Vliegtuigen krijgen in de toekomst vaker met turbulentie te maken
Iedereen die weleens in een vliegtuig heeft gezeten, kent het: turbulentie. In de lichte vorm, die meestal voorkomt, is het nauwelijks hinderlijk, maar wordt het zwaarder dan kunnen in het vliegtuig zelfs gewonden vallen. Als zulke zware turbulentie wat langer duurt, waan je je leven soms niet meer zeker. Toch zal een vliegtuig normaalgesproken niet uit de lucht vallen. Ze zijn gemaakt om de zwaarste turbulentie te doorstaan. Dat is maar goed ook, want er wordt de komende decennia een toename van turbulentie verwacht.Het is dinsdagavond 30 augustus op het vliegveld van Malaga. We zitten in een Boeing 737-800 die naar Amsterdam zal vertrekken. Buiten is het donker, de lucht is bewolkt en er waait een vlagerige zuidoostenwind. Boven het oosten van Spanje zijn zware onweersbuien ontstaan. Tijdens een van die buien komt in Catalonië een anderhalf jarig meisje om het leven, als ze door een 10 centimeter grote hagelsteen wordt getroffen.
Onrustig
Het is onrustig in de lucht, meldt een van de piloten, als ze de passagiers welkom heet. Ook al is het in Amsterdam rustig weer, met name het begin van de vlucht zou best eens ‘hobbelig’ kunnen verlopen. Ze raadt ons daarom aan de gordels zoveel mogelijk om te houden. Ze heeft gelijk, meteen na de start al begint het vliegtuig boven zee meer en meer te schommelen en die ‘onrust’ houdt lange tijd aan. Het duurt en heel poosje voordat het cabinepersoneel hun stoelen mag verlaten. Daarna is het lampje ‘gordels om’ maar heel even uit, want een volgende sessie met turbulentie begint alweer.
Toch valt deze turbulentie relatief mee. Je kunt nog door het vliegtuig lopen en het cabinepersoneel verricht gewoon zijn werk. Ik heb het veel erger meegemaakt. Ergens in de jaren negentig zat ik – ook boven Spanje – in een vliegtuig dat onder heldere omstandigheden in veel hevigere turbulentie terechtkwam. Het leverde meerdere, angstige duikvluchten achter elkaar op, gevolgd door even zo hevige stijgvluchten. Verscheidene passagiers raakten in paniek en middenin het vliegtuig kreeg iemand hartproblemen. Niet lang daarna wisten de piloten het vliegtuig in Barcelona veilig aan de grond te zetten. De passagier werd snel naar het ziekenhuis gebracht. Mogelijk was een zware onweersbui, die even daarvoor over Barcelona was getrokken, de oorzaak van alle onrust.
Extreme turbulentie
Uit onderzoek blijkt dat in de Verenigde Staten, waar bijzonder veel gevlogen wordt, jaarlijks ongeveer 65.000 vluchten in min of meer hevige en zo’n 5.500 vluchten zelfs in extreme turbulentie terechtkomen, zo meldt CNN. Het kost de luchtvaartmaatschappijen ieder jaar tot in totaal ongeveer een half miljard dollar aan extra geld, door vertragingen, verwondingen aan boord en schade aan vooral het interieur van de vliegtuigen.
De vervelendste vorm van turbulentie is de ‘Clear Air Turbulence (CAT)’ die onder heldere omstandigheden optreedt en die je niet meteen aan ziet komen. In een derde van de gevallen, waar turbulentie de oorzaak was van ongevallen in het vliegtuig, trad de turbulentie op zonder dat ervoor gewaarschuwd was. De verwachting is dat Clear Air Turbulence in de periode tussen 2050 en 2080 flink zal toenemen, waarbij het zwaarste type turbulentie het sterkst in opkomst zal zijn. Tijdens een typische trans-Atlantische vlucht krijgt een vliegtuig nu ongeveer 10 minuten met (meestal relatief lichte) turbulentie te maken. In de toekomst kan die tijd verdubbelen of misschien wel verdrievoudigen, denken deskundigen. Klimaatverandering is hiervan dus de oorzaak.
Gordels om
Zoals al aangegeven, wordt vliegen er niet minder veilig door. De vliegtuigen kunnen er in principe tegen. Wel is het belangrijk om aan boord tijdens de vlucht de gordels om te houden, om ongelukken te voorkomen. Daarbij is het zo dat het bij ongevallen door turbulentie nu in 80 procent van de gevallen om cabinepersoneel gaat. De sector neemt het probleem serieus en onderzoekt hoe de procedures aan boord van vliegtuigen zo kunnen worden aangepast dat de kans op verwondingen door turbulentie zo klein mogelijk is. Zeker als er onweer in de buurt is, maar ook als vliegtuigen hoog in de lucht met de straalstroom in aanraking komen, is het echter heel verstandig om de gordels om te houden.