‘Flitsdroogte’ steeds vaker funest

Het lijkt wel herfst, de laatste dagen. Overal in het land zie je beelden van straten die vol liggen met afgevallen bladeren. We hebben het vaker gezien de laatste jaren, in 2019 bijvoorbeeld zag je het ook overal. Maar normaal is dit niet. Deze bomen zijn overgeschakeld op hun noodscenario. Bomen die nu hun bladeren laten vallen doen een laatste poging om zichzelf te beschermen tegen uitdroging.

Acuut

De verhalen over droogte kennen we inmiddels goed. Met maandenlang een tekort aan neerslag, warm en zonnig weer, wordt die droogte beetje bij beetje opgebouwd. Dat geeft al problemen genoeg. Maar steeds vaker hoor je – bijvoorbeeld in Amerika – over ‘flash drought’, wat wij voor het gemak maar eens hebben vertaald naar ‘flitsdroogte’. Een soort acute vorm van extreme droogte, waar de natuur direct op reageert.

Snelle schade

In de VS is het een officiëlere term, die het weerinstituut NOAA uitlegt als 'droogte die in hoog tempo intensiveert door een combinatie van abnormaal hoge temperaturen, zonnige condities en wind. Dit kan een lokaal klimaat in enkele dagen drastisch veranderen. Deze flitsdroogte kan snel grote schade aanrichten in de natuur, in de landbouw en in ecosystemen.' Op dit moment is dat onder meer gaande in Texas, en in Oklahoma, waar ze de warmste zomer ooit beleven, zo meldt CNN. Ook in deze gebieden is zo’n acute droogte echt niet gebruikelijk.

Dreun

Tegenwoordig hoeven we niet meer naar de andere kant van de wereld voor dit fenomeen. Kijk maar eens uit je raam. Dat zo’n dag als vorige week dinsdag een te grote dreun was, wordt direct zichtbaar. Met alléén maar zon en temperaturen tussen 35 en bijna 40 graden, begint de natuur ineens te bezwijken. En dan niet langzaam en geleidelijk, maar in één klap. Planten en bloemen stonden gewoon letterlijk weg te branden.

Rondje door de buurt

Loop maar eens een rondje in je buurt, ook (vooral?) midden in de stad kun je het verschil overal zien. De meeste tuinen of balkons zullen er nog wel aardig bij staan, als daar nog regelmatig iemand met een tuinslang of gieter langskomt. Maar let vooral eens op het openbare groen. Dat deed ik vanmorgen ook.

Vorige week stonden hier weelderige paarse bloemen te bloeien; nu is het bruin en dor.

Je ziet precies tot waar de schaduwen van de bomen reiken. Daarbuiten is het gras helemaal vergeeld.

Een keurig aangelegd perkje in een winkelcentrum, bijna helemaal gesneuveld. Een paar meter verderop staan precies dezelfde bloemen in de schaduw er nog prima bij.

Zon is de boosdoener

Het effect van een beetje schaduw zie je dus heel duidelijk. Het sluit mooi aan bij een artikel dat het KNMI onlangs publiceerde. Daarin was te lezen dat de droogte dit jaar niet in de eerste plaats wordt veroorzaakt door een tekort aan regenval, maar des te meer door een overschot aan zonneschijn. Het is al maanden bijzonder zonnig, en daardoor verdampt er ook veel meer vocht uit de grond. Dus ook als er een redelijk normale hoeveelheid regen valt, is dat bij lange na niet genoeg om dat te compenseren.

In zo’n periode waarin het toch al droog is, kan een uitschieter zoals die zonovergoten en extreem warme dinsdag 19 juli de genadeklap zijn. Deze flitsdroogte ontstond met slechts één zo'n dag. Kun je nagaan hoe het zou gaan als dit een paar dagen achter elkaar gebeurt.

Natuurlijk: gras is een ontzettend veerkrachtig plantje, de bloemen komen volgend jaar wel weer op en de meeste bomen leven nog. Maar hoe vaker dit gebeurt - en dat gaat gebeuren - hoe meer planten- en boomsoorten uiteindelijk de handdoek in de ring zullen moeten gooien.

Bronnen: CNN, KNMI