aanwezige vocht op kleine stof- en roetdeeltjes. Zo ontstaat een laag mist bij de grond die zich langzaam uitbreidt.
In rustige omstandigheden kan stralingsmist zich in de loop van de nacht ontwikkelen en in de vroege ochtend ineens dichte vormen aannemen. Dat was vanochtend goed te merken, toen het zicht lokaal plotseling terugviel tot onder de tweehonderd meter.
Hoe de omstandigheden precies samenvielen
Dat het zo mistig werd, kwam doordat alle ingrediënten precies goed vielen. De nacht was helder, waardoor het aardoppervlak snel kon afkoelen. Tegelijkertijd stond er een lichte noordenwind. Die wind was zwak genoeg om de luchtlagen niet te mengen, maar sterk genoeg om wat vochtige lucht van iets hoger in de atmosfeer naar het oppervlak te brengen. Hierdoor kon de mistlaag dikker worden dan wanneer er helemaal geen wind staat. De lucht was bovendien al behoorlijk vochtig, waardoor er maar weinig extra afkoeling nodig was om de verzadiging te bereiken. In combinatie zorgden deze omstandigheden ervoor dat lokaal dichte mistbanken ontstonden die zich vervolgens verder over het land uitbreidden.
Waarom juist nu zoveel mist?
Mistvorming lukt het gemakkelijkst in de herfst en winter. De nachten zijn lang, waardoor het aardoppervlak veel tijd heeft om af te koelen. Overdag warmt de zon minder krachtig op, waardoor het vocht langer in de lucht kan blijven hangen en mist soms pas laat in de ochtend oplost. Bovendien kan koude lucht minder waterdamp bevatten dan warme lucht, waardoor de verzadiging sneller wordt bereikt. Dit alles maakt dat rustige hogedruksituaties in deze tijd van het jaar ideaal zijn voor het ontstaan van stralingsmist.
Vooruitblik: blijft het mistig?
De mist van vanochtend is inmiddels op veel plaatsen aan het oplossen en zal later vandaag steeds verder verdwijnen, beginnend vanuit het noordwesten. Regen en opklaringen verdrijven de mist vandaag, al kan lokaal een mistbank terugkeren. Voor morgenochtend is er opnieuw een kleine kans op mist, omdat de temperatuur dicht bij het dauwpunt uitkomt. Later in de week trekken echter storingen het land binnen en neemt de wind toe, waardoor de kans op mist weer flink afneemt.
