30-Daagse: atmosfeer in november op de schop naar kouder weer?

Eén van de scenario’s in de verwachting voor de komende winter is dat we in december met vroeg winterweer te maken zouden kunnen krijgen. Omdat dit scenario ook echt een kans van slagen te laten maken, zou het patroon (dat ons de eerste tijd juist erg warm weer brengt) in november flink op de schop moeten gaan. En dat is een termijn die binnen de aflevering van vandaag van de 30-daagse verwachting valt.

We letten deze week extra scherp op grootschalige veranderingen in het drukpatroon, helemaal als die ervoor zouden zorgen dat wind op termijn voor langere tijd uit richtingen tussen noord en oost zou gaan waaien. Want alleen dan kunnen we aan de voor een periode met winters weer in december noodzakelijke operatie afkoeling beginnen, die in het warme klimaat van tegenwoordig nu eenmaal nodig is om zover te komen.

Voorlopig is het woord in Nederland aan zuidelijke winden die steeds warmere lucht aanvoeren. In het weekend al wordt het tussen 16 en 19 graden met een regelmatige afwisseling van zon en wolken. In het noordwesten is de kans op een enkele bui het grootst. Daar ook waait de wind het sterkst, vooral later op zaterdag, in de nacht en in de vroege ochtend van zondag. Later op zondag wordt het weer rustiger.

Week 1: van maandag 17 tot en met zondag 23 oktober

• Zeer warme start met temperaturen mogelijk boven 20 graden
• Onzeker, maar wel licht wisselvallig vervolg
• Zuidelijke tot zuidwestelijke winden

De start van de week lijkt bijzonder warm te verlopen. Na de passage van een warmtefront stroomt subtropische lucht, afkomstig uit het diepe zuiden van Europa, het land binnen. Zeker als de zon meehelpt, en dat is onzeker vanwege de nabijheid van een koufront boven de Noordzee ten westen van Nederland, kan het kwik hierin ver reiken. In het zuiden zijn onder ideale omstandigheden temperaturen van 23 of 24 graden haalbaar. En dan komen de voor deze dag geldende warmterecords op meerdere plaatsen echt binnen bereik. Valt het tegen met de zon en is het bewolkt, dan blijft de temperatuur ook achter.

Voor de dagen hierna is de verwachting onzeker. Er is een (tijdelijke) koudere variant, het kan ook meerdere dagen warm blijven, al lijkt de temperatuur ook in dat geval iets te dalen. Verder blijft het licht wisselvallig omdat storingen op de Oceaan van tijd tot tijd vanuit het zuidwesten enkele storingen op ons kunnen afvuren. Vooral als de tijdelijk koudere variant uitkomt, zou het vroeg op dinsdag tijdens de passage van het aan de koudere lucht voorafgaande koufront tot flinke regen- en onweersbuien kunnen komen.

Mocht de warme variant uitkomen, dan zien we de temperaturen vanaf het nieuwe weekend pas voortvarender omlaag gaan. En dan zou ook de wisselvalligheid wat verder toenemen.

Week 2: van maandag 24 tot en zondag 30 oktober

• Toenemend wisselvallig
• Zuidwestelijke winden
• Wat lagere, maar nog steeds boven normale temperaturen

Lagedrukgebieden van de Oceaan, die van het zeegebied ten westen van Ierland via de Britse eilanden naar Scandinavië trekken, kunnen onze omgeving gemakkelijk bereiken. De gemiddelde temperaturen hierbij liggen, dankzij de zuidwestelijke wind, nog steeds boven normaal. Maar daar waar de berekende verschillen in de eerste week in delen van Nederland tussen 3 en 6 graden boven de norm liggen, is de afstand ten opzichte van het gebruikelijke gemiddelde in deze tweede week nog maar tussen 1 en 3 graden.

Daarbij is het ook natter dan normaal, doordat diverse storingen met bewolking en regen passeren. In de drogere perioden tussendoor laat de zon zich zien en kan nog een enkele bui vallen. Verder speelt in de buurt van een storing de wind natuurlijk ook even op.

Week 3: van 31 oktober tot en met 5 november

• Afnemend wisselvallig door toenemende hogedrukinvloed
• Naar noordoost draaiende wind
• Geleidelijk naar normaal dalende temperatuur

Hogedruk, die ook in de twee weken hiervoor al boven het noorden van de Oceaan wordt ingetekend, verplaatst zich naar IJsland en wordt sterker. Terwijl de kern van het hogedrukgebied in het zeegebied ten oosten van IJsland komt te liggen, breidt een uitloper zich over de Noordzee naar het zuiden, in de richting van onze omgeving uit.

