46-Daagse: gevolgen SSW’s nog steeds niet helemaal uitgewerkt
Ook al is het dit Paasweekeinde even wat rustiger en stabieler, in grote lijnen wil het met de lente nog niet lukken. Ook volgende week lijkt weer een wisselvallige en tamelijk koele week te worden, met de passage van diverse storingen en temperaturen die in het algemeen wat onder normaal liggen. De drukverdeling op de weerkaarten heeft wel iets van een westcirculatie weg en dat in de normaal droogste maand van het jaar.We hebben het er op deze plaats al vaker over gehad, maar de lente van 2023 is anders dan die van de meeste voorgaande jaren en dat heeft alles te maken met de twee SSW’s, de plotselinge opwarmingen van de stratosfeer boven de Noordpool, die we de afgelopen winter hebben gehad. Eén ervan speelde zich halverwege februari af, de tweede rond de maandwissel met maart. Een gevolg ervan is dat, vooral in de Atlantische sector, de luchtdruk in het hoge noorden is gestegen. Koude lucht, afkomstig van de Noordpool, kon hierdoor naar het zuiden uitstromen en vooral in IJsland en het grootste deel van Scandinavië weten ze daar inmiddels alles van. De winter werd er met een volle maand verlengd en eigenlijk zijn ze er de kou van de laatste weken nog steeds niet helemaal te boven.
Op de grens van de koude lucht in het noorden en de zachtere, ten zuiden daarvan, floreerden op de Oceaan de lagedrukgebieden. Ze wisten en weten onze omgeving maar al te makkelijk te bereiken. Het leverde Nederland de op vijf na natste maart ooit op, met gemiddeld 100 millimeter regen, tegen 56 millimeter normaal. En ook de aprilmaand, normaal de droogste maand van het jaar, is inmiddels hard op weg om tot een natte maand uit te groeien. Ondertussen wachten we ook in Nederland nog steeds op de eerste dag met 20 graden van het seizoen en heeft de zon het moeilijk met alle bewolking.
Week 1: van maandag 10 tot en met zondag 16 april
- Wisselvallig weer met af en toe flink wat wind
- Zuidwestelijke winden
- Temperaturen onder normaal
Zag het er lange tijd naar uit dat de komende week een fraaie zou worden, met flink wat zon, nauwelijks neerslag en langzaam verder oplopende temperaturen, inmiddels zijn die verwachtingen behoorlijk in negatieve zin bijgesteld.
Boosdoener is de hogedrukzone die we de hele week in de zone van Groenland via IJsland en Spitsbergen naar het noorden van Rusland zien. Hij zorgt ervoor dat kou van de Noordpool in de Atlantische sector nog steeds relatief ver zuidwaarts kan uitstromen. Op de grens met de steeds verder opwarmende lucht in het zuiden, ontstaan nieuwe lagedrukgebieden die hun storingen ook volgende week gemakkelijk naar het Europese continent kunnen dirigeren. Meerdere gebieden met regen en buien passeren onze omgeving dan ook in de loop van de week, afgewisseld door rustigere perioden met flink wat zon.
Omdat de straalstroom een relatief zuidelijke positie inneemt, bevinden we ons meestal aan de koude kant ervan. De temperaturen zijn dan ook meestal gematigd en liggen met waarden tussen 10 en 14 graden onder normaal. In de nachten kan het kwik op rustige momenten met opklaringen nog in de buurt van het vriespunt komen, verder is het in de nacht een graad of 4 a 5. Rond het weekend lijkt het kwik weer een tikkeltje omhoog te gaan.
Week 2: van maandag 17 tot en met zondag 23 april
- Afnemend wisselvallig
- Nog steeds een zuidwestenwind
- Mogelijk een overgang naar boven normale temperaturen
In deze week wordt het allemaal wat onduidelijker. We zien twee kampen ontstaan. Het ene laat de situatie van een week eerder, met de hogedruk in het noorden, de westcirculatie op de Oceaan en het wisselvallige weer bij ons nog een tijdje aanhouden. Dan zouden ook de temperaturen nog een weekje langer relatief gematigd moeten zijn.
Het andere komt met een wat sterker hogedrukgebied bij de Azoren, waardoor de straalstroom wat naar het noorden gaat en warmere lucht vanuit het zuidwesten het Europese continent op komt. Als dit gebeurt, krijgt het Azorenhoog een uitloper tot over Centraal-Europa en komen wij meer aan de rand van een dan zuidwestcirculatie te liggen.
