Oorlog Oekraïne kan kwaliteit weersverwachtingen beïnvloeden, maar het valt nog mee
Dat de oorlog in Oekraïne op allerlei zaken in onze wereld een invloed heeft die de grenzen van het land ver overstijgen, weten we inmiddels allemaal wel. Van immense vluchtelingenstromen, via spanningen tot stijgende prijzen, de uitwerkingen op de rest van de wereld van wat er in Oekraïne gebeurt, zijn groot. Zelfs de kwaliteit van de weersverwachtingen kan door de oorlog in Oekraïne worden beïnvloed.Met de oorlog kwam een golf aan internationale sancties mee, ingesteld door het Westen en gericht tegen Rusland en Belarus (Wit-Rusland). Eén van de terreinen die door de sancties wordt getroffen, is dat van de wetenschap. In bijvoorbeeld het klimaatonderzoek doen Russische onderzoeksgroepen op dit moment niet meer mee. Ook bij het ISS wordt de samenwerking met Rusland voorlopig gestopt. Amerika en Europa gaan door.
Buys Ballot
Voor het maken van weersverwachtingen is het delen van de weerwaarnemingen van groot belang. Vrijwel alle landen ter wereld doen eraan mee, ook Rusland en Belarus. Een wereldwijd systeem, dat door de Wereld Meteorologische Organisatie is opgezet en in stand wordt gehouden, wordt hiervoor gebruikt. De wortels ervan gaan helemaal terug naar de tijd dat de oprichter van het KNMI, Buys Ballot bedacht dat je alleen tot een weersverwachting van grote kwaliteit zou kunnen komen als je daarbij als wereldgemeenschap eendrachtig zou samenwerken. Tot nu toe heeft die samenwerking ook altijd standgehouden.
Een voorbeeld is de periode van de Koude Oorlog. Samenwerking tussen Oost en West was toen op allerlei terreinen bijzonder moeilijk, maar de uitwisseling van weerwaarnemingen ging door en kwam nooit in het gedrang. Toen een internationale coalitie Irak binnenviel, nadat dat land Koeweit had veroverd, kwamen vanuit Irak geen weerwaarnemingen meer binnen. Vanuit de rest van de wereld liep echter alles door. De invloed van het ontbreken van de Iraakse waarnemingen op de weersverwachting was dan ook maar gering.
Ook nu gaan de waarnemingen door
Nu is het oorlog in Oekraïne. Hoezeer de internationale verhoudingen ook onder druk staan, de uitwisseling van weerwaarnemingen is tot nu toe niet in het gedrang komen. Zelfs de Oekraïense waarnemingen komen nog grotendeels door, in elk geval vanuit de gebieden waar er op dit moment geen oorlogshandelingen zijn. Ook vanuit Rusland komen alle waarnemingen gewoon het systeem in, ook al is het op dit moment wel lastig om contact te krijgen met Russische meteorolgen. Er is nog niet veel aan de hand dus.
Zouden de weerwaarnemingen vanuit Rusland of Oekraïne wel stoppen, dan zou het niet meer verschijnen ervan enige invloed op de kwaliteit van de internationale weersverwachtingen hebben. Weersinvloeden stoppen niet bij de grens. Om te kunnen weten wat er in Nederland gebeurt, moet je ook het weersverloop in de wijde omgeving van ons land kennen. Eigenlijk moet je het bijna wereldwijd weten. Zeker als Rusland zijn waarnemingen niet meer zou delen, zou wat dat betreft een flink gat vallen.
Niet wanhopen
Toch hoeven we, mocht het onverhoopt zover komen, niet te wanhopen. Het overgrote deel van de voor het maken van weersverwachtingen benodigde weerwaarnemingen komt tegenwoordig via satellieten tot ons. De bijdrage hiervan kan wel 98 procent zijn. Voor de overige 2 procent zijn de waarnemingen te land, ter zee en in de lucht verantwoordelijk, al wegen die wel zwaar. Toen de coronapandemie begon en veel vliegtuigen aan de grond bleven – en dus ook geen waarnemingen meer verzonden – had het ontbreken van die waarnemingen enige tijd een aantoonbaar negatieve invloed op de kwaliteit van de weersverwachtingen. Vooral de bewolkingsverwachtingen voor een hoogte van 10 kilometer leden eronder. Zelfs in de weerkamer van Weer.nl moesten we daar rekening mee houden. Later werd de fout hersteld, door andere waarnemingen toe te voegen.
