De grond trekt steeds meer bij door de vele regen

Op allerlei manieren merk je dat het nat is. Op veel plaatsen staat water, slootjes staan hoog en plasjes en vennetjes, die vorig jaar waren drooggevallen, worden nu zo langzamerhand weer met water gevuld. Het langst duurt het allemaal in het oosten en zuidoosten van Nederland, waar de watertekorten het grootst waren en deels ook nog zijn. Maar ook daar werkt het water aan een comeback en wordt de situatie langzaam beter.

Tegenstrijdig

Op de heidevelden rond de Posbank bij het Gelderse Rheden zijn de beelden tegenstrijdig. Aan de ene kant is nog steeds de bruine heide te zien, die tijdens de zomer voor een groot deel verdroogde en waarvan het maar de vraag is of ze dit jaar nog weer gaat groeien. Aan de andere kant zie je op de zandpaden de steeds dieper wordende erosiegeulen, achtergelaten door het vele regenwater dat er de afgelopen tijd overheen is gestroomd.

Een stukje verderop, op het Terletseveld (tegenover Zweefvliegcentrum Terlet aan de A50, ten noorden van Arnhem), staat het Hessengat, de grootste poel van dit heidegebied, tot aan de randen toe vol. Hier is het beetje heide, dat nog niet door het pijpenstrootje is overwoekerd, er een stuk beter aan toe. Dat heeft mogelijk te maken met een zware onweersbui die de boel hier in de zomer na een zeer droge periode onder water zette, maar die de heidevelden rond de Posbank net miste. Waarschijnlijk was de bui net op tijd.

Heidebeken

Ook op het Terletseveld doet de regen haar werk. Oudejaarsdag was het er zo nat, dat de bodem even compleet verzadigd was. Het water stroomde deels zelfs door de beddingen van de heidebeken, die alleen onder zeer natte omstandigheden (korte tijd) vol met water komen. Als dat gebeurt, is het bewijs van een natte periode wel geleverd. Modder in het bos vind je op dit moment in overvloed. Je hoeft er niet naar te zoeken.

Ook op vele landerijen zie je nu water verschijnen. In de vorige zomer schreven we al eens over het land van boer Gerrit Woertink die zijn boerderij in Drenthe in de buurt van Wijster heeft. Kwam het land er daar in de zomer heel goed vanaf – hij hoefde ondanks het droge weer niet eens te sproeien en de weilanden bleven groen – nu heeft hij (misschien nog wel wat meer dan boeren in zijn directe omgeving) toch last van verzadigde velden. Er is de afgelopen weken in Drenthe veel regen gevallen. Je ziet het op de velden van Woertink duidelijk terug. Loop je er overheen, dan hoor je hoe drassig het is. De sloten staan vol en zijn breed en op allerlei plekken hebben zich grote plassen gevormd.

Meer last van

‘We hebben er misschien wel iets meer last van dan bedrijven in de omgeving’, zegt Woertink. ‘Onze grond is wat lager. Kijk je verderop naar de velden, dan scheelt dat soms wel 2 meter. Je kunt gewoon op een afstandje zien dat de grond verderop omhoog loopt’. Woertink had de koeien tot begin december buiten. Nu staan ze in de stal. Zijn bedrijf ligt in een soort delta. Daardoor is het er nu nat en in de zomer niet droog.

Om het water voor het komende voorjaar en zomer, waarin het zomaar weer droog kan worden, vast te houden, nemen waterschappen in het oosten en zuidoosten allerlei maatregelen. Zo staan verschillende stuwen nog dicht en op de zomerstand om het water zo lang mogelijk in het gebied te kunnen houden. Zodat het grondwater maximaal van het regenwater kan profiteren en problemen als gevolg van eventuele droogte later in het jaar zo lang mogelijk kunnen worden tegengehouden. Grondwater staat hoe dan ook in het brandpunt van de belangstelling, waar het om bestrijding van droogte gaat.

Voorlopig nog nat

Voor wat de aanvoer van nieuw regenwater betreft, zijn we er in Nederland voorlopig nog niet. Het wisselvallige weer lijkt ook de komende week aan te houden. Daarbij kan er op veel plaatsen nog tussen 40 en 60 millimeter aan extra regen bij komen. Daarbij houdt ook het zachte weer aan. Overdag wordt het vaak 8 tot 10 graden en soms nog warmer.