Groene vingers? Wees nog even voorzichtig
Lekker zonnetje he? Beginnen jouw groene vingers al te jeuken? Let wel even op: er komen nog wat flink koude nachten aan waar niet elke tuinplant blij mee zal zijn.De zon schijnt, het voorjaar hangt in de lucht. Lentekriebels alom. Afgelopen weekend zag je het al: er kwamen weer volop tuinhandschoenen, snoeischaren en schepjes uit de schuur. Iedereen heeft weer zin om de tuin of het balkon het nieuwe seizoen in te loodsen.
Ook de planten zelf hebben er zin in. We hebben een kletsnatte februarimaand achter de rug, dus water is er nu genoeg. Als dan de zon zo uitbundig schijnt met bijpassende temperaturen, dan schieten de knoppen bijna open waar je bij staat. De eerste bloesem loopt al uit, de eerste groene blaadjes kruipen uit hun knoppen, de magnolia bij mijn buren kan elk moment ontploffen.
Volop vorstnachten
Nu het weer voorlopig zo stralend zonnig blijft, zou je bijna vergeten dat de nachten nog behoorlijk koud zijn. Dat is zo typisch aan dit vroege voorjaarsweer: onder een heldere hemel kunnen de verschillen tussen dag en nacht heel groot zijn. Zit je ’s middags nog in een T-shirt op je balkon, de nacht is nog relatief lang en dan kan de temperatuur als een baksteen dalen. De komende dagen – eigenlijk de hele komende week – hebben we precies zo’n situatie. Weinig wind, stralende dagen, maar flink koude nachten. Een minimumtemperatuur van -3 graden is eerder regel dan uitzondering, en bovendien: dichtbij de grond is het vaak nog een paar graden kouder.
Ook je tuin kan last hebben van deze tijd van uitersten. De nachten lijken op winter, maar overdag zijn de komende seizoenen voelbaar. De meeste planten reageren op de hoeveelheid licht die ze krijgen. Zo ‘weten’ ze dat het tijd is om weer wat te gaan doen. Nu de dagen in hoog tempo langer worden, zullen dus veel planten het al op hun heupen krijgen. Net als wij.
Minder beschermd
Nu die eerste groeifase is aangebroken, kan de voorjaarsvorst extra hard aankomen. In de winter beschermen planten zichzelf door in de ruststand te gaan en hun kwetsbare onderdelen te verbergen. Daarmee kunnen ze de kou prima aan, zeker nu de meeste winters helemaal niet meer zo koud zijn; een paar graadjes vorst is voor de meeste planten geen probleem. Maar nu planten weer in actie komen en die bescherming er langzaam wat af gaat, kan een vers jong blaadje, bloemetje of takje ineens toch nog in een ijskoude winternacht terechtkomen. Ai.
Snoeien?
Dus hoewel de neiging groot kan zijn om je tuin weer eens lekker onder handen te nemen, zijn er een paar dingen die je op dit moment beter niet kunt doen. Snoeien bijvoorbeeld: dat lijkt misschien een typische voorjaarsactiviteit, maar voor veel planten of struiken is het echt nog te vroeg (of veel te laat). Als je nu een tak afknipt, leg je in een keer het binnenste van de plant bloot. Als het dan gaat vriezen, bestaat de kans dat de plant ‘invriest’. Sommige planten kunnen daar weer van herstellen, maar de meesten kunnen er niet tegen.
Dekentjes voor jonge planten
Het staat zo lekker, een paar nieuwe jonge plantjes in de verse aarde, maar pas op. Hoe jonger de plant, hoe kwetsbaarder hij is. Ook in moestuinen is dit een bekend voorjaarsprobleem. Op grotere schaal kennen we natuurlijk de beelden van tuinders die hun jonge gewassen beschermen door te sproeien, of door warmtebronnen tussen de fruitbomen te plaatsen. Maar ook in je eigen kleinere moestuin kun je jonge planten wat extra bescherming geven tegen de kou. Er bestaan allerlei doeken waarmee je ze kunt toedekken. Een jute zak kun je ook gebruiken. Als je nog losse bladeren hebt, kun je daar ook een natuurlijk dekentje van maken. Gebruik in elk geval liever geen plastic, want dan kan een plant niet goed ademen.
In een pot
Planten die in een pot staan, zijn vaak gevoeliger voor kou. De kou komt daar veel makkelijker bij dan bij wortels die diep in de volle grond staan. Sommige potplanten kun je makkelijk binnen zetten, maar dat is niet altijd een optie. Als het bij een paar graden vorst blijft, is dat vaak ook niet nodig. Wel kun je bijvoorbeeld de potten op een beschutte plek zetten, of met z’n allen bij elkaar. Let ook vooral op planten die oorspronkelijk uit tropische oorden komen; die houden al helemaal niet van kou. En de viooltjes die nu al lekker staan te bloeien op je balkon, kunnen daar ook slecht tegen.
Gras
Wees ook een beetje voorzichtig met je grasmat, mocht je die hebben. Gras kan ontzettend veel hebben en herstelt zichzelf van de gekste dingen. Maar juist nu de groeitijd weer begint, is ook gras extra gevoelig. Op een vroege, koude ochtend kun je er beter niet overheen lopen, want dan gaat het kapot.
Hoe uitnodigend het weer ook is, als het nog vriest moet je nog niet te hard van stapel lopen. Dus ben je van plan om een dezer dagen het tuincentrum leeg te trekken? Let even goed op welke plant waarvoor geschikt is. Meestal staat er allerlei informatie op de verpakking of een kaartje dat erbij zit, en kun je makkelijk vinden of een plant in maart al naar buiten kan. Maar zelfs voor vaste of ‘winterharde’ planten geldt: staar je niet blind op de kalender. De ene maart is de andere niet. Het kan soms 20 graden worden, maar soms vriest het dat het kraakt. Hou dus vooral ook de weersverwachting in de gaten. Je tuin zal je dankbaar zijn.