Het weer en je stemming: valt er nog wat te halen?
Bewolkt, mistig, heel lang donker, en de herfstpracht gaat er zo langzamerhand ook vanaf: je zou deze tijd van het jaar kunnen bestempelen als ‘somber’. Hoe kom je nog aan een portie vitamine D of serotonine deze dagen?Je herkent het misschien wel: je gaat ’s ochtends in het donker de deur uit, en je komt in het donker weer thuis. Weer een dag voorbij. We zijn zo’n beetje toe aan de donkerste weken van het jaar, en dat is niet voor iedereen bevorderlijk voor de stemming. Voor je dagelijkse vitamine D-shot is de zon niet sterk genoeg. Wat nu?
Wij mensen worden blij van de zon, dat blijkt uit allerlei onderzoeken. Dat is niet alleen psychologisch, maar ook biologisch. Dat zonlicht nodig is om vitamine D aan te maken, is je waarschijnlijk bekend. Die vitamine D is dan weer nodig voor sterke botten, een goede werking van je spieren, je immuunsysteem, en er worden nog veel meer voordelen aan toegeschreven.
Schamel
Maar ja, nu staan we op de drempel van de winter. Het is bewolkt, we hebben telkens mist, en er is nog maar 8 uur licht per dag. De meeste lichamen gaan vanaf zonkracht 3 vitamine D aanmaken. In de zomermaanden ben je wat dat betreft met een kwartiertje zon helemaal voorzien. Maar kijken we nu naar de UV-index, dan komen we vandaag aan een zonkracht van een schamele 0,5. Dat wordt hem dus niet.
Weerstand
Je kunt een tekort aan vitamine D natuurlijk prima aanvullen met de juiste voeding, of bijvoorbeeld met supplementen. Maar in de winter hebben de meeste mensen gewoon een vitamine D-tekort. Een ander winters obstakel voor je gezondheid en welbevinden zit in het feit dat koude lucht minder vocht bevat. We verwarmen die lucht in onze huizen ook nog eens flink, waardoor de luchtvochtigheid verder omlaag gaat. Veel mensen hebben het niet door, maar leven in de winter in vertrekken waarin de luchtvochtigheid tot beneden 20 procent daalt, terwijl een luchtvochtigheid vanaf 50 procent als gezond wordt gezien. In de droge lucht hebben onze slijmvliezen de neiging uit te drogen. Ze worden daardoor prikkelbaar en laten in neus en keel makkelijker ziektekiemen binnendringen.
Een paar minuten
Hoewel dit nog niet erg opbeurend klinkt, is hiermee de kous nog niet af. De zon heeft namelijk nog veel meer positieve effecten op ons lijf. Onder invloed van zonlicht maakt je lichaam ook de gelukshormonen endorfine en serotonine aan. Die zorgen ervoor dat je je blijer voelt. Dat werkt heel direct: onderzoekers hebben geconstateerd dat je maar een paar minuten in de zon hoeft te staan om al een piek in die waarden te zien. De aanmaak van deze stofjes krijgt direct een boost, en je kunt je dus al heel snel beter voelen. Dat is ook de reden dat mensen die van nature minder serotonine aanmaken en vaak in de donkere maanden van het jaar wat somberder kunnen zijn, baat kunnen hebben bij lichttherapie.
Temperatuur maakt weinig uit
Ook de puur psychologische kanten zijn vaak onderzocht. De biologische aspecten hangen daar natuurlijk mee samen, maar er zijn ook andere factoren. Er is bijvoorbeeld nooit onomstotelijk bewijs gevonden dat een hogere temperatuur ook voor een hoger geluksgehalte zorgt. Sommige onderzoeken zagen wel een direct verband (en zagen ook dat de blijheid ergens tussen 20 en 25 graden weer keldert), maar andere wetenschappers vonden die connectie helemaal niet. De stelling ‘hoe warmer, hoe blijer’ gaat dus niet op.
Blij van een beetje blauw
Het is wel zo dat een zonnige wereld simpelweg een positief gevoel oproept bij mensen. "Alles ziet er anders uit als de zon schijnt," zong André van Duin al. Als je in de ochtend naar buiten kijkt en een stralend blauwe lucht ziet, is de toon van je dag al voor een groot deel gezet, blijkt. Een goed begin is misschien wel meer dan het halve werk. Daarnaast komen mensen bij zonnig weer meer toe aan activiteiten waar ze blij van worden. Dan stapelen de positieve effecten zich op. Die activiteiten brengen ons vaak meer buiten, waardoor onze ‘biologie’ meer kans krijgt, en we bewegen meer, wat ook een positief effect op onze gemoedstoestand heeft. En dat geldt dus net zo goed op een winterdag. Als het vaak grijs is, geniet je misschien nog wel extra van een beetje blauw.
Dat de zon minder vaak schijnt in deze tijd van het jaar, valt niet te ontkennen. Voor vitamine D moet je misschien wat andere bronnen aanboren. Maar ook in een donker seizoen kan een beetje zon heel veel goedmaken. Zoek hem dus op zo veel je kan, ook al is het koud. Bovendien: van een frisse neus halen – bij welk weer dan ook – heeft nog nooit iemand spijt gekregen.
Dan is het ook nog zo dat de winterfanaten op het puntje van hun stoel kunnen gaan zitten, want de sneeuwkansen zijn de komende tijd best veelbelovend. Geen winterfan? Misschien verheug je je wel op de feestdagen. Mocht ook dat niet het geval zijn, dan is er ook geweldig nieuws: het duurt nog maar 3 weken tot de kortste dag. Op naar de zomer!