Een rivier in de lucht: hoe een atmosferische rivier delen van de VS onder water zet

Atmosferische rivier

Een atmosferische rivier is simpelweg een langgerekte en dunne band van lucht waarin enorm veel vocht van de tropen naar koudere gebieden wordt gebracht. Vanuit de ruimte lijkt het heel erg op een rivier zoals we die ook op het land kennen, vandaar dat het verschijnsel een atmosferische rivier wordt genoemd. Ze transporteren meer water dan de grootste rivieren ter wereld, wat ze ook onmisbaar maken in de verplaatsing van water over de hele planeet.

De meeste atmosferische rivieren zijn zwak, wat betekent dat ze niet genoeg neerslag met zich meebrengen om overstromingen en aardverschuivingen te veroorzaken. Sterker nog, voor bepaalde delen van de wereld zijn ze juist heel welkom, omdat ze een gunstige hoeveelheid aan water aanvoeren die de watervoorraden in de gebieden goed aanvullen. Maar de atmosferische rivier waar delen van het Noord-Amerikaanse continent mee te maken hebben is juist heel sterk, met als gevolg dat daar extreme hoeveelheden neerslag worden gemeten.

Ontstaan atmosferische rivier

Een atmosferische rivier ontstaat door de nauwe samenwerking tussen de straalstroom, een enorm harde wind die op negen tot twaalf kilometer hoogte de hele aarde rond waait, en lage- en hogedrukgebieden. Lagedrukgebieden zuigen de vochtige lucht aan en nemen deze op, waarna de straalstroom het gehele systeem vervoert. Dit zorgt er dan ook voor dat de atmosferische rivier als het ware vastzit aan een lagedrukgebied, dat de vochtige lucht als een slinger achter zich aantrekt door de zuigende werking ervan. 

De hogedrukgebieden zorgen er dan voor dat de atmosferische rivier slank blijft en enorm wordt uitgerekt. Deze pompen als het ware de vochtige lucht door de atmosfeer en houden de atmosferische rivier in toom. Zodra de vochtige lucht tegen de bergen aan de kust botst, wordt die gedwongen om op te stijgen. De lucht koelt dan verder af, waardoor het vocht condenseert. Het gevolg hiervan is neerslag, en dat is exact wat er gebeurt in het noordwesten van de VS.

De atmosferische rivieren in het noordwesten van de VS

Het vocht van de atmosferische rivier die vorige week huishield in het noordwesten van de VS is afkomstig uit de omgeving van Hawaii, waardoor een atmosferische rivier ontstond die ook wel bekend staat als de Pineapple Express. Door de combinatie van de warme zee en de warme lucht kon er extra vocht worden opgenomen door de atmosferische rivier. Vervolgens zorgde een rug van hogedruk ten westen van de staat Californië ervoor dat de atmosferische rivier verder naar het noorden werd gedrukt, waardoor de staat Washington vol in het pad van de atmosferische rivier terechtkwam. In de toekomst kunnen atmosferische rivieren nog intenser worden dan ze al zijn. De lucht wordt wereldwijd namelijk steeds warmer en warme lucht kan immers meer vocht vasthouden dan koelere lucht. 

Gevolgen voor het noordwesten van de VS

De gevolgen van de atmosferische rivier zijn enorm voor de staat Washington. In een groot gebied zijn rivieren buiten hun oevers geraakt, met overstromingen tot gevolg die nooit eerder zo intens waren. Ook kwamen er veel puinstromen voor, die sneller dan eerder konden ontstaan door bosbranden die in 2024 in het gebied hebben gewoed. Veel van de grond lag hierdoor namelijk al los, en dan is er maar een beetje kracht van het water nodig om de grond verder los te wrikken en mee te nemen. Deze puinstromen blokkeren vele wegen, waardoor gehele gemeenschappen geïsoleerd zijn geraakt van de buitenwereld.

Helaas is het gevaar nog niet geweken voor het noordwesten van de VS. Na de krachtige atmosferische rivier van vorige week volgden namelijk nog meer atmosferische rivieren die hetzelfde gebied troffen. Ook al waren deze een stuk minder krachtig, nog steeds zorgen ze ervoor dat waterstanden in de rivieren zeer hoog blijven en overstromingen dus aanhouden. Voor inwoners van de getroffen gebieden worden de feestdagen dan ook helaas een stuk minder feestelijk.