Hoeveelheid sneeuwval in Europa in 50 jaar dramatisch gedaald
Dat het met sneeuw in Nederland niet best gaat, weten we al een tijdje. Jordi Huirne heeft dat in een verhaal al eens laten zien. Een Amerikaanse klimatoloog heeft de sneeuwtrend in Europa in kaart gebracht. En die ziet er met recht triest uit.Kijken we naar de kaart, dan vallen meteen het Noordzeegebied en de Britse eilanden op. Ze kleuren dieprood, waarbij rood de kleur is die gelijk staat aan een afname met 50 tot 75 procent in de laatste 50 jaar. De kaart beslaat de periode van de winter van 1972/1973 tot en met de winter van 2021/2022. In het westen van Engeland, op de eilanden ten westen van Schotland en in het zuidoosten van Ierland is de hoeveelheid sneeuw zelfs met meer dan 75 procent afgenomen. Daar is er vrijwel niets meer van over.
Groningen en Friesland
Kijken we naar onze eigen omgeving, dan zien we dat Groningen en Friesland, evenals een deel van Sleeswijk-Holstein en geheel Denemarken in het gebied zitten waar de sneeuw met meer dan 50 procent is afgenomen. De rest van Noord-Nederland zit in het gebied met een afname tussen 25 en 50 procent. Het midden en zuiden van ons land zien een afname tussen 5 en 25 procent en in een klein stukje van Zeeuws-Vlaanderen en Zuidwest-Brabant is er zelfs helemaal geen trend, evenals in het aangrenzende deel van Noordwest-België.
Het is een beeld dat behoorlijk met de beleving overeenkomt. Bij een aanlandige wind die koude lucht aanvoert, en meestal is dat in de winter een noordelijke of noordwestelijke wind, sneeuwt het landinwaarts makkelijker dan aan de kust, doordat de watertemperaturen in de winter tegenwoordig graden hoger liggen dan vroeger. Bij een aflandige wind kan het nog wel overal sneeuwen, denk aan de sneeuwstorm van 7 februari 2021. Dit zijn situaties die echter nog maar zelden voorkomen. Een dooifront dat met sneeuw begint, is tegenwoordig ook zeldzaam. Meestal is, op het moment dat de neerslag begint, de kou op hoogte al verdrongen. We zien dan nog vaker ijzel dan sneeuw. Juist in het oosten zuidoosten gebeurt het voor die tijd nog wel eens dat eerst een beetje sneeuw valt.
West- en Midden-Europa
Het oranje gebied, met een afname van tussen 25 en 50 procent aan sneeuwval, beslaat een groot deel van West- en Midden-Europa. Ook het Alpengebied hoort erbij, al ziet het er aan de zuidkant net een tikkeltje positiever uit. In het westen en zuidoosten van Frankrijk komen we ook veel rode gebieden tegen.
Met uitzondering van het zuiden van Zweden onttrekken het midden en noorden van Scandinavië zich nog wel aan de misère. De afname is er een stuk minder of zelfs nog helemaal niet. In het noorden van Noorwegen en Zweden is de hoeveelheid sneeuw sinds 1972 zowaar met 5 tot 25 procent toegenomen. Er valt daar meer neerslag, door hogere temperaturen, maar in de winter is het nog koud genoeg voor sneeuw.
Opvallend is dat de landklimaten in het oosten van Europa en in Rusland het relatief ook beter doen dan de gebieden die dichtbij zee liggen. Ook daar lopen de temperaturen in de winters natuurlijk op, maar is de basis kouder dan hier en sneeuwt het daardoor toch nog regelmatig. De afname bedraagt er tussen 5 en 25 procent. De omgeving van Istanbul in Turkije springt er uit. Uitbraken van kou in de richting van de Balkan laten het in die omgeving in de winter nog regelmatig tot sneeuwval komen en dat zie je op de kaart terug. Er lijkt zelfs van een flinke toename sprake, met hier en daar een verdubbeling.
Het oosten van Spanje
Eenzelfde tendens zien we in de bergen in het oosten van Spanje. Ook daar is hier en daar sprake van bijna een verdubbeling van de hoeveelheid winterse sneeuwval, sinds 1972. Ook dat lijkt verklaarbaar. Het is een erg droog gebied en een paar uitschieters in de periode kunnen meteen een flinke invloed hebben op de trend. En die uitschieters waren er, zoals in de winter van 2021, toen een groot deel van Oost- en Centraal-Spanje onder een dikke sneeuwlaag terechtkwam, die bovendien ook lange tijd bleef liggen.
Kijken we naar de andere kant van de Oceaan naar Noord-Amerika, dan zien we in de VS, hoe zuidelijker je er komt, een steeds grotere afname van de hoeveelheid wintersneeuw. Vooral in het zuiden en zuidwesten is die afname aanzienlijk. In Canada is, net zoals in het noorden van Scandinavië, juist van een toename in wintersneeuw sprake. Ook hier stijgen de temperaturen, waardoor er meer vocht in de lucht komt en dus meer neerslag kan vallen. Maar het is er nog wel koud genoeg om het in de winter vooral te laten sneeuwen. Opvallend is de toegenomen hoeveelheid sneeuw in het oosten en noordoosten van de VS. Die is toe te schrijven aan het toegenomen aantal Nor’easters, diepe lagedrukgebieden die langs de kust naar het noordoosten trekken en landinwaarts een sneeuwstorm brengen.