30-Daagse: Zachter weer slechts tijdelijk?

In zowel de vroege winterverwachting (half september) als de definitieve winterverwachting (eind november) vermeldden we al dat de grootste kans op winterweer voor de 1e winterhelft zou zijn. De onderbouwing daarvoor was vooral de aanhoudende La Nina, nu al voor de derde winter op rij. De decembermaand verloopt in grote delen van Europa tot nu toe winters met veel sneeuw en lage temperaturen. Zo ook in ons land, waar de temperatuur overdag (in De Bilt) tot nu toe iedere dag onder het langjarig gemiddelde heeft gelegen.

In dezelfde winterverwachtingen was het beeld voor later in de winter onzeker. De kans op een sterke poolwervel en daarmee een westcirculatie zou in de loop van de winter toenemen, behalve in het geval van een plotselinge opwarming in de stratosfeer (SSW). Daarbij was de kans op een zachter scenario zo'n 70% en de kans op een kouder scenario ongeveer 30%. De nieuwe meerweekse verwachting van het Europese weermodel lijkt de winterverwachting in grote lijnen te volgen.

Week 1: van maandag 18 tot en zondag 25 december

• Grote kans op (zeer) zacht weer
• Vaak een zuidwestenwind
• Hoge neerslagkansen

Volgende week verdwijnt het winterweer en bijbehorende schaatspret, in ieder geval tijdelijk. Lagedrukgebieden nemen de touwtjes in handen en trekken vanaf de Azoren richting Scandinavië. Er is weliswaar een hogedrukgebied aanwezig nabij Groenland, maar dat ligt te ver weg om ons in de vrieskou te houden.

Zeker de eerste helft van de week is het behoorlijk zacht met overdag temperaturen rond of zelfs boven de 10 graden. In de nachten koelt het door de stevige zuidwestenwind en bewolking nauwelijks af en er trekken regelmatig storingen met regen over. Aan het einde van de week neemt de onzekerheid iets toe en is er een kleine kans op een iets kouder weertype met wellicht een winterse bui tijdens de Kerstdagen.

Week 2: van 26 december tot en met zondag 1 januari

• Meer invloed van hogedrukgebieden
• Toenemende kans op een (zuid)oostenwind
• Kans op temperaturen onder normaal neemt toe

In de laatste week van het jaar 2022 lijken hogedrukgebieden weer meer invloed te krijgen met een positie vaak ten noorden of noordoosten van ons. Daarmee wordt in zo'n 75% van de berekeningen de wind meestal aflandig, uit het oosten of zuidoosten. In deze tijd van het jaar kan zo'n stroming al snel voor (lichte) vorst in de nachten zorgen, maar of het ook echt winterweer wordt hangt van meer zaken af.

Zo is het de vraag of er nog voldoende kou aanwezig is ten oosten van ons. De lage temperaturen in Europa worden volgende week grotendeels verdreven en mogelijk is daardoor nog maar weinig kou 'voorradig'. De kans op temperaturen onder normaal neemt in ieder geval toe, terwijl de kansen op neerslag en veel wind juist afnemen.

Week 3: van maandag 2 tot en met zondag 8 januari

• Vrij grote kans op een geblokkeerd patroon
• Aan de droge kant
• In de nachten vrij gemakkelijk (lichte) vorst

Ook in de eerste week van januari lijkt het patroon geblokkeerd te blijven met hogedrukgebieden meestal ten noorden van ons. De kans op een aflandige stroming blijft dan ook vrij groot, zo'n 70%. In de nachten kan het tijdens opklaringen gemakkelijk licht gaan vriezen. Of het overdag ook koud blijft is afhankelijk van meer factoren, zoals de aanwezigheid van koude lucht in Oost-Europa en een eventueel sneeuwdek. De kans op een zachter scenario met hoge neerslagkansen en zuidwestenwinden is ongeveer 20 procent.

Week 4: van maandag 9 tot en met zondag 15 januari

• Meer invloed van lagedrukgebieden
• Toenemende neerslagkansen
• Waarschijnlijk wat zachter

Na de Kerstvakantie neemt de kans op wisselvalliger weer en hogere temperaturen (met name 's nachts) weer toe. Hogedrukgebieden liggen in de meeste berekeningen ten (noord)westen van ons. Daardoor wordt de stroming aanlandig en kan zachtere lucht ons via de Noordzee bereiken.

Hoewel de Noordzee tegen die tijd wellicht verder is afgekoeld dan voorgaande jaren is het met een (noord)westenwind moeilijk om sneeuw of vorst te krijgen, is een kleine winterse verrassing natuurlijk wel mogelijk. De kans op een koud scenario met oostenwinden is ongeveer 20 procent.

En daarna: de periode tot en met zondag 30 januari

• Lagedrukgebieden vaak dominant
• Vrij hoge neerslagkansen
• Kans op winterweer niet heel groot

In de loop van januari lijken lagedrukgebieden op de Atlantische Oceaan steeds dominanter te worden. Er wordt dan ook meer neerslag berekend dan normaal en met een vaak westelijke windcomponent is de kans op serieus winterweer niet groot, ongeveer 20 procent. Overigens hoeft dat ook niet gelijk te betekenen dat het extreem zacht wordt, want als de stroming wat meer noordwestelijk is kan het overdag ook best fris blijven met kans op een paar winterse buien.

Samenvattend:

De meerweekse verwachting van het Europese weermodel volgt in grote lijnen de (vroege) winterverwachting. De winter is behoorlijk koud begonnen met deze week al schaatspret en op sommige plekken ook wat sneeuw. Volgende week is het tijdelijk wisselvallig en behoorlijk zacht, maar rond de jaarwisseling neemt de kans op kouder weer opnieuw toe. Hogedrukgebieden komen dan mogelijk ten noorden van ons te liggen, resulterend in een oostelijke windcomponent. Later in januari lijkt de poolwervel een sterkere invloed te krijgen op ons weerbeeld met dominante lagedrukgebieden op de Atlantische Oceaan. De kans op winterweer neemt dan af, terwijl de kansen op neerslag en bovengemiddelde temperaturen juist toenemen.