Door deze ontwikkeling zoekt de wind bij ons de noordoosthoek op. Koudere lucht vanuit het noordoosten stroomt langzaam ons land binnen. Omdat die eerst nauwelijks voorradig is, gaat het kwik maar beperkt omlaag. Uiteindelijk komen we rond normaal of iets daaronder uit, maar het weekgemiddelde ligt nog tot ongeveer een graad boven normaal.

Verder lijkt geleidelijk een einde te komen aan de wisselvalligheid. Maar ook dat gebeurt pas later in de week, als het hogedrukgebied zijn invloed verder doorzet.

Interessant is deze ontwikkeling natuurlijk wel. Want als dit doorgaat, staat de novembermaand nog maar nauwelijks op de kalender, of de veranderingen die we eerder in dit verhaal aanstipten komen eigenlijk meteen al van de grond.

Week 4: van maandag 6 tot en met zondag 12 november

• Geregeld buien
• Stevige noord- tot noodwestenwind
• Normale temperaturen

Het hogedrukgebied bouwt zich nog wat verder uit en verplaatst zich iets naar het westen. Het komt van het zeegebied net ten westen van IJsland tot over Ierland te liggen en kantelt dus iets. Bij ons komt hierdoor een vrij stevige noordelijke tot noordwestelijke wind te staan, die via de Noordzee relatief koude lucht aanvoert. Maar omdat dit over het nog warme Noordzeewater gebeurt, blijven de temperaturen ongeveer normaal.

Verder vallen geregeld buien, afgewisseld door zon en moeten we, ondanks de invloed van het hogedrukgebied, toch de ongeveer normale neerslaghoeveelheid verwachten.

De twee weken daarna

• Opnieuw noordoostenwinden
• Normale, later iets boven normale temperaturen
• Geleidelijk weer iets wisselvalliger

Het hogedrukgebied in het zeegebied tussen Groenland en Schotland handhaaft zich. Tegelijkertijd komt een lagedrukgebied, dat in week 5 boven het zuidwesten van Europa wordt ingetekend, in week 6 naar het midden van Europa.

In Nederland gaat de wind hierdoor weer uit noordoostelijke richtingen waaien. Nog steeds is er weinig kou voorradig. Schommelen de temperaturen bij ons in week 5 rond normaal, in week 6 wordt het iets zachter als warmere lucht vanuit het zuidoosten van Europa om het lagedrukgebied boven Midden-Europa heen naar onze omgeving draait.

Hierbij valt de normale tot een iets beneden normale hoeveelheid neerslag. De regen die omlaag komt, zal vooral met het lagedrukgebied samenhangen dat vanuit Zuidwest-Europa komt opzetten. Het hogedrukgebied tussen Groenland en Schotland houdt de Oceaan daar geblokkeerd. Storingen die erlangs willen, zullen een andere weg moeten zoeken.

Samenvattend

Al met al beginnen we de eerste twee weken van deze lange termijnverwachting waarschijnlijk dus zacht, met de grootste afwijkingen van de in deze tijd van het jaar geldende normale temperaturen meteen volgende week. In de week daarna houdt de wisselvallige zuidweststroming nog aan, maar gaat het kwik al wat omlaag.

Daarna lijkt een flinke verbouwing van de atmosfeer op gang te komen. Hogedrukgebieden in het noorden zetten door, de wind bij ons draait naar richtingen tussen noord en oost en de temperaturen gaan omlaag naar een niveau dat normaal is voor de tijd van het jaar. Verder neemt ook de wisselvalligheid – in elk geval tijdelijk – af en komt de zon er geregeld door. In de laatste 2 weken zien we dan een mogelijk weer een oplevende wisselvalligheid en iets hogere temperaturen, als de depressieactiviteit ten zuiden van ons groter wordt.

Echte kou zit er voorlopig niet, zelfs niet met de naar noord tot noordoost draaiende wind. Dergelijke kou is nog niet voorradig. Wel wordt een, als dit allemaal uitkomt natuurlijk, mogelijk begin gemaakt met de operatie afkoeling. En die zal nodig zijn, mochten we op de relatief koude decembermaand afkoersen die in één van de scenario’s van de voorlopige winterverwachting zit. We blijven het de komende tijd voor je volgen.