IJslandse vulkaanuitbarsting op handen?
Bijna een jaar lang hield de vulkaan op het IJslandse schiereiland Reykjanes zich rustig, maar sinds afgelopen dinsdag borrelt hij weer vrijwel onafgebroken. Binnen 72 uur kwam het in het gebied tussen de Fagradalsfjall vulkaan en de Keilir vulkaan tot maar liefst 4700 aardbevingen en dat zou volgens IJslandse wetenschappers kunnen wijzen op een dreigende uitbarsting. De vulkaan barstte in 2021 uit bij Geldingadalír en in augustus 2022 voor het laatst bij Meradalír.In maart dit jaar liet hetzelfde gebied al af en toe van zich horen. Er werd toen al gesproken van een toenemende seismische activiteit, maar daarna werd het weer rustiger. Inmiddels is het in dezelfde regio in korte tijd alweer tot duizenden relatief kleine aardbevingen gekomen, met name in de nacht naar woensdag was het goed raak. De kracht van de bevingen leek toen ook verder toe te nemen. In eerste instantie waren er 21 bevingen met een kracht van 3.0 op de schaal van Richter of hoger, maar woensdag overdag kwam het al tot circa 13 bevingen met een magnitude van 4 of meer. Ook de IJslandse hoofdstad Reykjavik werd op de vroege woensdagochtend opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van 4.0.
Vergelijkbare situatie als in 2021 en 2022
De huidige reeks aardbevingen zijn vergelijkbaar met de situaties van maart 2021 en augustus 2022. In beide gevallen kwam het toen ook tot een uitbarsting. Dat is op dit moment nog niet het geval, maar deskundigen geven aan dat er een verhoogde kans is dat de vulkaan vanaf nu ieder moment kan uitbarsten. Het gebied wordt dan ook nauwlettend in de gaten gehouden en rondom de vulkaan gelden overal waarschuwingen, ook in verband met de aardbevingen en het vulkanische as dat er bij een mogelijke uitbarsting vrij zal komen.
Steeds ondiepere bevingen
De aardbevingen begonnen eerder deze week in het gebied rondom de Fagradalsfjall vulkaan op een diepte van ongeveer 8 kilometer. Deze vulkaan staat bekend om zijn sterke opwaartse magmastroom en slechts een paar uur later werd ook op een diepte van circa 2-3 kilometer al seismische activiteit waargenomen. Dit keer zijn er echter ook veel zijwaartse magmastromen en de afgelopen week lijkt zich dan ook een aanzienlijke hoeveelheid lava onder het gehele oppervlak van het schiereiland te hebben verzameld. Het zwaartepunt bevindt zich echter in het gebied tussen Fagradalsfjall en Keilir.
De seismische activiteit op het IJslandse schiereiland Reykjanes van afgelopen dagen. Het zwaartepunt ligt tussen Fagradalsfjall en Keilir. Bron: en.vedur.is
Grote vulkaan of meerdere kleine vulkanen
Een IJslandse vulkanoloog sprak maandag zelfs over dat het land op het hele schiereiland iets is gestegen, niet alleen onder de huidige en eerdere seismisch actieve gebieden. Hierdoor zou er volgens hem sprake kunnen zijn van een hele grote actieve vulkaan in plaats van meerdere kleine vulkanen. In theorie zou dat betekenen dat de lava vanaf elke plek op het schiereiland kan uitbarsten, maar de huidige geschatte locatie van een uitbarsting is net ten noorden van Meradalír, die voor het laatste uitbarstte in de periode van 3 tot en met 22 augustus 2022.
Ander scenario
Toch is er ook nog een kleine kans op een andere uitkomst, waarbij de seismische activiteit afneemt zonder dat magma het oppervlak überhaupt bereikt. Net als eerder dit jaar zou het dan weer met een sisser aflopen, maar op basis van de huidige stand van zaken en kennis is de kans op een uitbarsting binnen geringe tijd waarschijnlijker.
Vliegverkeer
De vulkaan ligt op ongeveer een uur afstand van de hoofdstad Reykjavik, waar ongeveer 120 duizend van alle 375 duizend IJslanders wonen, maar Fagradalsfjall ligt wel relatief dichtbij de belangrijkste luchthaven van IJsland, Keflavík. Amper 30 kilometer verderop stijgen en landen dagelijks talrijke vliegtuigen en deze zijn zeer gevoelig voor het vulkanische as. De luchtvaart zal hier door een eventuele uitbarsting weer last van krijgen.
Bron: en.vedur.is