Opvallende timing zomerstorm - gelijk aan storm Poly vorig jaar

Poly was niet zomaar een storm

Tijdens storm Poly werd in IJmuiden een uurgemiddelde windkracht 11 gemeten en de zwaarste windstoot bedroeg 146 km/h. Poly is de eerste zeer zware zomerstorm ooit gemeten. Het KNMI benoemt Poly de zevende zwaarste zomerstorm sinds 1970 op basis van het stormgetal. Zware zomerstormen, wanneer een uurgemiddelde windkracht 10 gemeten wordt, zijn zeldzaam. Sinds het begin van de metingen zijn er 43 zomerstormen geteld. De kracht van storm Poly maakt het een unieke zeer zware zomerstorm.

Code geel

De eerste zomerstorm van dit jaar heeft geen naam gekregen, dat gebeurt alleen als het KNMI een code oranje of rood voor windstoten uitgeeft. Gisteren was er sprake van code geel voor het noorden en westen van Nederland. De zwaarste windkracht en windstoten werden gemeten tussen 13 en 15 uur. Op het weerstation in IJmuiden stond een uurgemiddelde windkracht 9 en de hoogst gemeten windstoot is 98 km/h. Het bleef nog lang stormachtig langs de kust en ook landinwaarts waaide het hard met stevige windstoten van meer dan 60 km/h. De wind leidde tot hinder op het spoor in de Randstad en in Haarlem waaiden dakpannen van een aantal daken.

Geografisch overzicht maximale windstoot tijdens de zomerstorm op 6 juli 2024. Bron: KNMI

Deze zomerstorm is de vierde storm van het jaar, nadat in januari maar liefst drie stormen over het land trokken. In de herfst en winter komen stormen vaker voor door grotere temperatuurverschillen tussen de luchtmassa’s.

Rol klimaatverandering

Op sociale media werd vlak na storm Poly door velen gesuggereerd dat het alles te maken had met klimaatverandering. De omstandigheden in de atmosfeer moeten precies goed samenvallen voor het ontstaan van (grote) stormen, waardoor het eigenlijk ‘toeval’ is dat Poly zo kon uitgroeien. Aan de andere kant worden deze omstandigheden, zoals de temperatuur van het zeewater, gedeeltelijk beïnvloed door klimaatverandering. Zonder verder onderzoek is het alleen speculatie of klimaatverandering een versterkende invloed had op storm Poly (dit artikel bespreekt het in meer detail).

Het KNMI schrijft dat er juist een afname van zomerstormen in het noordelijke halfrond wordt waargenomen. Klimaatmodellen tonen ook een afname voor de toekomst, maar zomerstormen zijn in de modellen nog niet goed genoeg gedefinieerd. De hoeveelheid regen dat bij een storm voorkomt, neemt met grote zekerheid toe door klimaatverandering omdat warmere lucht meer vocht bevat. Opvallend is dat er gisteren op weinig plekken veel neerslag is gevallen. Een groot deel van Nederland bleef droog, enkel aan de kust viel er plaatselijk 5-15 mm neerslag.

Julistormen

Gemiddeld komt een storm in juli enkel eens in de 15 jaar voor. Deze vormen slechts 2% van het totale aantal stormen per jaar. Het is daarom opmerkelijk dat een julistorm zich ontwikkelde in twee opvolgende jaren. Er waren 5 julistormen in de periode 1931-1960 en 2 in de periode 1991-2020. Zomerstormen komen gemiddeld één keer in twee jaar voor. De laatste zomerstorm voor Poly vond plaats in augustus 2020. Hierna kwam het in juli 2023 én juli 2024 tot een storm.

Het is onzeker wat de invloed is geweest van klimaatverandering op deze julistormen, welke op bijna precies dezelfde datum over Nederland trokken. In beide jaren lag Nederland aan de rand van een groot lagedrukgebied. Warme lucht boven Frankrijk en Duitsland en een harde wind op grote hoogte in de atmosfeer zorgden voor geschikte omstandigheden voor het ontstaan van het lagedrukgebied. De weerssituaties van beide stormen lijken op elkaar, maar Poly kon zich sterker ontwikkelen. Omdat zo’n julistorm pas één keer twee jaar achtereenvolgens is voorgekomen, is er geen duidelijk verband dat deze periode linkt met een zomerstorm. Volgend jaar is het afwachten welke weerssituatie domineert: bovendien was de laatste julistorm voor Poly in 2015 en was het daarna zeven jaar rustig.