Zo koud kan het in oktober worden
Momenteel is het erg zacht voor de tijd van het jaar. Al een paar dagen ligt het kwik meerdere graden boven de normaal. Ook oktober als geheel verloopt tot nu toe een fractie aan de zachte kant. De winter is dan ook nog ver weg, maar dat is natuurlijk ook niet zo heel gek, want oktober is een herfstmaand bij uitstek. Wat is eigenlijk normaal oktoberweer en hoe warm en koud kan het in deze maand worden?Normaal gesproken ligt de maximumtemperatuur gemiddeld over het land deze tijd van het jaar rond of iets onder de 15 graden. Gisteren lagen we daar gemiddeld over het land een paar graden boven en in het uiterste zuiden steeg het kwik zelfs naar 19,5°C. Vandaag is het ook aan de zachte kant met vergelijkbare temperaturen en morgen kan het in het zuidoosten lokaal zelfs meer dan 20 graden worden.
Geen recordwaarden
Hoewel dit erg hoge temperaturen zijn voor de tijd van het jaar, is van recordwaarden geen sprake. Zo werd het op 16 oktober 2018 zomers warm met 25,8°C graden in Gilze-Rijen en bereikte de temperatuur op 17 oktober 1930 een maximumwaarde van maar liefst 24,9°C in Maastricht. Over heel oktober gezien was op 10 oktober 1921 de maximumtemperatuur het hoogst met 30,1°C op het opgeheven weerstation in Sittard.
Vorst in oktober
Het kan echter ook een stuk kouder in oktober. Zo komt het in oktober vaak tot de eerste vorst van de herfst op de normale waarneemhoogte van 1,5 m. Precies een jaar geleden was dat bijvoorbeeld het geval. Gemiddeld vriest het in De Bilt in oktober 1 of 2 dagen.
Winter in oktober?
Heel soms komt het in oktober zelfs tot matige vorst. In totaal is dat in De Bilt 8 keer gebeurd en die dagen met matige vorst vonden uitsluitend plaats gedurende de laatste 10 dagen van de maand. Het allerkoudst was het op 28 oktober 1931, toen het maar liefst 8,5 graden vroor. Deze temperatuur werd op 24 oktober 2003 geëvenaard op weerstation Twente.
Een ijsdag, een dag waarop het kwik de hele dag onder het vriespunt blijft, is vrijwel onmogelijk in oktober. De laagste maximumtemperatuur ooit gemeten in De Bilt was op 30 oktober 1922: toen kwam het kwik niet boven de 2,1 graden uit. Maastricht is de enige plek waar in oktober een ijsdag werd gemeten. Op 30 oktober 1940 was de maximumtemperatuur er -0,2°C.
Het weer kan in oktober dus soms al licht winters aandoen. Ook zijn winterse buien met wat natte sneeuw, zeker later in de maand, vrij normaal. Een echt sneeuwdek komt in oktober echter zelden voor. Op 12 en 13 oktober 1975 gebeurde dat wel: toen vormde het vroegste sneeuwdek ooit in ons land en viel in een vrij groot deel van het land zelfs 2-5 cm. Ook in 1973 (18 oktober), 2003 (24 oktober) en in 1922 en 1998 (30 oktober) viel op meerdere plekken al sneeuw in oktober, soms wel 5 cm!
