Meridionaal patroon met deftige hoge druk Scandinavië houdt aan
De afgelopen zomer verliep weliswaar zeer warm met vooral in Zuid-Nederland bijzonder zwoele omstandigheden. Zo werd bij Maastricht (luchthaven Beek) een gemiddelde zomertemperatuur opgetekend van afgerond 20 graden! Een bijna schril contrast was dat met het enigszins tegenvallende gemiddelde in Noord-Nederland.Zwoele zonale zomer
De welhaast grote ‘Zuidelijke Zomer’ werd niet zozeer veroorzaakt door een zogenaamde ‘dodenrug’: een bijna onwrikbare hittekoepel boven Oost-Europa, maar veel meer door een soort veredeld zonaal patroon.
Zo zie je maar dat een normaal zonaal, zuidwest-noordoost gericht circulatiepatroon, tegenwoordig debet kan zijn aan een riant thermisch overschot. Anno 1977 of in 1981 had een soortgelijke (repeterende) synoptische evolutie gegarandeerd 2-3 graden lagere temperaturen opgeleverd in Nederland enfin.
Hoog der Azoren was weersbepalend
Nederland bivakkeerde in juni en juli 2025 dikwijls in de periferie van reguliere depressielopen die het normale traject volgden, dus ongeveer via IJsland naar Noorwegen. Het waren de regelmatige uitlopers van het Hoog der Azoren (onmisbaar in zo’n setting) die de relatief korte fasen met hoogzomers weer brachten in het land. Daardoor pakte de zomer in met name Zuid-Nederland veel royaler uit dan in het noordwesten en noordoosten van ‘t land. Die landsdelen vertoefden immers wat meer in de invloedssfeer van genoemde depressieperikelen.
Echte topzomer bleef uit
Maar de echte ingrediënten voor een ware topzomer als 1994, 1995, 2006, 2018 en 2019 ontbraken. Toen hadden we bij uitstek te maken met een meridionaal patroon waarbij zeer bestendige hogedrukgebieden heel frequent postvatten boven het noordoosten en oosten van Europa.
Daardoor werd bij de gratie van winden uit oost of zuidoost steevast kurkdroge vastelandslucht naar Nederland gevoerd in plaats van de wat vochtiger, instabiele zuiders die de afgelopen zomer regelmatig voor wat meer labiele Spaanse warmte zorgden, inclusief de enorme uitschieter van 39 graden bij Maastricht eind juni.
Meridionaal patroon gedijt nu wel
Juist dezer (september) dagen hebben we te maken met zo’n nagenoeg meridionale luchtdrukverdeling, die dus tijdens de meeste zomers (en winters ook) ontbreekt op de Europese weerkaart.
We zien ook de komende periode (tot pakweg 3-4 oktober) nog een krachtige mastodont van hoge druk prijken boven het noordoosten van Europa.
De ‘luchtdrukking’ is bijna imposant want de wijzers van de barometers kunnen gaan oplopen naar bijna 1040 millibar net oost van de Baltische staten. Zie de afbeelding hieronder.
Toenemende oceanische bemoeienissen
Oceaanfronten en bemoeienissen vanaf die kant breiden zich ontegenzeggelijk oostwaarts uit richting Noordwest-Europa later, maar het genoemde bastion van hoge druk biedt vooralsnog tegenwicht.
In de loop van de eerste oktoberweek verandert dat en kunnen de opdringerige slechtweergebieden wel penetreren tot onze contreien met de nodige wisselvalligheid van dien. Dan komt er ook een weersomslag van enige duur.
Toch zou het oude stramien, dus met andermaal die invloed van bestendige hoge druk later weer kunnen terugkeren. Er is a priori geen zicht op een zeiknatte oktobermaand.
Voorlopig blijft het dus prima herfstweer in de Benelux, voornamelijk onder gunstig gesternte van klassiek gesitueerde, solide hogedrukgebieden, maar een onvermijdelijke depressiedoorbraak met regen en meer wind staat reeds gepland rond Werelddierendag, 4 oktober.
