46-Daagse: later in de periode (flink) warmer?
Na een vrij zachte, maar kletsnatte en ook sombere maartmaand, is het wachten op het moment dat de lente de teugels in handen neemt. Klimatologisch gezien is april de droogste maand van het jaar, met landelijk rond 40 millimeter aan regen. De temperatuur komt gemiddeld op 9,9 graden uit en de zon schijnt maar liefst 190 uur. Dat is gemiddeld ruim 6 uur per dag. De verwachtingen voor april zijn dan ook hoog gespannen.Net als vorig jaar, toen april een zonnige en vrij koele maand was met ongeveer de normale hoeveelheid neerslag, zitten we ook dit jaar met de naweeën van een SSW, en feitelijk twee SSW’s dit jaar. Zowel halverwege de februarimaand als aan het begin van maart gingen de temperaturen in de stratosfeer boven de Noordpool even flink omhoog. Het gevolg was dat de poolwervel, de straalstroom die het noordpoolgebied in de winter in de stratosfeer omspant, werd ontmanteld en van zijn plaats gedreven. Koude lucht, afkomstig vanuit het noordpoolgebied, kon daardoor het noordelijke deel van de Atlantische sector veroveren. Voor ons resulteerde dit in een uiterst natte maartmaand, met minder zonuren dan normaal en een gemiddelde temperatuur die een halve graad boven normaal uitkwam.
Er moet nog wel wat veranderen
Om april zijn hoge verwachtingen te kunnen laten inlossen, moet er op de weerkaarten dus eerst nog het een en ander veranderen. Dat proces verloopt traag. Nu is het zo dat hogedrukgebieden vanaf zondag in het weer bij ons wel een voornamere rol gaan spelen, maar daarbij is de met een naar noordoost draaiende wind aangevoerde lucht, afkomstig vanuit Scandinavië, nog wel koud. In Noord-Europa zit de winter nog steeds in het zadel. Op veel plaatsen ligt er sneeuw en vriest het nog dag en nacht. Nu wordt ook daar de zon snel sterker en zal het kwik er oplopen. Maar we hebben nog een stuk te gaan.
Op basis van de modelberekeningen van nu houdt de invloed van de dubbele SSW nog tot ongeveer halverwege april aan. In die periode zal het lastig zijn om tot een echte lentedoorbraak te komen, al zien de verwachtingen voor de langere termijn er wel droger uit. Alleen vandaag en morgen kan op veel plaatsen nog een flinke regenhoeveelheid vallen. Het herstel van de temperaturen verloopt door de kou in het noorden wat trager.
Week 1: van maandag 3 tot en met zondag 9 april
- Rustig lenteweer met geregeld zon, mogelijk ook meer bewolking
- Overdag meest tussen 10 en 12 graden, mogelijk iets hoger
- In de nachten, zeker eerst, regionaal lichte vorst
We beginnen de week met een hogedrukgebied boven Scandinavië. Rond dinsdag en woensdag maakt zich een andere kern los uit het Azorenhogedrukgebied en trekt naar het noordoosten. Het Scandinavische hogedrukgebied blijft op zijn plek. Op dat moment is het de vraag welk van de twee het sterkste wordt. Houdt het noordelijke hogedrukgebied de macht, dan waait de wind bij ons de hele week uit het noordoosten, schijnt de zon geregeld en wordt het overdag een graad of 10. In de nachten vriest het lokaal licht.
Krijgt de tweede kern de overhand, dan wordt de wind een tijdje zuidwestelijk, kunnen zwakke storingen op de Oceaan makkelijker bij ons in de buurt komen en is het dus vaker bewolkt, met lokaal een spatje regen. Daarbij is het dan zeker in de nachten, maar waarschijnlijk ook overdag een fractie warmer dan in het eerste geval.
Week 2: van maandag 10 tot en met zondag 16 april
- Veelal droog weer met veel zon
- Een noordoostelijke wind
- Gematigde temperaturen met soms lichte vorst in de nacht
De onzekerheid wordt geleidelijk groter. Dat heeft met de positie van het hogedrukgebied te maken. Een flink deel van de berekeningen legt het op de Noorse Zee, tussen IJsland en Noorwegen. Dan is de vorm van het hogedrukgebied van belang. Er worden vooral noordoostelijke winden berekend. In dat geval verandert bij ons niet veel, kan het tijdens helder weer in de nachten nog altijd tot in de buurt van het vriespunt afkoelen en zijn de temperaturen overdag met tussen 10 en 14 graden relatief gematigd.
