Zon is al twee jaar lang veel actiever dan verwacht

Al ruim twee jaar op rij komt het aantal zonnevlekken aan het oppervlak van de zon hoger uit dan verwacht. De verschillen met het oorspronkelijke spoorboekje voor deze cyclus zijn daarbij alleen maar groter geworden. Met nog minstens 2 jaar te gaan tot het maximum, word nu een verdere toename van de activiteit van de zon voorzien, met nieuwe zonnestormen, noorderlicht en op de zon vele grote groepen zonnevlekken. Een voorbeeld van een extreme zonnestorm die de aarde in de jaren twintig van de vorige eeuw trof, is hier te lezen.

We hebben in Nederland het noorderlicht dit jaar al meerdere keren kunnen bekijken. Er zaten mooie verschijningen tussen, soms te zien tot in het noorden van België aan toe. De activiteit van het noorderlicht hangt nauw samen met de activiteit van de zon. Als er aan het oppervlak van de zon uitbarstingen plaatsvinden, zoals nu het vaak geval is, wordt er in één keer een 'wolk' met geladen deeltjes het heelal 'ingesmeten'.

Zonnestorm

Als zo'n explosie (ook wel zonnestorm of zonnevlam genoemd) op de aarde gericht staat, kan die, als de deeltjes de bovenkant van onze atmosfeer binnendringen, voor spectaculair noorderlicht zorgen. En hoe meer deeltjes er zijn en hoe sneller die deeltjes in de atmosfeer terechtkomen, des te hoger de activiteit van het noorderlicht.

Vooral in een band rondom het arctisch en antarctisch gebied, waar de geladen deeltjes door het aardmagnetisch veld de atmosfeer in worden getrokken, levert dat in het winterhalfjaar geregeld een waar spektakel op, waarbij een schitterend, bewegend lichtgordijn in de lucht te zien is. In de zomer is het poollicht in het arctisch gebied niet waar te nemen, omdat het daar dan 24 uur per dag licht is. Het poollicht, ook wel aurora borealis genoemd, kent ook een zuidelijke variant: aurora australis, dat rond de zuidpool te zien is.

Soms ook tot in Nederland

Het noorderlicht is op het noordelijk halfrond dus vooral te zien in noordelijk gelegen landen of gebieden, waaronder Lapland, Rusland en delen van Alaska en Canada, maar bij een hogere activiteit kan het ook verder naar het zuiden te zien zijn, tot in Nederland aan toe. Grote delen van Scandinavië beleefden de afgelopen tijd regelmatig fraai noorderlicht.

De veroorzaker van het noorderlicht van nu zijn meerdere uitbarstingen, die zich de afgelopen tijd aan het oppervlak van de zon hebben voorgedaan. Die zon is op dit moment zeer actief, en telkens weer zijn vele zonnevlekken zichtbaar.

Nieuw zonnevlekkenmaximum

Rond het jaar 2025 wordt een nieuw zonnevlekkenmaximum bereikt. Dat maximum wordt een stuk actiever dan eerst verwacht. Oorspronkelijk leek alles op een zeer zwak maximum te wijzen, zwakker nog dan het vorige dat we alweer een tijdje achter de rug hebben. Binnen de gemeenschap van zonnevolgers ontstond de afgelopen jaren al een discussie, over of die aanname mogelijk fout was. Een groeiend kamp aan deskundigen verwachtte een maximum dat een stuk actiever zou uitpakken. Inmiddels lijkt het erop dat zij gelijk hebben gehad.