Moet ik mijn planten beschermen tegen het winterweer?

Ja zeg. Eindelijk weer die twintig graden gehaald, dagen in de tuin bezig geweest, het hele balkon staat vol met jonge plantjes, en nu dit. Sneeuw en vrieskou op komst. Wat nu?

Zowat de hele maand maart was het stralend lenteweer, op een paar korte onderbrekingen na. We kregen massaal de lentekriebels. Niet alleen zaten de terrassen weer propvol met mensen in T-shirts, ook kwamen er weer volop tuinhandschoenen, snoeischaren en schepjes uit de schuur. Iedereen had weer zin om de tuin of het balkon het nieuwe seizoen in te loodsen.

Eerste groen

En ook de planten zelf kregen er zin in, na een kletsnatte februarimaand. In de loop van maart was er van al die nattigheid weinig meer over, maar al flink wat planten begonnen uit te lopen. Bloesem alom, knoppen barstten open, en de eerste bomen vertonen al een voorzichtige groene waas. De echte groen-explosie is er nog niet geweest; dat heeft waarschijnlijk te maken met de nachten die nog erg koud waren. Maar het begin is er.

Al die jonge groene blaadjes en scheutjes krijgen de komende dagen een flinke bak kou, wind en sneeuw over zich heen. Hoe ‘erg’ wordt het eigenlijk? Gaan ze dat allemaal wel overleven? Wat kan ik doen om te voorkomen dat m’n verse plantjes stuk gaan?

Extra kwetsbaar

Allereerst: de ene plant is de andere niet. Er zijn er grote verschillen in planten en wat ze al dan niet aan kunnen. Daarnaast kan het heel veel uitmaken waar een plant precies staat, of hij in een pot of in de volle grond staat, en natuurlijk wat het weer precies gaat doen. Een paar nachtje met lichte vorst is voor de meeste soorten geen ramp. Zeker niet in de winter: planten bereiden zich daar helemaal op voor, door bladeren te laten vallen, de sapstroom stil te leggen, en zo in een soort ruststand te gaan. Dat veel planten en gewassen inmiddels juist weer in actie zijn gekomen, maakt ze extra kwetsbaar.

Sneeuwdekentje

Het gaat sneeuwen, dat is inmiddels duidelijk. Het begint komende nacht met voornamelijk natte sneeuw, maar in de loop van donderdag en gedurende de nacht naar vrijdag begint er zich toch echt een aardig sneeuwdek te vormen. Pas in de loop van vrijdag houdt het weer op met sneeuwen. Gek genoeg is dit vrij gunstig. Sneeuw kan namelijk een isolerend laagje vormen – een dekentje als het ware – waarmee je planten juist beschermd worden tegen kou of wind.

Snijdende noordooster

Dat brengt ons op het volgende punt: de wind. Het is namelijk niet zo dat de sneeuw lieflijk naar beneden zal dwarrelen, want er gaat een stevige, snijdende noordoostenwind bij opsteken. Ook in het binnenland zal een windkracht 6 a 7 waarschijnlijk geen uitzondering zijn. Voor een (jonge) plant is beschutting dan heel belangrijk. Nu zijn Nederlandse tuinen meestal redelijk beschutte plekken vanwege bebouwing eromheen, schuttingen en heggen, of andere beplanting. Maar grotere tuinen, of bijvoorbeeld een hoog balkon waar planten vol op de wind staan, daar kun je beter wat maatregelen treffen.

Vorst

En dan is er natuurlijk nog de kou. Een beetje nachtvorst hebben we voortdurend gehad de laatste tijd. Ook komend weekend worden er weer behoorlijk koude nachten verwacht, wanneer de neerslagzone weer is weggetrokken en het goed opklaart. En juist omdat er vrijdag wel eens een aardig sneeuwdekje kan liggen, dat misschien de hele dag nog wel overleeft, kan daardoor de nachtelijke kou verscherpen. Op sommige plekken kan het wel eens meer dan 5 graden gaan vriezen, en dat is voor sommige planten toch wat teveel van het goede.

Afdekken

Wat je vrij makkelijk voor je planten kunt doen, is ze afdekken. Er bestaan allerlei doeken waarmee je planten kunt inpakken. Je ziet dat regelmatig in de tuinbouw gebeuren. Er zijn zelfs speciale ‘jasjes’ te koop die je zo om je plant heenritst. Heb je dat allemaal niet, dan kun je ook een jute zak, een oud laken, of een ander stuk stof gebruiken. Ook van tuinafval, zoals losse bladeren of snoeiresten kun je een natuurlijk dekentje maken om wortels te beschermen. Gebruik in elk geval liever geen plastic, want dan kan een plant niet goed ademen. Let vooral op plantensoorten die oorspronkelijk uit warmere oorden komen. Olijfbomen, palmen en vijgen houden echt niet van kou. En ook planten die je net gesnoeid hebt, kunnen misschien wat extra bescherming gebruiken.

Potten

Planten die in een pot staan, zijn gevoeliger: de kou komt daar veel makkelijker bij dan bij wortels die diep in de volle grond staan. Je zou de potten natuurlijk even binnen kunnen zetten. Ze hoeven niet meteen in 20 graden te staan, maar een schuur of garage is prima. Kan dat niet, dan kun je bijvoorbeeld de pot inpakken. Sommige potten zijn al van binnen geïsoleerd, maar is dat niet het geval, dan is bubbeltjesplastic bijvoorbeeld heel geschikt. Het helpt ook om de potten met z’n allen bij elkaar te zetten, of ze een beschutte plek te geven.

Gelukkig – voor de plantjes – is deze winterse inval van korte duur. Na een koud weekend begint vanaf maandag de temperatuur weer een beetje op te krabbelen, ook in de nachten. Die 20 graden zit er voorlopig echt nog niet in, en het wordt een stuk wisselvalliger. Maar daar zal je tuin of balkon juist wel blij mee zijn.