En zo kwamen we toch ineens in een ijzelsituatie terecht

Het begon gisteren natuurlijk allemaal al met de in grote delen van het land onverwacht lage temperaturen. Door een bijzonder proces, wat we gisteren op deze site al hebben uitgelegd, daalde het kwik eigenlijk de hele dag door. En dat ondanks het feit dat het bewolkt was, we een warme bovenlucht hadden en er geen koudere lucht van elders werd aangevoerd. Aan het einde van de middag en in de avond vroor het op diverse plaatsen in het oosten en zuidoosten al meer dan 2 graden. Nieuw-Beerta, Twenthe en Deelen slaagden er zelfs in een ijsdag aan te tekenen, een dag met de temperatuur het gehele etmaal onder nul. In Deelen was de maximumtemperatuur daarbij met -0,4 graden het laagst.

Storing

Ondertussen kwam vanaf de Noordzee een storing naderbij, aan het begin van de avond op de radarbeelden goed te zien. Ondanks dat het best lang duurde voordat die storing het noordwesten van het land bereikte, werd op steeds meer plaatsen uit de bewolking al wel heel fijne motregen gemeld, bij temperaturen onder het vriespunt. Heel lichte ijzel dus. Meteen glad werd het op de meeste plaatsen overigens niet, omdat de wegdektemperaturen op uitgebreide schaal nog boven het vriespunt lagen. Alleen in Twente, de Achterhoek en in het zuidoosten waren de wegdektemperaturen wel onder nul. Maar daar was het gisteravond in eerste instantie nog droog en waren er geen problemen.

Later in de avond (in Velp waar ik woon al rond 21 uur) en in de nacht breidde die motregen zich verder naar het zuidoosten uit en kwam ook in het gevaarlijkere gebied in het zuidoosten uit. Toen ikzelf vanochtend om 4.15 uur in Velp naar buiten kwam om naar Hilversum te vertrekken, zat mijn auto onder een dikke laag ijs. De bomen glinsterden vanwege het laagje ijs om de takken, maar het was op de weg verder niet glad. Eenmaal onderweg kwam ik diverse strooiwagens tegen. Van gladheid was op mijn verdere route ook geen sprake.

Risico’s mijden

Om de risico’s zo klein mogelijk te houden, besloot ik de A30 en de (drukkere) A1 te mijden en via de A12 en de A27 maar Hilversum te rijden. Dat was een goede keuze, want op de A30 en de A1 gebeurden niet veel later alsnog enkele ongelukken. Ook op de A12, A50 en A348 in de buurt van Arnhem ging het mis. Er kwam een monsterlijk lange file te staan. Wat later dan normaal – dat wel – maar zonder problemen kwam ik rond 5.30 uur in Hilversum aan.

Het karakter van de neerslag had ons de afgelopen dagen hoofdbrekens opgeleverd. De rekenmodellen kwamen zowel met regen, ijzel als sneeuw. De temperatuurprofielen van de atmosfeer gaven daarbij niet volledig uitsluitsel. Het zou deels ook van de intensiteit van de neerslag afhangen. Kwamen de opeenvolgende rekenmodellen in eerste instantie met een steeds actievere neerslagzone uit de bus, vlak voordat het zich allemaal zou afspelen, werd de berekende neerslag minder actief. Daarbij was de smeltzone in de hogere atmosfeer boven de bewolking behoorlijk dik. In Meppen in Duitsland bij voorbeeld lagen de temperaturen tussen 370 meter en 1100 meter hoogte ruim boven nul, terwijl het in de luchtlaag eronder vroor. Dit alles bij elkaar zorgde ervoor dat het uiteindelijk (mot)regen werd en dat er dus op grote schaal van ijzel sprake was, ook in het zuidoosten.

De geringe intensiteit deed het

Het lijkt erop dat uiteindelijk de (lichte) intensiteit van de neerslag en de toch flinke smeltzone in de bovenlucht de balans in het voordeel van de ijzel hebben laten doorslaan. In de loop van de ochtend meldden de automatische weerstations in delen van Oost-Brabant en Limburg nog wel (natte) sneeuw, maar mensen die daar onderweg waren, kwamen eigenlijk alleen maar motregen tegen. Dus ijzelde het uiteindelijk ook daar.

De verwachting is dat de gladheid in Limburg nog wel tot in de middag kan aanhouden, in de andere gebieden verdwijnt de gladheid in de loop van de ochtend. Daarna blaast een wat aantrekkende noordelijke wind zachtere lucht van de Noordzee het land binnen. Pas in de nacht naar zaterdag zou het opnieuw tot enkele graden vorst kunnen komen.