Foto gemaakt door Frank van Boxtel - Oosterhout - De SSW die al geweest en ook de komende laten hun sporen na in de verwachting voor de komende 6 weken. De lente lijkt een relatief koude start te gaan maken.
Foto gemaakt door Frank van BoxtelOosterhoutDe SSW die al geweest en ook de komende laten hun sporen na in de verwachting voor de komende 6 weken. De lente lijkt een relatief koude start te gaan maken.
Nu

46-Daagse: door de SSW’s naar een relatief koude maart?

Het is mooi om te zien dat de theorie werkt. Op basis van de eerste SSW (plotselinge opwarming van de stratosfeer boven de Noordpool) halverwege februari verwachtten we een ombouw van de atmosfeer. Die is er nu. Rond de maandwissel volgt een tweede SSW. Maart lijkt daarmee een grote kans te maken om tot een relatief koude maand uit te groeien. De laatste verwachtingen voor de lange termijn wijzen nu ook in die richting.

Voor het restant van de februarimaand en de winter maakt het allemaal niet veel meer uit. Februari zal op een gemiddelde temperatuur van 5,6 of 5,7 graden uitkomen, tegen 3,9 graden normaal. Die temperatuur is goed voor een 17e plaats op de lijst van warmste februarimaanden ooit. De winter koerst op een gemiddelde temperatuur van 5,1 .graden af, tegen eveneens 3,9 graden normaal. Dit gemiddelde is goed voor een 13e plaats op de ranglijst van warmste winters ooit. Vorig jaar kwamen we op 5,8 graden uit en daarmee is de winter dit jaar dus een tikkeltje kouder geweest dan die van vorig jaar.

In de lente

In onze winterverwachting van eind november gaven we al aan dat de kans op een zachte winter dit jaar groot was. Alleen een vroege SSW had wat dit betreft nog een spaak in het wiel kunnen steken. Die SSW is er uiteindelijk ook gekomen, maar te laat om nog op het verloop van de winter van invloed te kunnen zijn. Nu krijgen we in de lente met de gevolgen ervan te maken. De kans is inmiddels groot dat dit een relatief koude lentestart oplevert.

Bij de verbouwing van de atmosfeer, die we de afgelopen week hebben zien gebeuren, hoorde dat de hogedrukgebieden boven Zuid- en Centraal-Europa plaats zouden maken voor hogedruk op de Oceaan, later op een noordelijkere positie. Die veranderingen zijn inmiddels in volle gang. Het is er bij ons in de loop van de week wisselvalliger en uiteindelijk ook kouder door geworden. De wind, die de laatste tijd vaak uit richtingen tussen zuid en west waaide, heeft de noordhoek opgezocht. Daarmee is de weg vrijgekomen voor de instroom van koudere lucht. Gisteren al gingen de temperaturen in de loop van de dag duidelijk omlaag, vandaag en in het weekend zet die daling verder door.

Vrij koud weekend

Doordat ook de bovenluchten afkoelen, kunnen sommige van de lichte buien, die morgen over vooral de oostelijke helft van het land naar het zuiden trekken, met hagel en natte sneeuw gepaard gaan. Ook zondag, als de temperaturen op een hoogte van 1500 meter rond -10 graden schommelen (zo koud hebben we ze deze winter nog niet gehad) ontstaan stapelwolken. Heel lokaal zou er een vlokje sneeuw uit omlaag kunnen dwarrelen. Wordt het overdag nog tussen 5 en 7 graden, in de nacht naar zondag gaat het op veel plaatsen licht en op een enkele plek zelfs matig vriezen, met minimumtemperaturen tot -5 graden.

Week 1: van 27 februari tot en met 5 maart

  • Hogedruk bij Schotland
  • Bij ons veel zon en droog
  • Lichte vorst in de nachten, overdag 6 tot 9 graden.

Vrijwel de hele week ligt in de buurt van Schotland een hogedrukgebied, met een uitloper over de Noordzee, ten noorden van Nederland langs. Bij ons is de wind noordoostelijk. Rond het weekend is de situatie onzekerder. Waar het Amerikaanse model het hogedrukgebied dan even richting IJsland laat gaan, om het later weer terug te laten komen, handhaaft het Europese model de kern bij Schotland. Vanaf dan zijn er twee opties: of de wind blijft noordoostelijk met nog steeds een min of meer continentale aanvoer. Of de wind draait naar het noorden, waardoor de aanvoer vanaf de Noordzee gaat plaatsvinden.

Week 2: van maandag 6 tot en met zondag 12 maart

  • Wind draaiend van noordoost naar noord tot noordwest
  • Toenemende kans op buien, mogelijk met winterse lading
  • Aanhoudend normale tot iets onder normale temperatuur

We zien een duidelijk negatieve NAO-index, maar ook een AO-index die voor het eerst sinds lange tijd naar negatieve waarden op weg lijkt. Hogedrukgebieden liggen hierbij niet alleen op een noordelijke positie, maar ook boven het poolgebied lijkt de luchtdruk te stijgen. Koude lucht kan hierdoor makkelijker vanuit het arctische gebied ontsnappen. Dat is ook de reden waarom we relatief koud aan de lente lijken te beginnen.

