Hoogtepunt pan-Europese hittegolf begin juli met topmaxima in het traject 35-40 graden.

Een eerste oprisping van deze Spaanse hitte bracht al intens zwaar onweer in Frankrijk met regionaal een waar tempeest. Deze zogenaamde Derecho die fors huishield, bracht lokaal windstoten tot 140 kilometer per uur, onder andere in de agglomeratie Parijs. Ook werden hagelbollen ter grootte van appels gesignaleerd en viel er op diverse stekken een zondvloed aan neerslag.

Warmste fase van de zomer tot nu toe

De komende periode stevenen we af op de warmste periode in deze zomer tot nu toe in de Benelux. Rond de maandwisseling pakken we tenminste twee bijzonder warme dagen mee met wellicht uitloop naar drie.

‘Driemaal is scheepsrecht’ geldt eigenlijk gezien de nabije historie van de warmste tijdvakken in Nederland tot nu toe. Twee keer deze maand namelijk kwam het net niet tot een (regionale) hittegolf, maar de aanstaande ‘golf’ gaat er gegarandeerd komen (zeker in Brabant en Limburg).

Rond 13 juni lukte het net niet om een reeks van vijf aaneengesloten dagen met tenminste 25 graden op het bord te krijgen waarvan drie boven de 30. De drie tropendagen waren er weliswaar in Limburg, maar we kwamen net een dag tekort die tenminste 25 graden had moeten opleveren. Ook in het vorige weekend werd net niet voldaan aan de officiële KNMI definitie, ofschoon er lokaal maxima tot 35 graden werden opgetekend. Het komende weekend zal het dus wel vlotten.

Onvolprezen Amerikaanse weermodel

Echt nieuws is de aanstaande episode met zeer warm weer niet. Het onvolprezen Amerikaanse weermodel heeft de te verwachten topmaxima namelijk al een dag of tien consequent in de smiezen.

De andere weercentra pakten deze ontwikkeling zoals gewoonlijk veel later op zodat een KNMI bijvoorbeeld pas gisteren voor het eerst over 'tropische hitte' repte. Tropische warmte is trouwens een beter woord, want tropische hitte klinkt nogal dubbelop.

De ‘heat dome’ waarover we al eerder spraken op weer.nl, dus die omvangrijke koepel met zeer warme lucht op hoogte die vooral boven Noord-Afrika en Zuid-Spanje wordt gevoed en ook doorwerkt richting leefniveau, komt het weekend schoorvoetend naar de Benelux.

Spanje en Zuid-Portugal zinderen door de komende dagen en het record aantal dagen met meer dan 40 graden in de omgeving van Sevilla en Cordoba wordt nog veel scherper gesteld. Buitenissig warm wordt het in die regionen met thermische excessen tot 45 of 46 graden. Ook Frankrijk krijgt het wederom flink voor de kiezen met toptemperaturen van 42 of 43 graden.

Topmaxima van 37 of 38 graden

Het komende weekend wordt het op steeds meer plaatsen tropisch in ons eigen land, dus met een middagtemperatuur boven de 30 graden. Begin volgende week volgt dan de climax met serieuze hitte. Op sommige plaatsen kan het een graad of 37 of 38 graden worden. KNMI stations als Westdorpe, Woensdrecht, Eindhoven, Ell en Horst zijn de kanshebbers op de 'hoofdprijs'. Het gaat hier om gemeten temperaturen in een groot open veld. In de (urbane) stedelijke gebieden kan er gerust 3 graden bij worden opgeteld en dan komt die 'vreselijke' 40 graden wel heel dichtbij.

De pluim voor de regio zuid (zie afbeelding) flirt zelfs met de 40 graden.

We moeten ons realiseren dat Nederland steeds in de periferie ligt (dus op de grens) van het grote hitte gebied boven grote delen van Europa. De koele zeelucht ligt dus altijd weer op de loer.

Dinsdag 1 juli (mogelijk verlenging op 2 juli) wordt waarschijnlijk het thermische klapstuk waarna de koele lucht weer vrij vlot terreinwinst kan boeken. De uitvoer verschuift nogal van 'run' tot 'run' en het zal me niet eens verbazen als de koelere instroom nog wat vroeger komt dan menigeen (Nederlandse weertoko’s) thans bevroedt.

En zo vordert de zomer van 2025 al tamelijk vlot met de regelmatige afwisseling van relatief koele perioden door beduidend warmere fasen die niet zelden culmineren in echte hitte.

Het 'grote werk' nog niet aan de orde

Het ‘grote werk’ zoals we in de majestueuze zomers van 1976, 1994, 1995, 2006 en wat recenter in 2018 en ’19 hadden, lijkt er (voorlopig) niet in te zitten.

De synoptische opbouw naar de toenmalige, langdurige hittegolven was anders dan nu. Destijds waren stabiele hogedruksystemen boven voornamelijk Scandinavië manifester en zorgden voor een veel bestendiger soort warmteprofiel dan nu.

Thans zitten we eigenlijk nog steeds met een reguliere 'ordinaire' zuidwestcirculatie die goeddeels geënt is op het semi-permanent aanwezige Hoog der Azoren. Een enigszins diffluent (doorstroomd) patroon laat regelmatig ruggen van hoge druk uitstralen tot over onze omgeving die dan vervolgens doortrekken naar het midden - of oosten van Europa waarna de koelere oceaanlucht z’n opwachting maakt. Deze opeenvolging van weersystemen kan zich week in week uit herhalen en al met al een ronduit puike zomer op de kaart zetten.

Afzien op de bloedhete zolderkamer

Het wordt flink afzien het komende weekend en begin nieuwe week. Het geklaag ‘o wat is het toch warm’ zal niet van de lucht zijn verwacht ik. Velen zijn natuurlijk content met het zeer zomerse weer, maar een aantal zal minder florissant door deze ongewoon warme dagen heen moeten gaan komen.

Denk aan de grote aantallen mensen die nog steeds (noodgedwongen) in slecht geïsoleerde huizen en gebouwen moeten vertoeven waar de binnentemperatuur rond tien uur in de avond tot meer dan 30 graden zal zijn opgelopen en gedurende de nacht amper tot 28 graden daalt. Niet iedereen kan zich de luxe van een ingebouwde airconditioner permitteren immers.

De verkoeling volgt gelukkig onherroepelijk. Na 2 of 3 juli (met wat geluk vanaf 1 juli al..) zit een deel, of geheel Nederland alweer met een frisse westenwind en kan het huis heerlijk afkoelen. De volgende warmtegolf echter volgt waarschijnlijk in de loop van juli.