De mistral zorgt voor de wind op de iconische Mont Ventoux

Een winderige klim

De Mont Ventoux is een vaste waarde in het collectieve wielergeheugen. Niet alleen vanwege de heroïsche duels die er zijn uitgevochten, maar ook door de extreme omstandigheden op de top. Boven de boomgrens, zo’n vijf kilometer onder de top, is het landschap kaal en open, waardoor de wind vrij spel heeft. En dat is niet zomaar een briesje. Er zijn windsnelheden tot wel 320 km/uur gemeten. Op maar liefst 240 dagen per jaar waait het er harder dan 90 km/uur, dit is een windsnelheid die in Nederland al als storm wordt gezien.

Niet voor niets wordt gedacht dat de naam Ventoux is afgeleid van het Franse woord venteux, dat ‘winderig’ betekent. De wind vormt hier misschien wel de zwaarste tegenstander van de renners.

Wat is de mistral?

De mistral is een krachtige, droge en koude wind uit het noorden tot noordwesten. Hij ontstaat wanneer zich een hogedrukgebied boven Spanje of het zuidwesten van Frankrijk bevindt, terwijl er tegelijkertijd een lagedrukgebied boven de Golf van Genua ligt. Het drukverschil tussen beide systemen zuigt koude lucht uit het noorden naar het zuiden.

Hoewel de mistral het sterkst is in de winter en lente, kan hij het hele jaar door optreden. Overdag is hij vaak het krachtigst, zeker bij zonnig weer en grote temperatuurverschillen tussen het koele noorden en de warme Middellandse Zee.

Het Venturi-effect

De mistral komt voor in een gebied tussen de Alpen en de Pyreneeën, maar is het sterkst in het Rhône-dal. Daar wordt de wind extra versneld door het Venturi-effect: doordat het dal zich vernauwt tussen twee bergketens, stijgt de windsnelheid, vergelijkbaar met hoe water sneller stroomt in een nauwe rivier. Dit is in essentie hetzelfde als de Wet van Bernoulli, die stelt dat de toename in stroomsnelheid samengaat met een lage druk.

De wind blijft niet beperkt tot de onderste luchtlagen, maar kan tot drie kilometer hoogte reiken. Daardoor is hij ook op grote hoogte merkbaar, zoals op de Mont Ventoux, die met zijn 1909 meter ver boven het omringende landschap uittorent.

Etappe 16: warm en winderig

Vandaag beklimmen de renners de Ventoux vanaf de zuidkant. Het eerste deel van de klim loopt nog door het bos, waar de bomen wat beschutting bieden tegen de wind. Maar eenmaal boven de boomgrens verandert alles: de weg slingert door een kaal maanlandschap waar de mistral vrij spel heeft.

De weersomstandigheden zijn vandaag relatief gunstig. Het blijft zonnig en warm, met temperaturen tot 30 graden in het dal. Een beetje tegenwind kan zelfs verkoelend zijn. Toch blijft het een loodzware opgave om bergop te fietsen met de wind in het gezicht, zoals velen in eerdere edities hebben ondervonden. Denk bijvoorbeeld aan de Tour van 2016, toen de etappe werd ingekort vanwege gevaarlijke wind op de top.

Hoogteprofiel van de Mont Ventoux. Bron: climbfinder.com

Van wervelwind tot oven

En als de mistral niet waait? Dan heeft de Mont Ventoux nog een ander wapen: de hitte. Door het gebrek aan vegetatie en de witte kalkstenen bodem wordt het op de top vaak snikheet. De stenen weerkaatsen de zon én houden de warmte vast, waardoor het asfalt aanvoelt als een oven. Zonder rijwind is afkoelen voor de renners extra lastig. Voldoende drinken en slimme koeling zijn dan essentieel om de top te halen.

In de winter is het beeld compleet anders: dan ligt er vaak sneeuw op de top en kan de temperatuur ruim onder nul zakken. Het maakt de Mont Ventoux tot een van de meest extreme, onvoorspelbare en legendarische beklimmingen van de Tour.

Vanmiddag matige Mistral

De bergen blijven dus onvoorspelbaar en hele andere weerscondities dan het vlakke deel. Vanmiddag zal de Mistral relatief meevallen. Een matige Mistral waait uit het noordoosten, met windsnelheden rond de 30 km/uur en windvlagen tot 35 km/uur. Dit bemoeilijkt de klim naar de Ventoux, maar het maakt het niet extreem gevaarlijk.