30-Daagse: licht winters en geregeld neerslag
De meteorologische winter is begonnen en het is meteen koud. Met een gemiddelde van 3,5 graden lag de temperatuur in De Bilt gisteren 1,6 graden lager dan gebruikelijk op de eerste dag van de decembermaand. Nu zegt dat nog helemaal niks, van belang is natuurlijk hoe het de komende tijd verder gaat. En daar hebben we de 30-daagse voor.Op de weerkaarten zien we een enorm hogedrukgebied. Het strekt zich uit van het noordwesten van Rusland tot over Scandinavië. Een ander hogedrukgebied bestrijkt de Oceaan, vanaf het zeegebied ten westen van de Azoren tot over Groenland. Aan de zuidflank van de hogedruk is de wind in bijna heel Europa oostelijk tot noordoostelijk en wordt vrij koude lucht aangevoerd, zonder dat het meteen diep winters is.
Verrassing
Het ontstaan van deze zeer geblokkeerde weerssituatie is een verrassing, zo scheven we eerder deze week al, omdat de omstandigheden hogerop in de atmosfeer niet lijken mee te werken bij de totstandkoming van de blokkade. De grote vraag is dan ook hoe lang het gaat duren? En of het er in ons deel van Europa ook echt koud door gaat worden? Dat laatste lijkt op basis van de berekeningen van de laatste tijd nog niet echt aan de hand. De temperaturen komen weliswaar gemakkelijk beneden normaal uit, maar van echt winterweer is nog geen sprake. Het vriest niet en er ligt geen sneeuw en beide heb je wel echt nodig.
Dat het bij een drukverdeling, zoals die van nu, niet meer als vanzelf tot winterweer komt, heeft ook met de voorgeschiedenis te maken. In het nieuwe klimaat, waarin klimaatverandering steeds een stukje verder is voortgeschreden, beginnen we warmer aan perioden met potentieel koud weer dan vroeger. Het water is daardoor warmer en er zit meer vocht in de lucht. En vooral dat laatste merk je. Als het dan eindelijk eens kouder wordt, ontstaat meteen op uitgebreide schaal laaghangende bewolking, die een verdere afkoeling in eerste instantie behoorlijk dempt. Dat is iets wat we ook nu zien. Breekt de bewolking uiteindelijk wel, dan wordt het alsnog kouder en kan de winter beginnen.
Week 1: van maandag 5 tot en zondag 11 december
- Vaak bewolkt, later in de week kans op winterse neerslag
- Wind via noordwest naar zuid tot zuidoost
- In de nachten rond nul, overdag iets erboven. Eerst nog zachter.
Een lagedrukgebied, dat ten zuiden van Nederland langs naar het oostnoordoosten trekt, brengt vooral in de bovenlucht warmere lucht onze kant op. Het bijbehorende neerslaggebied lijkt onze omgeving in de huidige berekeningen net te missen. Maar dat kan, als de nieuwe berekeningen straks binnenrollen, natuurlijk allemaal nog schuiven. Dinsdag en woensdag draait de wind, in het kielzog van de wegtrekkende storing, even naar west tot noordwest en dan kan lucht, afkomstig vanaf de relatief warme Noordzee het land op stromen. Het levert temperaturen van 6 of 7 graden op. Later in de week wordt de bovenlucht kouder, neemt de kans op winterse neerslag toe en lijkt de wind geleidelijk aflandig te worden. Ook op leefniveau gaat het kwik dan weer omlaag.
Week 2: van maandag 12 tot en met zondag 18 december
- In de nachten soms lichte vorst, overdag enkele graden boven nul
- Wisselvallig weer met nu en dan winterse neerslag
- Wind tussen west en zuid, soms noordoost
De luchtdruk blijft hoog in de buurt van IJsland en Groenland, een lagedrukgebied ligt bij de Azoren en de ingang van de Golf van Biskaje. Feitelijk bevindt zich hier de baan van lagedrukgebieden die zich vanaf de Oceaan in de richting van Europa bewegen. Ze worden tot een redelijk zuidelijke koers gedwongen.
De spanning deze week is hoever noordelijk de lagedrukgebieden uitkomen. Daarvan zal afhangen of de zachte lucht, die ze aan hun zuidoostflank met zich meebrengen, tot onze omgeving kan doordringen. Eerst lijkt dat vrij lastig, later in de week wordt de kans erop wellicht een stukje groter.
In de tussentijd moeten we de koude lucht, die aan de oostflank van het hogedrukgebied bij Groenland naar het zuiden stroomt, ook in de gaten houden. Die kan er, door het contact met het warme water van de zee onderweg, voor zorgen dat storingen ontstaan die ons land vanuit het noorden benaderen. Het zijn die storingen die de wind bij ons regelmatig uit richtingen tussen west en zuid laten waaien, maar dan wel met een koude bovenlucht. Echt koud wordt het hierbij niet, maar in de nachten kan het wel licht vriezen en overdag komt het kwik een enkele graad boven het vriespunt uit. Veder kan de neerslag die valt heel goed in de vorm van sneeuw omlaag komen. Mogelijk wordt het een keer goed wit.
Week 3: van maandag 19 tot en met zondag 25 december
- Wisselvallig weer met nu en dan winterse neerslag
- Wind tussen west en zuid, soms noordoost
- In de nacht lichte vorst, overdag iets boven nul
In de situatie, zoals voor de voorgaande week beschreven, verandert deze week hoegenaamd niets. We blijven dan ook op de wip zitten. Met dezelfde perikelen als in de week hiervoor beschreven. Het is op zijn best kwakkelweer, met af en toe misschien wellicht wat overlast.
Week 4: van 26 december tot en met 1 januari 2023
- Wisselvallig weer met nu en dan winterse neerslag
- Wind tussen west en zuid, soms noordoost
- In de nacht lichte vorst, overdag iets boven nul
De hogedruk in het noorden blijft van de partij. De lagedruk ten zuiden van Nederland is er ook nog steeds. Het signaal wordt minder sterk, maar dezelfde perikelen als in de drie hiervoor besproken weken, lijken ook in deze week actueel te blijven.
En de twee weken daarna (tot en met 15 januari)
- Wisselvallig weer met nu en dan (winterse) neerslag
- Wind tussen west en zuid, soms noordoost
- In week 5 tijdelijk zachter, verder aanhoudend vrij koud
Nog altijd blijven we in het grensgebied van hogedruk in het noorden en lagedruk in het zuiden. In week 5 lijkt de as van de lagedrukgebied ons vanuit het zuidwesten te benaderen, met als gevolg dat de zachte lucht erachter ook wat makkelijker doordringt.
In week 6 komt de as dan weer net ten zuiden van ons terecht, en lijken we wederom in een situatie zoals die in de eerste vier weken van de periode terecht te komen.
Al met al
Al met al is het een redelijk koude verwachting, al zit een diep winterse periode er niet meteen in. Op de achtergrond zijn de kansen op een steviger invallende winter echter wel steeds aanwezig. Er hoeft op de weerkaarten, zoals die nu worden verwacht, helemaal niet veel te veranderen om het alsnog zover te laten komen.
Verder is het kou van het type ‘vuil winterweer’, met neerslag die ook in de vorm van sneeuw kan vallen en mogelijk ijzelt het weleens. Het kan er in elk geval glad door worden. Verder is zachte lucht vanuit het zuiden nooit ver weg en ook die kan ons land overspoelen.
Hoe je er verder ook tegenaan kijkt, het is in elk geval een periode met interessant weer die op ons af lijkt te komen. Van een type zoals we dat heel lang niet in december hebben gehad.