Er is ook een kans dat het hogedrukgebied wat oostelijker, en mogelijk zelfs wat zuidelijker uitkomt. Zou er in dat geval bij ons een oostelijke tot zuidoostelijke wind opsteken, dan wordt het een stuk warmer en kunnen we eindelijk de eerste twintigers van deze lente tegemoetzien. De kans op dit scenario is 30 procent, de kans op het koelere 70 procent.
Week 3: van maandag 17 tot en met zondag 23 april
- Mogelijk wee iets wisselvalliger
- Een gemiddeld boven normale temperatuur
- Onzekere windrichting
Hier komen we in de periode uit waarin de effecten van de eerdere SSW’s op het weer bij ons moeten zijn uitgewerkt. We zien er in de weerkaarten nog steeds wel iets van terug, in de vorm van de groep berekeningen die het hogedrukgebied in het zeegebied van IJsland en Groenland neerlegt. Een andere, ongeveer even grote groep, komt met een positie boven Scandinavië. In Nederland worden we ook weer iets vatbaarder voor de invloed van storingen, die vanuit het zuidwesten onze kant op komen. Veel zal afhangen van de kracht van het hogedrukgebied, en natuurlijk de plek waar het terechtkomt.
De optie IJsland/Groenland is de koele, de Scandinavische de warmere oplossing. Er wordt gemiddeld een 0 tot 1 graden boven normale temperatuur voor Nederland berekend. Maar is het de warme optie, dan ziet het er natuurlijk wel goed uit. In de koudere optie verandert niet veel, behalve dan dat het in beide gevallen weer iets wisselvalliger lijkt te worden.
Week 4: van maandag 24 tot en met zondag 30 april
- Mogelijk duidelijk warmer, maar met ook kans op buien
- Wind draaiend naar zuid tot zuidwest
- Als deze optie doorzet, hebben we boven normale temperaturen
De kaarten worden complexer. Terwijl de optie van een hogedrukgebied bij IJsland en Groenland nog steeds in de kaarten zit, zien we nu ook een stevig signaal voor een hogedrukgebied boven het noordwesten van Italië. In dat geval zouden we in onze omgeving met een meer zuidelijke wind te maken kunnen krijgen. Komt die er echt, dan wordt het natuurlijk meteen een stuk warmer. En kunnen we opnieuw aan die twintigers gaan denken en mogelijk nog wel iets meer. Tegelijkertijd word het weer in dat geval wel onstandvastiger met een toenemende kans op af en toe regen- of onweersbuien.
Mocht de noordelijke hogedruk het volhouden, dan zijn de temperaturen automatisch wat gematigder en valt het met de wisselvalligheid ook nog wel mee.
Week 5 en 6: van maandag 1 tot en met zondag 14 mei
- Het weerbeeld wordt onzekerder
- Er zijn veel verschillende opties
- De temperaturen liggen gemiddeld rond tot boven normaal
Week 5 lijkt een voortzetting van week 4 te worden, met zuidelijke tot zuidwestelijke winden, duidelijk boven normale temperaturen en nu en dan een storing, met tijdens de passage ervan een paar regen- of onweersbuien.
In week 6 verdwijnt de hogedruk boven Italië en zien we nieuwe hogedrukimpulsen boven Scandinavië en in de buurt van de Azoren. De verschillende opties zijn echter dermate divers, dat er geen duidelijk beeld uit te halen is.
Samenvattend:
In de eerste weken, waarin we nog de laatste effecten van de twee SSW’s hebben, ziet het weer er gematigd uit, met invloed van hogedrukgebieden in het noorden. Van de exacte positie daarvan zal afhangen hoe warm het bij ons wordt. Maar het is wel vaak droog en de zon komt er geregeld door. Het is weer dat perfect in de aprilmaand past.
Vanaf de tweede helft van april, als de effecten van de SSW’s zijn uitgewerkt, bestaat de mogelijkheid dat het (flink) warmer wordt, maar dan ook met een toenemende kans op af en toe regen- of onweersbuien. Tegen het einde van de maand en in de eerste weken van mei zijn de signalen zo divers en uiteenlopend dat het beeld dan nog erg onzeker is.