Nu

Negatieve schrikkelseconde wordt uitgesteld door klimaatverandering

Eén dag op de aarde wordt formeel omschreven als 24 uur lang (86 400 seconden). In werkelijkheid is die nét iets korter, namelijk 23 uur, 56 minuten en 4 seconden (86 164 seconden). Hier wordt voor gecorrigeerd door eens in de vier jaar een extra dag aan het jaar toe te voegen. Als er zo’n extra 29 februari in het jaar zit, hebben we een schrikkeljaar.

Schrikkelseconde

Een aardse dag beschrijft één omwenteling van de aarde om zijn as, ook wel de rotatiesnelheid genoemd. De rotatiesnelheid is niet constant door de tijd door complexe bewegingen in de gesmolten kern en herverdeling van massa op de planeet. Soms draait de aarde een milliseconde langzamer dan gemiddeld en soms juist een milliseconde sneller. Net als een schrikkeljaar kan er een schrikkelseconde gebruikt worden om met de juiste tijd met de aarde mee te blijven draaien. Draait de aarde wat langzamer dan gebruikelijk, dan kan er een schrikkelseconde worden toegevoegd. Bij een regelmatig te snelle omwenteling zou een schrikkelseconde van de tijd af moeten worden gehaald. Zo’n negatieve schrikkelseconde is een ramp voor moderne computersystemen.

Schrikkelseconden zijn ingevoerd in 1972. Sindsdien zijn er in totaal 27 positieve schrikkelseconden toegevoegd aan de klok. De aarde draaide meestal wat trager dan gemiddeld. De afgelopen jaren is de aarde sneller om zijn as gaan draaien en als gevolg zijn er sinds 2016 geen schrikkelseconden meer nodig geweest. Als de aarde deze snelle rotatie aanhoudt, is het mogelijk dat er op den duur een negatieve schrikkelseconde ingevoerd wordt. Dat zou voor het eerst in de geschiedenis zijn.

Smeltend ijs verricht wonderen

De rotatiesnelheid van de aarde wordt onder andere beïnvloed door het klimaatsysteem, zoals getijden en het zeeoppervlak. Deze systemen veranderen als gevolg van klimaatverandering. Smeltende ijskappen op de polen zorgen voor herverdeling van de massa op aarde. Hoe kleiner de ijskappen, hoe minder druk op de aardkorst wordt uitgeoefend. De aardkorst wordt hervormd tot een iets rondere bol, waardoor de aardmassa dichter bij de kern ligt. Hierdoor zou de rotatiesnelheid hoger worden, denk maar aan een schaatser die tijdens het ronddraaien zijn armen naar binnen trekt en dan sneller gaat draaien. Door dit effect kan een negatieve schrikkelseconde nog even uitgesteld worden, tot ten minste 2029.

Steeds sneller draaien

Halverwege het jaar 2020 zijn er meer dan 20 recordmetingen geweest van de aardse rotatiesnelheid. De kortste tijd werd op 19 juli gemeten, toen was de omwenteling 1,47 milliseconde korter dan gemiddeld. Hiermee werd het oude record van 1,05 milliseconde op 5 juli 2005 verbroken. In 2022 werd de recordsnelheid opnieuw verbroken. Op 29 juni 2022 deed de aarde 1,59 milliseconde sneller dan gemiddeld over één omwenteling. Een maand later, op 26 juli, werd een 1,50 milliseconde snellere omwenteling gemeten.

Een neerwaartse trend in de daglengte. De pieken zijn het resultaat van de baan van de maan rond de aarde. De golvende trend is gerelateerd aan veranderingen in de atmosfeer. Bron: timeanddate.com