Tropische hitte, hoe deden we dat ook alweer?

‘Ik vind het nu al heet,’ hoorde ik de afgelopen tijd wel eens verzuchten. Tja, een middag in juni in de volle zon, dat is zweten geblazen, zelfs al geeft de thermometer ‘slechts’ 25 graden aan. Kun je nagaan: komend weekend kunnen we daar op sommige plekken nog 10 graden (!) bij optellen. 35 graden in het zuiden, of zelfs nog iets meer: dat is hitte van het soort waar je toch een beetje verstandig mee om moet gaan.

Andere koek

Voordat je gaat denken ‘wat zitten ze nu weer te overdrijven’: tuurlijk, temperaturen van 30 graden en meer zijn helemaal niet ongewoon tegenwoordig. Een beetje tropische hitte kunnen we best aan. Maar: je lichaam moet er wel even aan wennen. De temperatuurhuishouding van je lichaam heeft een tijdje nodig om zich aan te passen aan de omstandigheden. En die tijd hebben we nu nauwelijks.

Dit jaar is de 30 gradengrens al een keer overschreden, maar dat was alleen in Limburg en bovendien al bijna een maand geleden. Daarbij moet je je ook realiseren dat we nu de langste dagen van het jaar beleven. De zon gaat heel vroeg op en heel laat onder. De nachten zijn heel kort en de zon bereikt nu ongeveer haar hoogste punt aan de hemel. Tel daar nog bij op dat we nu al weer een hele tijd heel gematigde temperaturen hebben gehad, dan is dit ineens toch andere koek.

Dus, denk komend weekend toch even aan de volgende zaken:

Smeren smeren smeren

De zon is ontzettend sterk op het moment, en verbranden gaat in de volle zon nu razendsnel. Smeren is echt een must. Laat je niet bedotten door een eventueel verkoelend briesje, daar wordt de zonkracht niet minder van. De verwachte zonkracht (UV index) voor komende vrijdag en zaterdag is 8. Dat is zo’n beetje het hoogste wat in ons land voor kan komen. Voor een nog hogere zonkracht moet je dichter bij de evenaar zijn. Met een zonkracht 8 kun je na 10 minuten al verbranden.

Drinken drinken drinken

Ja, het is een open deur, maar daarom niet minder relevant. Drink voldoende water als het zo warm is. Houd bijvoorbeeld een flesje water bij de hand. Om warmte kwijt te raken, produceert je lichaam zweet. Als er te weinig vocht in je lichaam zit, kan dat niet meer en raak je sneller oververhit. Ook als je niet per se dorst hebt: neem nog maar een slokje water.

En om nog maar een open deur in te trappen: wees een beetje verstandig met alcohol. Waarschijnlijk weet je wel dat alcohol juist vocht uit je lichaam onttrekt. Bovendien wordt alcohol sneller in je lichaam opgenomen bij warmte; dus hoe warmer het is, hoe harder die drankjes aankomen.

Kalm aan

Grote lichamelijke inspanningen zijn niet zo’n goed idee als het zo heet is. Het is niet voor niets dat in veel warme landen een siësta wordt gehouden midden op de dag. Veel mensen denken dat op het middaguur de zon op z’n hoogst staat, maar dat is in deze tijd pas rond kwart voor twee. Maar: de hoogste temperaturen worden meestal pas helemaal aan het eind van de middag gemeten, vanaf een uur of vijf. Dit zijn dus niet de beste momenten voor een rondje hardlopen.

Schaduw en beschutting

Als het kan, zoek naar beschutting. Een boom, een parasol, of een flinke hoed helpt ook al. Een open festivalterrein met duizenden springende mensen is waarschijnlijk niet de place to be. En ook al sta je in een (festival)tent niet in de zon: daar zal het nog meer lijken op een broeikas. Het is niet voor niks dat bijvoorbeeld Pinkpop volop maatregelen neemt tegen de hitte. Onder andere met extra waterpunten en extra alerte EHBO’ers.

In je huis

Nu de hitte niet heel lang aanhoudt, heb je een betere kans om het binnenshuis nog een beetje koel te houden. Zorg er bijvoorbeeld voor dat je ’s nachts de ramen open hebt, en doe ze ’s ochtends juist weer dicht. Goeie zonwering of gesloten gordijnen helpen ook. Niet elk huis is even goed bestand tegen hitte, weet ik uit ervaring. Ook daar zijn trucjes voor. Het is slim om zo min mogelijk apparaten te gebruiken omdat die allemaal warmte genereren, maar een ventilator kan het leed flink verzachten. Het wordt er feitelijk niet koeler van, maar het zal toch zo aanvoelen. Als je hem langs een bevroren flesje water laat blazen, wordt het briesje nog koeler.

Plaknachten

Een ventilator kun je ook gebruiken om ’s avonds de warme lucht weg te blazen. Zet je ramen open en richt de ventilator voor een raam naar buiten. Dat klinkt gek, maar zo wordt de warme lucht uit je huis weggetrokken en via andere open ramen komt koelere lucht ervoor in de plaats. Voor wat het waard is, want ook de nachten lijken dit weekend flink warm te gaan verlopen. Op sommige weerstations wordt de minimumtemperatuur op 20 graden berekend. Dat is al warm, maar in de steden zal het nog veel warmer blijven dan dat, zelfs 25 graden als minimumtemperatuur is mogelijk.

Huisdieren

Natuurlijk let je ook een beetje extra op je huisdier. Hoewel de meeste diersoorten hun temperatuurhuishouding veel beter geregeld hebben dan mensen, en vaak zelf wel weten hoe ze koel moeten blijven, kun je ze natuurlijk helpen. Ook zij hebben voldoende water en beschutte plekjes nodig. Ook dieren kunnen verbranden in de zon, ondanks een vacht hebben ze toch gevoelige plekjes. Beperk ook voor hen de lichamelijke inspanning, zeker op het heetst van de dag. Hou er rekening mee dat een asfaltweg makkelijk twee keer zo heet is als de temperatuur buiten. En laten we dit ook nog maar een keer zeggen: laat een dier nooit achter in een auto. Binnen no-time kan de temperatuur daar stijgen tot meer dan 50 graden!

Tot slot: geniet ervan, of veel sterkte, wat er ook maar voor je geldt. Volgende week is het allemaal weer voorbij.