Helemaal stabiel is het dan nog niet, maar wel stabieler en vooral warmer met ook vaker de zon erbij. De temperaturen zouden in dit geval flink boven normaal kunnen uitkomen.
Week 3: van maandag 24 tot en met zondag 30 april
- Onzekere verwachting
- Waarschijnlijk wel wisselvallig
- Onzekere temperaturen
In de meeste groepen met berekeningen zien we hogedrukgebieden op de Oceaan (in de buurt van Groenland), maar ook boven het noordoosten van Europa. Lagedruk is er in het hoge noorden, maar ook boven het zuidwesten van Europa. Daartussen komt mogelijk een rug te liggen, die de lagedruk in het noorden en zuiden van elkaar scheidt en de twee hogedrukgebieden op de weerkaart met elkaar verbindt.
Het is allemaal maar vaag en dat maakt de verwachting er voor deze week niet makkelijker op. Zowel vanuit het noorden als vanuit het zuiden kunnen storingen onze omgeving af en toe bereiken, waarbij relatief koude en relatief warme lucht elkaar afwisselen. Gemiddeld komt het kwik hierbij rond normaal uit, maar veel recht aan het toch wat wisselvallige en veranderlijke weerbeeld dat erbij hoort, doet dit niet. Een lastige weer dus.
Week 4: van maandag 1 tot en met zondag 7 mei
- Mogelijk aanhoudende wisselvalligheid
- Opnieuw boven normale temperaturen
- Wel veel onzekerheid
Eigenlijk lijkt de situatie met de hogedruk in het noorden en lagedrukgebieden op de Oceaan die weer naar een wat zuidelijkere baan worden gedwongen, zich min of meer te herstellen. De wisselvalligheid neemt toe, maar het is niet duidelijk in hoeverre de storingen en of gebieden met buien ook onze omgeving bereiken. Omdat de luchtdruk ook boven Europa relatief hoog wordt ingetekend, lijkt de wind langere tijd een zuidelijke component te hebben. Daardoor kunnen de temperaturen boven normaal uitkomen.
De grootste onzekerheid deze week is de verdeling tussen zon en eventuele neerslag.
Week 5 en 6: van maandag 8 tot en met zondag 21 mei
- In week 5 tijdelijk wat minder wisselvallig
- In beide weken een ongeveer normale temperatuur
- Wel onzekerheid omdat meerdere scenario’s met elkaar strijden
Het zwaartepunt van de hogedruk lijkt in week 5 eerst bij IJsland terecht te komen, met een flinke uitbreiding tot over de Britse eilanden, in week 6 zien we de noordelijke hogedrukbrug weer terug. Dan kunnen storingen, die de hele periode ook boven de zuidelijke helft van Europa worden ingetekend, zich ook weer tot over onze omgeving uitbreiden.
In week 6 zou dit een wind uit richtingen tussen noord en oost kunnen opleveren, in week 6 is de windrichting een stuk onzekerder. Verder is er in week 5 een voorkeur voor drogere weersomstandigheden, terwijl de wisselvalligheid in week 6 weer toeneemt. Gemiddeld komt een normale temperatuur uit de bus, maar dat is in die tijd wel 15 tot 20 graden.
Samenvattend:
Na een wisselvallige eerste en mogelijk ook tweede week van de verwachtingsperiode, wordt het later in de tijd allemaal een stuk onzekerder. Terwijl we de naweeën van de SSW’s in de vorm van de noordelijke hogedruk eigenlijk heel de periode nog terugzien, is niet altijd duidelijk in hoeverre die ook nog op het weer bij ons van invloed zullen zijn.
Vooral in week 2 en week 4 is er een signaal voor temperaturen die duidelijk boven normaal kunnen uitkomen, in de andere weken zijn de scenario’s zo verdeeld dat er gemiddeld een normale temperatuur uit de bus komt. Al doet die vaststelling waarschijnlijk geen recht aan de precieze uitkomst. Die zal afhangen van welk van de scenario’s het uiteindelijk wordt.
Het is een verwachting die bij de lente past, een overgangsseizoen waarin alles schuift, en met de grote onzekerheden voor de uitkomst die daarbij horen. Dat we er dit aar toch nog een beetje vat op hebben, komt door de twee SSW’s die we eerder hebben gehad.