Atlantische orkaanseizoen maakt rustige start

Atlantisch gebied: 2 stormen

Vorig jaar rond deze tijd woedde de zeer zware orkaan Beryl in het Caribisch gebied. Beryl vestigde meerdere records: het was de sterkste storm in het gebied in 20 jaar, de eerste categorie-4 orkaan in de Atlantische Oceaan in juni, en de vroegste orkaan die zich zo oostelijk bevond. Dit jaar is het heel wat rustiger. Er zijn twee genaamde tropische stormen geweest met een maximale windsnelheid van ten minste 63 km/h.

Tropische storm Andrea legde een pad af ver van de Amerikaanse oostkust. Tropische storm Barry hield zijn kracht iets langer vast, nadat het als een krachtig lagedrukgebied Yucátan passeerde. Vlakbij de oostkust van Mexico haalde het even windsnelheden van 74 km/h, maar al snel doofde deze storm uit. Beide stormen ontstonden eind juni.

In het Atlantische gebied zijn er twee tropische stormen geweest en in de oostelijke Stille Oceaan zes, waarvan drie orkanen. Bron: National Hurricane Center (NHC)

Stille Oceaan: 6 stormen

In de tropische Stille Oceaan is het een stuk drukker. Daar zijn tot nu toe 6 stormsystemen geweest; 4 meer dan normaal in deze periode. Dit waren drie tropische stormen en drie stormen van orkaankracht, waarvan één deze week actief was.

Tropische stormen Alvin, Cosme en Dalia bevonden zich enkele honderden kilometers van de westkust van Mexico en behaalden kort tropische stormkracht. Orkanen Barbara, Erick en Flossie kwamen wel tot een sterke ontwikkeling. Barbara en Flossie bleven netjes op oceanisch terrein, maar Erick boog af richting het vasteland.

Erick groeide uit tot een grote orkaan met maximale windsnelheden van 230 km/h. Dit behoort tot de derde categorie van de Saffir-Simpson schaal van orkaankracht. Het was de vroegste grote orkaan die aan land kwam in Mexico en had meerdere slachtoffers tot gevolg.

Orkaan Flossie vormde niet ver van de west-Mexicaanse kust en bewoog verder in noordwestelijke richting. Het systeem kwam niet aan land, maar had wel wijdverspreide gevolgen voor het weer. Tot woensdag bracht het lokaal zware regenval naar de kustgebieden en de krachtige wind veroorzaakte grote golven die enkele dagen gevaarlijke omstandigheden uitlokten langs Zuidwest-Mexico.

Sterke winden

Dit jaar werd door de Amerikaanse weerdienst een vergrote kans op een bovengemiddeld actief Atlantisch orkaanseizoen gemeld. In de centrale en oostelijke Stille Oceaan zou het orkaanseizoen waarschijnlijk minder actief worden – 50% kans op een lager dan normaal niveau. Het is nog maar de vraag of dit inderdaad zo uitkomt. Het orkaanseizoen piekt in de maanden juli t/m september, dus naar verwachting is dit slechts het begin.

De combinatie van warm zeewater en weinig windschering is ideaal voor het ontwikkelen van orkanen. Dit stadium is nog niet bereikt in de Atlantische Oceaan, waardoor stormsystemen het relatief moeilijk hebben gehad. “De passaatwinden zijn iets krachtiger dan afgelopen jaren, waardoor de temperatuur van het zeewateroppervlak iets koeler is”, aldus klimaatdeskundige dr. Jill Trepanier van Louisiana State University. Die extra wind veroorzaakt iets meer opwelling aan de oostkant van de Atlantische Oceaan. Zo komt kouder water van de diepte omhoog richting het oppervlak. In het hoogseizoen van orkanen gaat het over echt warm zeewater, wat veel energie beschikbaar stelt. Daarnaast brengen de passaatwinden veel Saharastof naar het westen en dat verhindert het vormen van stormen omdat het droge lucht betreft en het stof zonlicht reflecteert, waardoor het zeeoppervlak minder opwarmt.

De gemiddelde activiteit van het Atlantische orkaanseizoen piekt halverwege september. Bron: NHC / NOAA

Juli vaak een wachtmaand

Juni en juli zijn nog vroeg in het orkaanseizoen, dus historisch gezien zijn het vaak rustigere maanden. Gemiddeld vormt zich in juli één genaamde storm. Tijdens het actieve orkaanseizoen in 2020 ontstonden er vijf stormen in juli. Volgens het Climate Prediction Center zouden zowel het Atlantische als het oostelijke Pacifische bekken tot ver in juli relatief rustig moeten zijn. Julistormen vormen zich vaker in de ondiepe wateren van het Caribisch gebied of de Golf van Mexico, welke in deze tijd van het jaar warmer zijn dan andere, diepere delen van de oceaan. Dit kan leiden tot snelle intensivering en het bereiken van landelijke gebieden.

In augustus verschuift de aandacht naar de belangrijkste ontwikkelingsregio: een uitgestrekte strook van de westkust van Afrika tot aan de centrale tropische Atlantische Oceaan. In dat gebied komen meestal laat in het seizoen stormen voor, en het is waar enkele van de zwaarste orkanen ontstaan. Halverwege september bereikt het Atlantische Orkaanseizoen vaak zijn hoogtepunt.