30-daagse: tijdelijk of langdurig kouder?

Voor die koudere periode uit is het vandaag en het komende weekend eerst nog zacht en nat. Morgen – zaterdag – is het zelfs kletsnat, met op grote schaal zo’n 15 tot 20 millimeter regen op passage van een langgerekt koufront, en dat na ook al een kletsnatte donderdag. Ook toen vielen tientallen millimeters regen, in het zuiden lokaal ruim 60 mm! In diverse regio’s in het land is er deze maand al meer dan 100 millimeter gevallen en daarmee is de gemiddelde maandelijkse hoeveelheid voor januari, 72 millimeter, al ruimschoots overschreden. Al met al een kletsnatte en zachte start van deze januari dus, maar er komt verandering aan!

Week 1: 16 t/m 22 januari - kouder en kans op sneeuw

• straalstroom vrij zuidelijk
• koudere lucht
• winterse buien

Eind van deze week start de zogeheten derde decade van januari (21 t/m 31 januari) en dat is over het algemeen de koudste periode van het jaar in ons land, met landelijk een langjarig gemiddelde temperatuur van 5,3 graden overdag en 0,5 graden als minimumtemperatuur. In het oosten is de normale minimumtemperatuur bijna -1 graad. De weken erna zien we overdag alweer een stijgende lijn in de gemiddelde temperatuurcurve.

En precies in deze periode komen we ook daadwerkelijk in de koudere lucht terecht. In deze eerste week zakt de straalstroom namelijk vrij ver uit naar het zuiden van Europa, waardoor de koude lucht vanuit de poolstreek een groot deel van Europa weet te bereiken. Het wordt dan ook gevoelig kouder, met overdag gemiddeld nog maar een graad of 4 en in de nachten lichte tot matige vorst. Met dan nog steeds diverse lagedrukgebieden in onze omgeving en in de onstabiele lucht trekken ook een paar buien over het land en dat zullen veelal (natte) sneeuwbuien zijn. Regionaal, vooral in hogere gebieden, zou het in de loop van de week dan zelfs eventjes wit kunnen worden, maar er zullen ook plaatsen zijn waar het droog en dus groen blijft. Mocht er een sneeuwdek liggen en het klaart op, dan is strenge vorst niet uitgesloten met minima onder -10 graden. Later in deze week lijkt de luchtdruk te gaan stijgen, waardoor het droger wordt en de temperaturen weer in de lift omhoog gaan.

Week 2: 23 t/m 29 januari - rug van hoge luchtdruk

• normaal koudste periode van het jaar
• rug van hoge luchtdruk
• relatief droog

Op basis van het langjarig gemiddelde zou dit dus de koudste periode van het jaar moeten zijn, maar juist in deze week zien we nu alweer een stijgende lijn in de temperatuur. Een rug van hoge luchtdruk vanuit zuidwestelijk Europa ligt tot boven onze omgeving en duwt die ‘koude’ trog (kou in de bovenlucht) naar het oosten weg. De wind gaat dan bij ons in de hogere luchtlagen weer vanaf de Atlantische Oceaan waaien, waarna de temperaturen op hoogte alweer stijgen. Een hogedrukgebied lijkt zich vervolgens boven Scandinavië te gaan nestelen, waardoor de wind dichtbij de grond geregeld vanuit de zuidoosthoek waait. Daar komt geen hele zachte lucht vandaan, maar de temperaturen lijken dan wel weer een fractie boven gemiddeld uit te gaan komen. Ook houdt het hogedrukgebied storingen op afstand en daarmee lijkt het een relatief droge week te gaan worden.

Week 3: 30 januari t/m 5 februari - tussen alles in

• hoge luchtdruk boven Scandinavië
• af en toe een storing
• temperaturen weer iets omhoog

Ook in deze derde week zien we de grootste afwijking omhoog in de luchtdruk nog steeds boven Scandinavië. Boven de Atlantische Oceaan overheerst de lagere luchtdruk. Wij zitten daar een beetje tussen in, met vaak droog weer, maar ook af en toe weer een storing die over het land trekt. De aanvoer is bij ons overwegend zuidelijk en daarmee komt de temperatuur gemiddeld weer boven normaal uit, maar de spreiding is wel vrij groot. Dat wil zeggen dat er afhankelijk van de windrichting soms ook uitschieters omhoog mogelijk zijn, tot in de dubbele cijfers, maar er zijn ook nog duidelijk wat ‘koudere’ opties.

Week 4: 6 t/m 12 februari - kwik weer omhoog

• hogere luchtdruk naar Rusland
• Scandinavië ook minder koud
• zuidelijke wind

In deze laatste week van de verwachting wordt het aandeel ‘koudere’ opties toch wel steeds kleiner. De hogere luchtdruk verplaatst zich meer richting Rusland en met een zuidelijke wind wordt dan ook in o.a. Scandinavië minder koude lucht aangevoerd. Boven Scandinavië zien we dan ook ineens een flinke afwijking van 1 tot 3 graden omhoog voor wat betreft de temperatuur en datzelfde geldt voor het oosten van Europa. Als de wind bij ons dus vanuit die eerder nog wat koudere hoeken waait, wordt de aangevoerde lucht ook warmer. Ook in ons land lijkt het dan 1 tot 3 graden warmer dan normaal te gaan worden, dat betekent dus een zeer zachte start van februari.

Conclusie:

Het winterse weer in de eerste week van deze verwachting lijkt op basis van de huidige berekeningen dus van korte duur te zijn, al wordt het daarna niet meteen weer heel zacht. Het kwik komt net iets boven normaal uit voor de tijd van het jaar, met afhankelijk van de windrichting soms een uitschieter omhoog en soms eentje omlaag. De eerder wat koudere hoek van Europa lijkt later in deze periode echter ook weer op te warmen, waardoor er ook vanuit die hoeken iets mildere lucht onze kant op komt. Vooral de tweede week is vrij droog, daarna komen we tussen de hoge luchtdruk ten noordoosten van ons en de lagere luchtdruk boven de Atlantische oceaan uit, waardoor er ook weer af en toe neerslag valt.