Foto gemaakt door Elize IJzenbrandt - Nederland - Een vallende ster in 2020
Foto gemaakt door Elize IJzenbrandtNederlandEen vallende ster in 2020
Nu

Meteorenzwerm Orioniden - vallende sterren kijken?

Met een beetje geluk kunnen we komende week in de nachtelijke uurtjes enkele vallende sterren zien. De meteorenzwerm Orioniden trekt volgend weekend namelijk over onze omgeving, maar ook daar vooruit zijn vaak al meer vallende sterren dan normaal te zien.

Over het algemeen zijn de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar. Gedurende ongeveer 5 dagen rondom het maximum kun je onder gunstige omstandigheden nog ruim de helft van het maximale aantal meteoren van de Orioniden zien. De meteorenzwerm Orioniden bereikt zaterdag 22 oktober, rond 10 uur, zijn maximum. Bij ons zijn er naar verwachting dan circa 12 meteoren per uur te zien van deze zwerm. Met ook de meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren erbij, zou je dan met het blote oog onder een donkere, heldere hemel ongeveer 24 tot 35 meteoren per uur kunnen zien.

Paar vrij heldere nachten

Het weer moet dan natuurlijk wel meewerken en dat lijkt juist tijdens het maximum in het komende weekend lastiger te worden. Op basis van de huidige berekeningen trekken er dan namelijk meerdere fronten en buiengebieden over onze omgeving en dan moet je net geluk hebben. Daar vooruit lijken we iets meer kans te hebben. Vooral in de nacht naar woensdag en de nacht naar donderdag zijn er opklaringen, en ondanks dat het hoogtepunt dan nog niet bereikt is, zouden we al wel wat vallende sterren kunnen zien.

Gruis van de komeet Halley

De meteoren van de Orioniden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Het zijn kleine stukjes steen en gruis van de bekende komeet Halley, die met hoge snelheid vanuit de ruimte de aardatmosfeer binnendringen. Ze bewegen zo snel dat ze in de lucht om de aarde heen verdampen. De lucht om de deeltjes licht daarbij op en dat licht zien wij als de valstreep van de meteoor. Het gaat dus heel snel. Het spoor verschijnt zo snel als dat het verdwijnt. Vaak in niet meer dan een fractie van een seconde.

Meteoor of meteoriet

De restanten van vallende sterren bereiken bijna nooit de grond. Daarvoor zijn de deeltjes die onze dampkring binnendringen gewoon veel te klein. Als er al eens een grotere meteoor is die wel de grond bereikt, dan is het bijbehorende lichtspoor ook veel feller en langer te zien. Soms kun je in zulke gevallen ook explosies horen van de uiteenvallende meteoor. Zodra hij op de grond terechtkomt, wordt overigens van een meteoriet gesproken.

Laatste meteoriet in Nederland

De laatste keer dat in Nederland een meteoriet is aangetroffen, was in 2017. In grote delen van ons land en België was toen een vuurbol te zien. In Broek in Waterland kwam het restant in een schuurtje terecht en beschadigde het dak. Toen bewoners die schade repareerden, vonden ze de meteoriet die 530 gram bleek te wegen.

Vuurbol

De zwaarste meteoriet die in Nederland ooit is gevallen, was die van Utrecht op 2 juni 1843. Hij kwam in de buurt van fort Blauwkapel op de grond terecht. Daarvoor waren in delen van Nederland gierende geluiden en knallen gehoord. Ook was een vuurbol te zien.

Het fragment bij fort Blauwkapel woog maar liefst 7 kilo en was tot op een diepte van 1 meter in de grond doorgedrongen. Een tweede fragment, van de oorspronkelijke meteoriet tijdens de vlucht afgebroken, kwam in de buurt van het gehucht Loevenhoutje terecht. Dit deel woog 2700 gram. Het zwaarste fragment is tegenwoordig niet meer in Nederland maar wordt in het Hongaars Natuurhistorisch Museum permanent tentoongesteld. Het kleinere fragment (het Loevenhoutje) is te zien in het Kennislab van het Universiteitsmuseum Utrecht.

Britta van GendtMeteoroloog