Met het hogedrukgebied in de regio IJsland / Schotland en lagedrukgebieden vooral boven de oostelijke helft van Scandinavië waait de wind bij ons uit richtingen tussen noord en noordwest en komt via de Noordzee naar ons toe. De kou wordt getemperd, door het in het voorjaar tegenwoordig duidelijk warmere zeewater dan vroeger. Dat scheelt meerdere graden. Dit kan het verschil zijn nodig voor het al dan niet optreden van winterse buien. Die buien zijn tegenwoordig een zeldzaamheid in Nederland. Maar als het er nog van komt, dan gebeurt het wel in het voorjaar. Want dan is de Noordzee op zijn koudst.

Wat dat betreft, moeten we in deze week de ontwikkelingen in de bovenlucht maar goed in de gaten houden. Is het er koud genoeg, dan krijgen we van tijd tot tijd maartse buien. Is het er niet zo koud, dan zijn het regenbuien. In de nachten kan het tijdens opklaringen nog steeds licht vriezen, overdag wordt het gemakkelijk tussen 7 en 9 graden.

Week 3: van maandag 13 tot en met zondag 19 maart

  • Wind uit richtingen tussen noord en west
  • Wisselvallig, onzeker of er ook winterse neerslag is
  • Normale tot iets beneden normale temperaturen

Het signaal wordt wat minder sterk, maar het hogedrukgebied in de regio IJsland is er nog steeds, de lagedrukgebieden boven Scandinavië zijn ook nog altijd van de partij. Wat voor een week eerder gold, geldt ook nu: van de temperaturen in de bovenlucht zal afhangen of de buien behalve regen ook andere neerslagtypen met zich meebrengen. Gemiddeld lijkt het allemaal net een tikkeltje warmer, maar de temperaturen blijven beneden normaal. In de nachten kan het tijdens opklaringen ook nog steeds licht vriezen en overdag komt het kwik steeds tussen 7 en 10 graden uit. De wind is nog altijd noord tot noordwest.

Week 4: van maandag 20 tot en met zondag 26 maart

  • Wind uit richtingen tussen noord en west
  • Wisselvallig, onzeker of er ook winterse neerslag is
  • Normale tot iets beneden normale temperaturen

Het signaal voor een hogedrukgebied bij IJsland wordt weer wat sterker. Lagedrukgebieden lijken een wat zuidelijkere koers te gaan volgen. Zachtere lucht vanuit het zuiden komt hierdoor dichterbij en dat maakt de temperatuurverwachting voor onze omgeving wat onzekerder. Op zich zit hier ook nog wel spanning in, want botsen koude lucht vanuit het noorden en de zachtere vanuit het zuiden een keer op de juiste manier boven onze hoofden op elkaar, dan zou het zomaar ook nog een keer kunnen sneeuwen.

Wat meer onzekerheid dus, ook voor wat de hoeveelheid zonneschijn en uiteindelijk de neerslag betreft. Maar gemiddeld lijken de temperaturen onder normaal te blijven.

Week 5 en 6: van 27 maart tot en met 9 april

  • Normale tot iets onder normale temperaturen
  • Geen winterse neerslag meer
  • Vanuit het zuiden nu en dan ook warmere lucht dichtbij

Terwijl de hogedrukgebieden zich in het hoge noorden handhaven en de lagedrukgebieden een zuidelijke koers blijven volgen, wordt de zon echt sterker. Dit betekent dat de temperaturen, ook al verandert op de achtergrond maar weinig, toch langzaam verder oplopen. En daarmee lijken eventuele winterse invloeden wel uit het weerbeeld te verdwijnen.

Wat blijft, is de onzekerheid over de temperaturen, omdat zachtere lucht vanuit het zuiden nog steeds in onze buurt kan komen. Tegelijkertijd zal de koudere lucht vanuit het noorden toch meestal het heft in handen hebben. De temperaturen blijven rond normaal of iets eronder. Het lijkt aan de wisselvallige kant te zijn en ook de verwachting voor de hoeveelheid zonneschijn is onzeker. Uitbundig lenteweer zit er nog niet in.

Al met al

Al met al zien we de uitwerking van de eerste SSW die al is geweest en de tweede die nog komt tot op de ultralange termijn duidelijk terug. Daar waar een noordelijke positie voor hogedrukgebieden tijdens de wintermaanden vrijwel steeds taboe was, zien we nu dat dit de komende tijd vrij makkelijk lijkt te gaan.

Hebben we volgende week nog meestal noordoostelijke winden, vrij koude nachten en overdag temperaturen vaak tussen 6 en 9 graden, op de wat langere termijn lijkt het wisselvalliger te worden met winden die vaker uit richtingen tussen noord en west waaien. Tegelijkertijd kan zachtere lucht in de loop van de periode vanuit het zuiden vaker dichterbij komen. Daarmee wordt de temperatuurverwachting onzekerder. Gemiddeld moeten we echter vaak rond of iets onder normaal uitkomen. De kans lijkt daarmee aanzienlijk dat de maartmaand tot een relatief koude eerste lentemaand gaat uitgroeien.

Reinout van den BornChef Redactie