Negende zandstorm in 2 maanden in Irak

Zand- of stofstormen ontstaan meestal in (zeer) droge en semi-droge gebieden, als een sterke wind of windvlagen de kleine zand- en stofdeeltjes los blaast van het droge oppervlakte. Die kleine deeltjes worden in grote getalen opgepikt door de golvende wind en worden van de ene plek naar een andere getransporteerd. Zo’n zandwolk kan kilometers breed en hoog worden, en trekt dichtbij het aardoppervlak over het land en door steden. De lucht kleurt dan tijdelijk oranje of bruin, waardoor het zicht in hele korte tijd sterk afneemt.

Oranje wolk

Alleen deze week al kwam het weer tot 2 grote zandstormen in Irak. Een gigantische stofwolk trok het afgelopen etmaal wederom over de hoofdstad Bagdad. Het verkeer kwam er voor de zoveelste keer volledig stil te liggen door de donker oranje gekleurde lucht en verder waren de straten ook helemaal verlaten. Inwoners van de stad bleven binnen en probeerden het vele oranje zand uit hun huis te houden. Ook openbare gebouwen en vliegvelden werden tijdelijk gesloten.

Toenemend frequentie

Irak is door zijn ligging en zijn warme en droge klimaat altijd al gevoelig voor seizoensgebonden zandstormen, een soort stofstormen in woestijngebieden, maar Irakese bestuurders en inwoners maken zich inmiddels grote zorgen over de toenemende frequentie ervan in de afgelopen jaren.

Klimaatverandering

De oorzaak van de toename heeft voor een groot deel te maken met klimaatverandering. De temperaturen stijgen en er zijn watertekorten. De afgelopen weken werden Irak, maar vooral ook nabijgelegen landen als Pakistan en India geteisterd door extreme hitte. De temperaturen liepen in Pakistan soms op tot rond 50 graden! En ook neemt de droogte steeds verder toe. Er valt niet of nauwelijks regen, waardoor op steeds meer plaatsen sprake is van woestijnvorming.

Deels ook beleid

Maar niet alleen klimaatverandering is de boosdoener. Ook het vasthouden oude tradities in de landbouwsector en het slechte waterbeheer dragen bij aan het groeiende probleem in Irak. Deels is de toename van zandstormen dus ook te wijten aan slecht beleid. Er is in veel regio’s namelijk nog sprake van een eeuwenoude manier van irrigeren, waardoor de bronnen opraken en ook het stijgende zoutgehalte in het water is een belangrijke factor. Hierdoor is de grond niet meer te gebruiken, en krijg je braakliggende grond en dus stof- en/of zandstormen.

Steeds meer zandstormen

Dan is er in sommige regio’s nog sprake van ontbossing en overbegrazing, wat de problemen verder in de hand werkt. Naar verwachting zullen er in de komende 2 decennia meer dan 250 zandstormen per jaar zijn en in 2050 worden dit er hoogstwaarschijnlijk meer dan 300.

Zandstormen in Nederland

In Nederland hebben we vrijwel nooit met zandstormen te maken, al zien we ze soms wel op een kleinere schaal. Zo kwam het afgelopen donderdag in Brabant bij een zware onweersbui ook tot een soort zandstorm. De bovenste laag van onze grond is ook erg droog en werd door de harde wind bij die bui de lucht ingeblazen. Ook toen was er sprake van een tijdelijke bruine zandwolk die door de straten blies, maar deze was gelukkig maar heel lokaal en hield ook maar relatief kort stand.

Saharazand

Ook hebben we in Europa nog wel eens te maken met zand en stof vanuit de Sahara, het zogeheten Saharazand. Hierbij wordt een grote hoeveelheid opgepikt door een sterke wind of storm. Het stof komt vervolgens hoog in de atmosfeer terecht en met de juiste windrichting kan het dan zelfs tot in onze omgeving worden geblazen. De lucht kleurt dan ook wat bruin en schermt de zon een beetje af. Over het algemeen blijft het zand in de hogere luchtlagen hangen, maar als het gaat regenen, komt het soms ook mee omlaag en vinden we het terug op o.a. onze auto’s.