Windarm 2021 deed opbrengsten windenergie scherp dalen
Windmolens zien we op steeds meer plaatsen, maar als het niet waait, kunnen ze toch niet dat brengen wat er van ze wordt verwacht. Een jaar als 2021, waarin het historisch weinig waaide, heeft dat maar al te duidelijk gemaakt. Ondanks de toegenomen capaciteit aan windmolens, vielen de opbrengsten van windenergie in Duitsland terug naar het niveau van 5 jaar geleden.Grote delen van Schotland, Engeland en Duitsland beleefden in 2021 één van de meest windarme perioden van in elk geval de laatste 30 jaar, zo blijkt uit gegevens van het Europese Copernicus programma. Op veel plaatsen kwam 2021 op een eerste of tweede plaats in de lijst van meest windarme jaren uit. In Nederland deelde 2021 de koppositie met de jaren 2010 en 2003. Kleinere opbrengsten van windenergie hebben een rol gespeeld in de hoge energieprijzen, zoals die later vorig jaar en ook nu nog steeds betaald moeten worden, denken deskundigen.
Windopbrengst in Duitsland viel 5 jaar terug
World Climate Service heeft de opbrengsten van windenergie in Duitsland in beeld gebracht. In dat overzicht zie je hoe de totale opbrengst aan windenergie er het afgelopen jaar, ondanks de sterk toegenomen capaciteit aan windmolens, terugviel naar het niveau van 5 jaar geleden.
Het gebrek aan wind draagt bij aan de stijging van de prijzen van andere energiesoorten, zoals gas en elektriciteit. Als windmolens en bij voorbeeld zonnecollectoren (ook de zon scheen vorig jaar minder dan in voorgaande jaren) minder energie produceren, moet dat tekort op een andere manier worden aangevuld. In Schotland kwam daar nog eens bij dat er ook duidelijk minder neerslag dan normaal was gevallen; slecht nieuws voor de waterkrachtcentrales in het gebied.
Hardnekkige hogedrukgebieden
Het windarme weer bij ons werd veroorzaakt door een hogedrukgebied dat zeer hardnekkig bleek en vaak op de Oceaan net ten westen van de Britse eilanden lag. Ook nu is dat hogedrukgebied nog steeds van de partij. Meteorologen overal ter wereld wijten de aanwezigheid van dit hogedrukgebied en een ander, op de Grote Oceaan net ten westen van de VS aan de hoge watertemperaturen die op dit moment op het noordelijke deel van de Grote Oceaan en vrijwel de gehele Atlantische Oceaan worden gemeten. Die situatie verandert de komende tijd maar nauwelijks.
Het grillige weer, de nu tegenvallende opbrengsten van duurzame energieproductie, gecombineerd met de stijgende vraag naar energie, de energietransitie (waarbij op diverse plaatsen productiecentrales die op kolen, gas en kernenergie draaiden zijn uitgeschakeld) en geopolitieke spanningen rond gasleveringen vanuit Rusland maken dat de energieprijzen de afgelopen maanden scherp zijn gestegen. Daarbij komt dat Nederland moeite had om de gasvoorraden, die door de vorstperiode van de vorige winter en het koude voorjaar dat erop volgde moesten worden aangesproken, aan te vullen, ook omdat de productie van gas in Groningen vrijwel was gestopt. Inmiddels is besloten de gaskraan in Groningen weer wat verder open te draaien.
In Nederland staat 2021 aan kop windarmste jaren
Ook bij ons merken we het gebrek aan wind maar al te goed. Stormen zijn al sinds enige tijd zeldzaam, het weer wordt vrijwel voortdurend door hogedrukgebieden beïnvloed en storingen liggen vaak zo ver weg dat ook het erbij behorende windveld onze omgeving niet weet te bereiken. Gemiddeld kwam de windsterkte over de 5 hoofdstations vorig jaar in Nederland op 4,3 meter per seconde uit, tegen 4,7 meter per seconde normaal. Dat was bij ons goed voor een gedeelde eerste plaats op de ranglijst van windarmste jaren, samen met de jaren 2010 en 2003.
Ook deze winter lijkt maar geen einde te komen aan het regime van de hogedrukgebieden. Ze liggen er steeds, afwisselend boven Europa, Scandinavië en de komende tijd weer op de Oceaan, vaak ten westen van de Britse eilanden. Hun positie is zo dat de belangrijkste storingen uit de buurt blijven en dat Nederland vrijwel steeds in relatief zachte lucht ligt. Dat is nog een geluk bij een ongeluk, want de schade voor veel mensen was bij het huidige niveau van de energieprijzen nog veel groter geweest als we in grote delen van Europa wel een echte winter hadden gehad. Die blijft nu uit, en dat scheelt behoorlijk in de portemonnee, omdat we onze verwarming minder nodig hebben.