Europees hitterecord officieel nog op naam van Athene

De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) is de overkoepelende gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties op het gebied van weer, klimaat en water en bepaalt welke records de boeken ingaan. Inmiddels is het bijna 2 jaar geleden dat in Floridia, een plaatsje op Sicilië, zo'n 10 kilometer van de havenstad Siracusa, maar liefst 48,8 graden werd gemeten. In het jaarlijkse klimaatrapport (State of the Climate in Europe 2021) van de WMO werd gesproken over de meting en de organisatie zegt daarover: "WMO onderzoekt deze waarneming actief, maar op dit moment kunnen we de geldigheid ervan nog niet bevestigen of ontkennen.”

WMO heeft zelfs een team van klimaatexperts opgericht die vermeende nieuwe records analyseren. Dat worden er namelijk tegenwoordig steeds meer. Dit zijn diepgaande onderzoeken en die nemen vaak vele maanden in beslag. We zijn nu echter al bijna 2 jaar verder en op de website van de WMO staat nog steeds dat Athene recordhouder is. Wel is te lezen dat in 2020 een aantal warmterecords is gebroken in de Arctische gebieden. De kans is klein dat het record van Europa nu nog naar Italië gaat. Maar er staat ook nergens dat het weerstation is afgekeurd. We hebben de WMO om een reactie gevraagd. Wordt vervolgd!

Strenge regels

Het weerstation in het Italiaanse Floridia maakt dus deel uit van een agrarisch netwerk en de waarneming was in 2021 al goedgekeurd door de Italiaanse weerdienst. Het betreft dus, volgens de Italiaanse weerdienst, een representatief weerstation. Mogelijk heeft de WMO daar bedenkingen over. Een officieel weerstation moet namelijk voldoen aan bepaalde criteria. Veel landen in Zuid-Europa en zelfs onze buurlanden nemen die criteria met een korrel zout.

Officieel moet een weerstation, dat staat opgesteld boven kortgemaaid gras, tenminste 100 meter verwijderd zijn van begroeiing en gebouwen. Deze veroorzaken luwte van de wind of stralen warmte uit en dat kan de temperatuur beïnvloeden. In Nederland voldoen alle weerstations, op één na, aan deze eisen. In het buitenland is dat door natuurlijke oorzaken niet altijd mogelijk. Bijvoorbeeld in bergachtige gebieden zoals Italië. Toch moet altijd worden geprobeerd om het weerstation in een zo vrij mogelijke omgeving te plaatsen. Dat dit niet altijd gebeurt, bleek in 2019 wel. Net achter de Twentse grens bij Denekamp in Duitsland werd op weerstation Lingen op 25 juli een temperatuur van 42,6 graden gemeten, terwijl Nederland niet verder kwam dan 40,7 graden. Wat bleek? Het weerstation was opgesteld in de luwte van een bosrand, naast een geasfalteerde parkeerplaats nabij een gebouw. Dit alles was ook gewoon op Google Maps te zien. Zo verwonderlijk is het niet dat deze meting werd verworpen. Inmiddels heeft het weerstation een betere plek gekregen.

Weerstation verdwenen

Niet alleen in het Duitse Lingen is het weerstation verdwenen. Ook in Italië is weerstation Floridia van de kaart verdwenen! Dat maakt de meting nog bedenkelijker. Mogelijk heeft de WMO de meting afgekeurd en heeft ook het agrarisch netwerk een nieuwe plek bedacht. Zo staan er in de omgeving talrijke weerstations die ook vandaag weer tot 42 graden hebben gemeten, terwijl de officiële stations niet verder gaan dan 39 graden. In de media wordt volop gesproken over de 48,8 graden die 2 jaar geleden is gemeten. Klopt deze meting dan helemaal niet? Jawel hoor, een meting is een meting en het was op dat moment op die plek dus bijna 49 graden. Het is waarschijnlijk geen representatieve meting geweest, omdat niet aan de criteria werd voldaan waaraan een officieel weerstation hoort te voldoen. Denk maar aan je tuintje op een hete zomerdag. Door het stadseffect van alle gebouwen en stenen, kan het in je tuin gemakkelijk 3 graden warmer zijn dan in de omgeving. De meting klopt dan precies voor jouw tuin, maar is niet representatief voor de omgeving. En de officiële metingen worden gedaan in een vrije omgeving, dat is zo afgesproken. Een agrarische omgeving zal vaker veel beschutter zijn.

Deze zomer dan wél een record?

Zuid-Europa heeft momenteel te maken met een extreme hittegolf en komende weken blijft het zeer heet. Vandaag valt het nog mee. Zo wordt het op de warmste officiële weerstations in Italië 39 graden en in Griekenland is het met 43 graden al een stuk heter. De Akropolis in Athene is daardoor vanmiddag op de heetste uren van de dag gesloten. In Spanje, waar afgelopen dagen extreem hoge temperaturen tot 45 graden werden gemeten, is het vandaag iets ‘koeler’ met maximaal 41 graden.

In het weekend blijft het heet, op de heetste plekken is het dan zo’n 40 graden in Spanje, Italië en Griekenland. Maar ook dan zullen lokale weerstations hier en daar hogere waarden meten op beschutte plekken, zoals op Sicilië. Zelfs op officiële meetstations zijn hogere waardes mogelijk, zo werd gisteren op Sardinië ook nog 42 graden gemeten.

Bakoven

Na het weekend gaat de bakoven weer aan en wordt het nog veel heter. Zo wordt het maandag in Spanje op grote schaal 40-44 graden. In Italië, maar ook de Balkanlanden kan het 42 graden worden op de heetste plekken. Dinsdag wordt in Spanje de 45-gradengrens mogelijk geslecht, Italië gaat naar 43 graden, ook in Rome kan deze waarde worden bereikt en zo heet is het daar nimmer geweest. Woensdag wordt volgens de huidige verwachting ook de 45 graden in Italië bereikt, onder andere op Sardinië. Het is niet uitgesloten dat het kwik op de heetste plekken nog wat verder stijgt richting de recordwaarde van Griekenland in 1977. Als het nieuwe record dan ook nog op een officieel weerstation wordt gemeten, komt meteen ook aan al dat geneuzel een einde.

Ook de zeewatertemperatuur reageert snel op de extreme hitte. Zo is het water voor de kust van Rome bijna 27 graden tegen 24 graden gemiddeld. Deze 27 graden is zelfs bijna een record, terwijl het voorjaar helemaal niet zo heel warm is verlopen in Italië. Mocht het zeewater, als de hitte doorgaat, verder opwarming richting 30 graden, dan is dat niet alleen een record voor de Middellandse Zee, maar neemt dit najaar ook de kans op zeer zware plensbuien toe of zelfs tropische stormen.