La Calima op de Canarische Eilanden

De Canarische Eilanden liggen iets ten westen van Noord-Afrika en met de Sahara-kust dichtbij hebben de eilanden soms dan ook af en toe last van zandstormen. Tijdens het fenomeen, bekend als La Calima, trekt een enorme wolk Saharastof over de eilanden en dit heeft grote gevolgen voor o.a. de luchtkwaliteit en het zicht. Mensen kunnen er ademhalings- of zichtproblemen door krijgen.

La Calima

De huidige Calima heeft te maken met hetzelfde hogedrukgebied dat momenteel boven onze regio ligt. De kern van het hogedrukgebied ligt dan wel boven Engeland en Noord-Frankrijk, maar een flinke uitloper ervan reikt tot boven het noorden en noordwesten van Afrika. Daar omheen waait een oostenwind boven de centrale delen van de Sahara en een zuidoostelijke wind in het zuiden van Marokko en de westelijke Sahara. Hiermee wordt veel zand en stof vanuit de Sahara over de nabijgelegen Canarische Eilanden geblazen. Daarna trekt het stof vaak nog veel verder naar het westen, met als uiteindelijke bestemming o.a. het Caribische gebied en Midden- en Zuid-Amerika.

Verschil tussen winter en zomer

De Calima komt zowel in de winter als ook in de zomer af en toe voor. In de zomer wordt het zand en stof opgepikt door de Afrikaanse oostelijke jet, een zeer stevige oostelijke wind tussen circa 3 en 6 kilometer hoogte. Het stoftransport vindt dan veel hoger in de lucht plaats, binnen de zogenaamde SAL, Saharian Air Layer. In de winter wordt het stof vaak opgepikt door de noordoostelijke passaatwinden. Het verplaatst zich dan veel meer in de lagere luchtlagen in de atmosfeer, zoals nu.

Temperatuurstijging

De Calima gaat vaak ook gepaard met een temperatuurstijging, door de aangevoerd warme lucht vanuit de Sahara. In de zomermaanden kan dit zomaar een verschil van 10 graden opleveren, maar vooral in de wintermaanden zijn veel mensen er juist erg blij mee, als is het verschil dan veel minder groot. Tijdens de zandstorm wordt echter aangeraden om niet teveel naar buiten te gaan. Er komt naast het vele zand en stof volgens specialisten namelijk ook een hoge concentratie gifstoffen uit o.a. thermische centrales en mijnbouwinstallaties die in bijvoorbeeld Marokko en Algerije staan mee.

Komende dagen nog veel zand

Alle eilanden van het archipel zijn gevoelig voor de Calima en ook nu krijgen vrijwel alle eilanden een flinke veeg van de zandstorm mee. De meest oostelijke eilanden, waaronder El Hierro, La Palma en La Gomera, zijn er dit keer vanaf vrijdag als eerste weer vanaf. Vandaag, maandag, en de komende dagen, met name op woensdag en donderdag, blijft er nog veel zand en stof aangevoerd worden. Ook het noordelijker gelegen, Portugese vakantie-eiland Madeira krijgt dan met het zand te maken. Vrijdag trekt de stofwolk naar het noorden tot noordoosten weg, waarbij ook delen van Portugal er nog mee te maken krijgen. De rest van Europa heeft er niet of nauwelijks last van.

Eerdere zandstormen

Twee jaar geleden, in februari 2020, kwam het op de Canarische Eilanden ook tot een zeer grote zandstorm en dit wordt tot op heden gezien als de zwaarste ooit op het archipel. De luchthaven van Gran Canaria moest toen enkele uren worden gesloten, omdat het zicht zo ontzettend slecht was. Ook eind februari in 2021 kwam het er nog tot een flinke zandstorm en toen kregen wij daar ook een deel van mee. De temperatuur steeg toen ineens tot rond 18 graden en de lucht was volledig bruin gekleurd. Wel vaker krijgt ook ons deel van Europa met stofwolken uit de Sahara te maken. Dit resulteert bij ons dan niet alleen in de meest prachtige zonsopkomsten en -ondergangen, maar vaak ook in (veel) hogere temperaturen.